میترا جلیلی
خبرنگار
در چهل‌ و نهمین اجلاس مجمع جهانی اقتصاد که در داووس سوئیس برگزار شد علاوه بر سیاستمداران و رهبران جهان و اقتصاددانان، میلیاردرها و بزرگان عرصه فناوری نیز گرد هم جمع شدند تا در یک نشست ویژه، تکنولوژی‌های نوین، آینده فناوری و تهدیدها و فرصت‌های این حوزه را در قالب کنفرانس‌ها، سخنرانی‌ها و نشست‌های مختلف مورد بحث و بررسی قرار بدهند.
جهانی شدن در عصر انقلاب چهارم صنعتی
محور اصلی بحث در اجلاس امسال داووس، «جهانی شدن در عصر انقلاب چهارم صنعتی» بود و شرکت‌کنندگان در این رویداد طی گفت‌و‌گوهای متعدد تلاش کردند تا به ایجاد یک چارچوب جهانی کمک کنند که پاسخگوی نیازهای عصر انقلاب چهارم صنعتی باشد. گسترش روبات‌ها و تهدیدی که این فناوری نوین برای مشاغل در جهان محسوب می‌شود نیز بخش دیگری از گفت‌و‌گوهای اصلی این اجلاس محسوب می‌شود. در این اجلاس همچنین اقتصاد دیجیتال و تأثیر آن بر اشتغال و سیاست نیز مورد بحث و گفت‌و‌گو قرار گرفت و جنگ تجاری امریکا و چین با حضور مدیر اجرایی کمپانی هوآوی نیز به یکی از داغ‌ترین بحث‌های این اجلاس تبدیل شد. توزیع ثروت در جهان به‌صورت عادلانه در نتیجه اقتصاد دیجیتال یکی از موضوع‌هایی بود که به آن توجه شد و حتی «ژان‌ فیلیپ کورتوآ»، معاون مدیر اجرایی مایکروسافت اروپا دراین باره گفت: ثروت ایجادشده از توسعه فناوری‌های دیجیتال، باید با ایجاد مکانیزم‌های جدیدی در سطح بسیار گسترده‌ای در جوامع توزیع شود و رشد جهانی باید فراگیر و پایدار باشد.
به گزارش رویترز، همچنین در این اجلاس، تعدادی از شرکت‌های چندملیتی در حوزه خودروسازی، کشاورزی و بخش‌های پرداخت مالی فناورانه درباره لزوم استفاده از ابرداده ها(big data) و سنسورها به منظور افزایش بازده و سودآوری صحبت کردند. اینترنت نسل پنجم(5G)، اینترنت اشیا(IOT)، تکنولوژی بلاک چین و هوش مصنوعی نیز از دیگر مواردی بود که کارشناسان برجسته جهان درباره آن به بحث و گفت‌و‌گو نشستند. اخبار جعلی نیز یکی دیگر از موضوعاتی است که امسال در اجلاس داووس مورد توجه قرار گرفت و 73درصد از شرکت‌کنندگان در این رویداد، انتشار اخبار جعلی را یک سلاح دانسته و نسبت به این موضوع ابراز نگرانی کردند.
تهدید جنگ جهانی سوم
در گزارش بلومبرگ آمده است: امسال رهبران بزرگ جهان به پنل گفت‌و‌گوی فعالان عرصه فناوری پیوستند و همگی بر لزوم قانونگذاری‌هایی مشخص در این حوزه تأکید کردند. به‌عنوان مثال «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان بر لزوم وجود قوانینی مشخص در حوزه دیتا تأکید کرد و گفت: چنین قوانینی می‌تواند نگرانی‌ها درباره انقلاب تکنولوژی را تا حدود زیادی کاهش دهد.
