به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، «برنامه زیرنظام راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران» مصوبه نهصد و چهل و هشتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش به امضای رئیس‌جمهور رسید و برای اجرا ابلاغ شد.
چشم‌انداز
نظام راهبری و مدیریت آموزش و پرورش در افق ۱۴۰۴، کارآمد، اثربخش، مشارکت‌جو، یادگیرنده و آینده‌نگر در چارچوب نظام معیار اسلامی است و با استفاده بهینه از امکانات و منابع و به حداکثر رساندن بهره‌وری، ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل را افزایش می‌دهد و با بهره‌گیری از فرایندها و تأکید بر پیامدها و تنظیم تعاملات بیرونی و بهره‌مندی از عوامل محیطی؛ اهداف آموزش و پرورش را در سطوح مختلف مدیریتی با پاسخگویی به نیازهای ذینفعان درون و برون سازمانی خود در محیط‌های محلی، ملی و بین‌المللی محقق می‌سازد.
اهداف
هدف کلی:
بهبود مستمر راهبری و مدیریت نظام تعلیم و تربیت در راستای تحقق اهداف سند تحول بنیادین و ارتقای جایگاه و نقش آموزش و پرورش به عنوان محور رشد، پیشرفت و تعالی جامعه
اهداف جزئی:
۱- توسعه مشارکت و تنظیم روابط ارکان و عوامل سهیم و مؤثر با نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی
۲- ساماندهی و بهینه‌سازی عوامل و عناصر نظام مدیریتی آموزش و پرورش در سطوح خرد و کلان
۳- تأمین و بسط عدالت آموزشی در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت
۴- زمینه‌سازی برای دستیابی به مدرسه صالح
۵- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها
۶- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی عمومی
۷- افزایش توانایی‌ها و مهارت‌های مدیریتی خانواده در ایفای نقش تربیتی خود متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی
سیاست‌های اجرایی
۱- کاهش تمرکز و افزایش تفویض اختیار و برخورداری از ساختار نظام تشکیلاتی منعطف و چابک
۲- مشارکت‌پذیری و تقویت نقش ارکان سهیم و مؤثر و بخش غیردولتی در فرایند سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا
۳- مدرسه‌محوری و ارتقای مدیریت آموزشگاهی
۴- انسجام‌بخشی به عوامل مؤثر در فرایند تعلیم و تربیت با رویکرد سیستمی
۵- تحول‌آفرینی و نوآوری با تأکید بر رفتار خلاق و نوآورانه در عرصه مدیریت
۶- بهسازی منابع انسانی با تأکید بر تربیت و توانمندسازی مدیران و جذب استعدادهای برتر
۷- افزایش بهره‌وری با تأکید بر استفاده بهینه و هوشمندانه از فناوری‌های نوین
۸- حاکمیت رویکرد فرهنگی - تربیتی با تأکید بر نظام تربیت اخلاقی
۹- تأکید بر نظام شایسته‌سالاری در انتصاب مدیران
۱۰- برنامه‌ریزی راهبردی و آینده‌نگر برای دستیابی به سازمان یادگیرنده
برنامه‌های زیرنظام
از مجموع ۱۳۱ راهکار سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، تعداد ۳۷ راهکار به صورت مستقیم با زیرنظام راهبری و مدیریت مرتبط است که عبارتند از: راهکارهای (۳-۳)، (۵-۳)، (۷-۳)، ۱-۴)، (۲-۴)، (۳-۴)، (۴-۴)، (۱-۵)، (۲-۵)، (۳-۵)، (۴-۶)، (۱-۷)، (۲-۷)، (۱-۸)، (۳-۸)، (۴-۸)، (۸-۸)، (۹-۸)، (۱-۹)، (۴-۹)، (۱۲-۱۱)، (۱-۱۳)، (۲-۱۳)، (۶-۱۵)، (۴-۱۷)، (۱-۱۸)، (۵-۱۸)، (۳-۱۹)، (۴-۱۹)، (۷-۲۰)، (۳-۲۱)، (۴-۲۱)، (۷-۲۱)، (۱۰-۲۱)، (۱-۲۲)، (۵-۲۲)، (۶-۲۲) که برای تحقق این راهکارها، ۱۳۱ برنامه پیش‌بینی شده است که در طول برنامه ششم و هفتم توسعه کشور باید عملیاتی شوند.