یکی از بزرگان حوزه فناوری که در این نشست حضور یافت، «جک ما» بنیانگذار و مؤسس «علی بابا» بود. این میلیاردر چینی طی سخنرانی در اجلاس داووس نسبت به سوء‌استفاده از فناوری‌های نوین و رو به رشد در جهان هشدار داد. وی گفت: هرچند تکنولوژی تاکنون برای بشر سلامت، رفاه و آسایش را به همراه آورده ولی معتقدم که در صورت بی‌توجهی، همین فناوری‌ها می‌توانند جرقه جنگ جهانی سوم را بزنند. «جک ما» افزود: تاریخ نشان می‌دهد ابتکار و نوآوری‌های فناورانه می‌توانند یکی از فاکتورها برای آغاز جنگ‌های جهانی باشند همان‌طور که نخستین جنگ جهانی متأثر از نخستین انقلاب تکنولوژیک بود. مؤسس «علی بابا» در ادامه سخنرانی‌اش در اجلاس داووس گفت: انقلاب دوم تکنولوژی نیز منجر به جنگ جهانی دوم شد و حالا اگر به موارد اخلاقی فناوری توجه نکنیم باید در انتظار جنگ جهانی سوم باشیم؛ جنگی که مطمئناً نتیجه‌ای جز ویرانی برای هیچ یک از کشورها ندارد. البته این نخستین بار نیست که وی در این باره اظهارنظر می‌کند و پیش از این نیز در سال 2017 در حرف‌هایی مشابه، توسعه هوش مصنوعی و ماشین‌های یادگیری را زیر سؤال برده و آن را زمینه ساز کلید خوردن جنگ جهانی سوم دانسته بود. «جک ما» البته در موضوع روبات‌ها و هوش مصنوعی به اهمیت آموزش اشاره کرد و یادآور شد: جوانان باید بتوانند کارهایی انجام دهند که ماشین‌ها از عهده آن برنمی‌آیند. وی البته با همه این هشدارها معتقد است فناوری تیغی دولبه است که اگر بخواهیم می‌توانیم کفه منفعت آن را سنگین‌تر کنیم. به‌عنوان مثال تکنولوژی می‌تواند در پیشگیری از تغییرات گسترده آب و هوایی، بسیار کمک‌کننده باشد و دانشمندان می‌توانند با استفاده از دیتا و داده‌ها و به‌صورت هوشمند از سوخت‌های فسیلی استفاده کنند و سوخت‌های دوستدار محیط زیست را توسعه دهند. «جک ما» با اشاره به گوگل که از سال 2000 با شعار «بد نباشید» هر سال بر موضوعی خاص تمرکز می‌کند و از مردم می‌خواهد برای مقابله با گرمایش کره زمین و... به آن موضوع توجه کنند، گفت: این شعار خوب است ولی نباید فقط به آن بسنده کرد. به هرحال تکنولوژی برای نوع بشر یک اتفاق بزرگ است و با کمک آن، تجارت‌های کوچک، زنان، معلولان و جوامع روستایی از گذشته قدرتمندتر شده‌اند پس باید با توان بیشتری در حوزه تکنولوژی گام برداریم.  وی یادآور شد: به شخصه از قوانین دست و پاگیر متنفر هستم و معتقدم ما در مراحل اولیه تکنولوژی قرار داریم و ازسوی دیگر از آینده، دانش بسیار کمی داریم پس باید با تکنولوژی‌های زمان پیش برویم و درجا نزنیم. نمی‌توان به‌عنوان مثال یک کفش برای کودک سه ساله فراهم کرد و او را مجبور کرد تا آخر عمرش همین کفش را به پا کند. تکنولوژی هم همین گونه است باید بسرعت خود را با آن تطبیق داد. دیگر پیشگام عرصه فناوری «ایلان ماسک» مدیرعامل تسلا نیز سال 2018 میلادی چنین ایده‌ای را مطرح کرده بود. این میلیاردر دنیای فناوری توسعه بی‌قانون هوش مصنوعی را بسیار نگران‌کننده خوانده و گفت: از دل این فناوری افسار گسیخته، حتماً جنگ سوم جهانی بیرون خواهد آمد مگر اینکه دست اندرکاران این حوزه قواعدی مشخص را رعایت کنند.
نخستین حضور «تیم کوک»
یکی از جذابیت‌های اجلاس داووس امسال، تیم کوک مدیرعامل اپل بود که برای نخستین بار در مجمع جهانی اقتصاد شرکت کرد. وی در این اجلاس درباره چگونگی شکل گرفتن آینده دیجیتال اروپا و همچنین حفاظت از داده‌ها و اطلاعات صحبت کرد و گفت: یکی از مشکلات موجود در حفاظت از داده‌ها، این است که بیشتر اوقات عوامل حمله‌های سایبری و سرقت داده‌ها پنهان هستند و دیده نمی‌شوند. تأثیر هوش مصنوعی و روبات‌ها بر جامعه نیز بخش دیگری از مواردی بود که تیم کوک به آن اشاره کرد و البته ماجرای جنگ تجاری چین و امریکا نیز موضوعی نبود که تیم کوک بتواند براحتی از کنار آن بگذرد. وی همچنین همراه با «ساتیا نادلا» مدیرعامل شرکت مایکروسافت که به‌تازگی از اپل پیشی گرفته و ارزش آن بالاتر از اپل رفته و همچنین «بولسونارو» رئیس جمهوری برزیل در یک میهمانی شام شرکت کرد. گفتنی است به‌دنبال ضرر در فروش آیفون اکنون اپل چهارمین شرکت باارزش جهان پس از مایکروسافت، آمازون و آلفابت محسوب می‌شود.
نگرانی از فناوری تشخیص چهره
به گزارش سی ان بی سی، «ساتیا نادلا»، مدیرعامل مایکروسافت نیز در این اجلاس با استقبال از قوانین ویژه تکنولوژی تشخیص چهره گفت: نگرانی‌ها در این زمینه بسیار زیاد است چرا که اگرچه می‌توان از آن برای امنیت بیشتر و مقابله جدی با تروریسم استفاده کرد ولی خود می‌تواند دردسرهایی هم ایجاد کند و با برخی سوء‌استفاده‌ها، منجر به نقض حریم خصوصی شود. وی افزود: با توجه به افزایش استفاده از تکنولوژی تشخیص چهره، امروز باید به این موضوع توجه ویژه کرد تا مانع سوء‌استفاده از آن شویم. هم کمپانی‌ها باید در تولید محصولات خود که مجهز به این تکنولوژی است قوانینی را در نظر بگیرند و هم دولت مواردی را به‌صورت قانون دربیاورد.
البته مدیرعامل مایکروسافت درباره کشورهایی که ممکن است از این فناوری برای کنترل بیشتر شهروندان خود استفاده کنند نیز هشدار داد. «ساتیا نادلا» همچنین با ابراز خرسندی از اجرای قانون GDPR اتحادیه اروپا (قانون حفاظت از داده های عمومی)، آن را یک شروع فوق‌العاده در زمینه حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها و اطلاعات دانست و ادامه داد: این موضوع نباید فقط به اروپا ختم شود و امریکا و سایر کشورهای جهان نیز باید چنین قوانینی داشته باشند.
فیس‌بوک نیز در این اجلاس جایگاهی ویژه داشت. فیس‌بوک این روزها حال خوشی ندارد و هر بار خبر از سرقت اطلاعات کاربران، هک، فروش اطلاعات کاربران و... به گوش می‌رسد که اوج آن را می‌توان ماجرای کمبریج آنالیتیکا و افشای اطلاعات 50 میلیون نفر از کاربران فیس‌بوک این کمپانی فناوری 15ساله در سیلیکون ولی دانست که منجر به کاهش ارزش سهام شد. با توجه به شرایط موجود دغدغه «شریل سندبرگ» بانوی اول فیس‌بوک در این اجلاس حفظ حریم خصوصی کاربران بود. «سندبرگ» در این رویداد گفت: باید تمام تلاش خود را برای بهبود عملکردمان به کار ببندیم. به‌نظر می‌رسد فیس‌بوک می‌خواهد دولت‌های اروپایی را متقاعد کند که روند فعالیت‌های فیس‌بوک تغییر کرده است تا از جریمه‌های بیشتر در امان بماند.