برنامه‌ها
| هدف عملیاتی | ۳- ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۱ و ۲) |
| راهکار شماره ۳-۳ | جلب مشارکت سازنده و اثربخش خانواده‌ها در حفظ، تعمیق و اشاعه حیا، عفاف و پوشش دانش‌آموزان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تهیه و تدوین چارچوب ادراکی مناسب برای فهم و قرائت مناسب و یکسان از عفاف و پوشش از منظر آموزه‌های دینی |
| ۲ | طراحی الگوهای نهادینه‌سازی رفتار پایدار و التزام عملی خانواده و کارکنان مدرسه به فرهنگ عفاف و حجاب |
| ۳ | طراحی و اجرای دوره‌های آموزشی خانواده با همکاری حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و سایر مراکز آموزشی مردم‌نهاد محلی |
| ۴ | تدوین سازوکارهای مناسب برای نقش‌آفرینی انجمن اولیا و مربیان مدرسه در مداخله فعال و مؤثر خانواده‌ها |
| هدف عملیاتی | ۳- ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۱و ۲) |
| راهکار شماره ۵-۳ | طراحی و ارائه الگوی لباس و پوشش مناسب، متنوع، زیبا و آراسته مبتنی بر فرهنگ اسلامی - ایرانی برای مربیان و دانش‌آموزان پسر و دختر در راستای تقویت هویت اسلامی - ایرانی |
| ردیف | عناوین برنامه |
| ۱ | بازنگری قوانین و مقررات برای استفاده از طرح‌های یکسان یا متنوع لباس و پوشش ویژه مربیان و دانش‌آموزان با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور و با بهره‌گیری از مطالعات تطبیقی و یافته‌های علمی و پژوهشی |
| ۲ | تدوین ویژگی‌ها و الگوی لباس و پوشش مناسب، متنوع، زیبا و آراسته مبتنی بر فرهنگ اسلامی - ایرانی و متناسب با مراحل رشد دانش‌آموزان و تفاوت‌های فرهنگی در کشور |
| هدف عملیاتی | ۳- ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت‌ها و ظرفیت‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی (۱ و ۲) |
| راهکار شماره ۷-۳ | ارائه خدمات مشاوره‌ای - تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | ارائه خدمات جامع مشاوره‌ای از دوره ابتدایی تا متوسطه دوم در حوزه سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان |
| ۲ | طراحی و اجرای نظام ارجاع خدمات مشاوره‌ای در حوزه سلامت جسمی و روحی دانش‌آموزان در آموزش و پرورش |
| ۳ | توسعه خدمات مشاوره‌ای در مدارس و استفاده از مشاوران متخصص مقیم در مدارس کشور |
| هدف عملیاتی | ۴- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی |
| راهکار شماره ۱-۴ | آموزش و ارتقا مدیریت خانواده در استفاده مناسب از ابزار رسانه در محیط خانواده همسو با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین پودمان‌های آموزش خانواده (خودکام، خود محتوا، خودآموز) برای ارتقای سواد رسانه‌ای و توانمندسازی خانواده در مواجهه هوشمندانه با رسانه‌ها |
| ۲ | ایجاد شبکه جامع آموزش خانواده در بستر فناوری اطلاعات و رسانه با محوریت انجمن اولیا و مربیان |
| ۳ | تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و تربیتی خاص خانواده توسط صدا و سیما با همکاری انجمن اولیا و مربیان |
| هدف عملیاتی | ۴- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی |
| راهکار شماره ۲-۴ | تدوین اصول راهنما و پودمان‌های آموزشی برای تبیین نقش مدرسه، رسانه‌ها و خانواده در تأمین پیش‌نیازهای ورود کودک به مدرسه و ایجاد سازوکارهای لازم برای هماهنگی و همسویی آنها با هم و با اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین دوره‌های آموزشی الزامی خانواده‌ها پیش از ورود کودک به مدرسه مبتنی بر سنجش شایستگی‌های تربیتی والدین با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها |
| ۲ | راه‌اندازی مراکز یادگیری محلی برای آموزش خانواده پیش از ورود کودک به دبستان با محوریت مدارس |
| ۳ | طراحی سازوکارهای لازم برای تقویت همسویی مدرسه، خانواده و رسانه با هماهنگی مراجع ذیربط |
| هدف عملیاتی | ۴- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی |
| راهکار شماره ۳-۴ | تدوین برنامه جامع مشارکت خانواده و نهادهای تربیتی و آموزشی برای تقویت فرهنگ تربیتی خانواده‌ها و تحقق شایستگی‌های پایه دانش‌آموزان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | اصلاح ساختار انجمن اولیا و مربیان در سطوح مناطق، استان‌ها و ستاد و تبدیل شدن آن به یک تشکل غیردولتی برای تأثیرگذاری مستقیم و اثربخش در فرایند مدیریت، برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی، ارزشیابی و نظارت درون مدرسه تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه |
| ۲ | بازنگری در قوانین و مقررات نظام آموزشی و مدارس در ارتقای نقش خانواده به عنوان رکن سهیم و مؤثر با رویکرد مشارکت حداکثری آنها و واگذاری بخشی از فعالیت‌های مدرسه به خانواده‌ها |
| ۳ | تنظیم و اجرای برنامه‌های درسی و تربیتی مدارس براساس نیازهای اجتماعی، فرهنگی، منطقه‌ای و بومی آنها با مشارکت خانواده‌ها در چارچوب نظام معیار اسلامی |
| ۴ | تشکیل، حمایت و توسعه سازمان‌های غیردولتی و مردم نهاد (سمن) توسط متخصصان و خانواده‌های توانمند در حوزه‌های مربوط به آموزش و پرورش |
| هدف عملیاتی | ۴- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی |
| راهکار شماره ۴-۴ | افزایش میزان مشارکت خانواده‌ها در فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مدرسه، برگزاری دوره‌های آموزشی اثربخش، ارائه خدمات مشاوره‌ای به خانواده‌های آسیب‌پذیر و آسیب‌زا برای همسوسازی اهداف و روش‌های تربیتی خانواده و مدرسه |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تشکیل گروه‌های داوطلب «والدین همیار مدارس» برای مشارکت در طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی، پرورشی |
| ۲ | توسعه و ارتقای کیفیت خدمات مراکز راهنمایی و مشاوره خانواده با مشارکت نهادهای تخصصی کشور (نیازسنجی جامع، تعیین سطح توانایی‌ها و مهارت‌های خانواده، بهسازی خدمات مشاوره در خانواده‌های آسیب‌پذیر و آسیب‌زا) |
| ۳ | تهیه بسته‌های حمایتی آموزشی و فرهنگی برای خانواده‌های آسیب‌پذیر و آسیب‌زا با همکاری شهرداری‌ها، کمیته امداد، و... |
| ۴ | اجرای برنامه‌های سوادآموزی و یادگیری مادام‌العمر برای خانواده‌های آسیب‌پذیر و آسیب‌زا با تأکید بر مناطق مرزی، محروم و کمتر توسعه‌یافته با بهره‌گیری از ظرفیت سایر خانواده‌ها |
| ۵ | طراحی برنامه‌های آموزشی ویژه خانواده‌های بدسرپرست، فرزندان طلاق، کودکان کار، زنان سرپرست خانوار |
| هدف عملیاتی | ۵- تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب با توجه به تفاوت‌ها و ویژگی‌های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور |
| راهکار شماره ۱-۵ | تعمیم دوره پیش‌دبستانی به ویژه در مناطق محروم و نیازمند در حد امکان با مشارکت بخش غیردولتی با تأکید بر آموزش‌های قرآنی و تربیت بدنی و اجتماعی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | پوشش صددرصدی دوره پیش‌دبستانی در برنامه ششم توسعه، در مناطق محروم و دو زبانه با استفاده از منابع دولتی و در سایر مناطق با مشارکت و سرمایه‌گذاری مردم و سایر نهادها |
| ۲ | تخصیص سرانه آموزشی و تربیتی برای نوآموزان دوره پیش‌دبستان در مناطق محروم و کمتر برخوردار |
| ۳ | مدیریت یکپارچه، هدایت، نظارت و ارزشیابی دوره پیش از دبستان از حیث برنامه درسی، محتوای آموزشی و محیط‌های یادگیری مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی |
| ۴ | طراحی الگوی برنامه‌های تربیتی منعطف و سیال با تأکید بر آموزش‌های قرآنی، تربیت بدنی و اجتماعی |
| هدف عملیاتی | ۵- تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب با توجه به تفاوت‌ها و ویژگی‌های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور |
| راهکار شماره ۲-۵ | برنامه‌ریزی و تمهید مقدمات برای پوشش کامل دوره آموزش عمومی و برخوردار از کیفیت مناسب در تمام مناطق کشور |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین نظام‌نامه تحقق پوشش کامل تحصیلی دوره آموزش عمومی و اتخاذ سیاست‌های تشویقی و تنبیهی برای دانش‌آموزان و اولیای آنان با همکاری سایر عوامل سهیم و مؤثر |
| ۲ | توانمندسازی و تفویض اختیار به مدیران مدارس برای شناسایی و جذب افراد لازم‌التعلیم در جامعه محلی |
| ۳ | ایجاد سازوکارهای مناسب جهت ارتقای روش‌های جایگزین از جمله شبانه‌روزی‌ها، روستا مرکزی و آموزش از راه دور |
| هدف عملیاتی | ۵- تأمین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت‌های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب با توجه به تفاوت‌ها و ویژگی‌های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور |
| راهکار شماره ۳-۵ | توانمندسازی دانش‌آموزان ساکن در مناطق محروم، روستاها، حاشیه شهرها، عشایر کوچ‌نشین و همچنین مناطق دو زبانه با نیازهای ویژه، با تأکید بر ایجاد فرصت‌های آموزشی متنوع و با کیفیت |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | توسعه مدارس شبانه‌روزی و تجهیز مدارس و هنرستان‌ها و گسترش آموزش‌های مهارتی متناسب با نیازهای بومی در مناطق روستایی و عشایر و مناطق مرزی کشور |
| ۲ | تدوین برنامه جامع حمایت از مدارس و دانش‌آموزان حاشیه شهرها از طریق منابع دولتی، بین‌المللی، خیرین و مشارکت و سرمایه‌گذاری مدارس و مؤسسات غیردولتی |
| ۳ | توسعه برنامه‌های درسی و فوق برنامه برای دوره پیش‌دبستانی و دبستان با سیستم آموزشی دوزبانه با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان |
| ۴ | ایجاد سازوکارهای لازم برای اولویت بخشی به اختصاص نیروی انسانی کارآمد به حاشیه شهرها در شهرهای بزرگ |
| هدف عملیاتی | ۶- تنوع بخشی به محیط‌های یادگیری در فرایند تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۴-۶ | ساماندهی و مدیریت بر فعالیت‌های مؤسسات و آموزشگاه‌های آزاد وابسته به وزارت آموزش و پرورش، بازنگری و بازتولید محتوای برنامه‌های آموزشی آنها همسو با اهداف و برنامه‌های تحولی آموزش و پرورش و نظارت و ارزیابی مستمر بر عملکرد آنها و هماهنگی و همکاری با دستگاه‌های ذیربط برای ایجاد همسویی سایر آموزشگاه‌های آزاد با اهداف برنامه‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | بازنگری و بازتولید محتوای برنامه‌های آموزشی و تربیتی مؤسسات و آموزشگاه‌های آزاد مطابق اهداف و... اسناد تحولی و با استفاده از نظام‌های موفق آموزشی دنیا با هماهنگی مراجع ذیربط |
| ۲ | تدوین بسته‌های تشویقی برای افزایش سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی ذیصلاح در تأسیس مؤسسات و آموزشگاه‌های علمی آزاد بزرگ با واگذاری بخش‌هایی از برنامه درسی مدارس و مشارکت آنها در تکمیل و کیفیت‌بخشی فعالیت‌های مدارس در چارچوب برنامه درسی ملی |
| ۳ | ساماندهی و ایجاد شبکه هماهنگ مؤسسات با مجوز آموزش و پرورش و سایر دستگاه‌ها برای پوشش کامل آموزش‌های مورد نیاز کودکان از اوان کودکی تا بزرگسالی در قالب آموزش‌های رسمی، غیررسمی، مکمل و یادگیری مادام‌العمر به صورت منطقه‌ای و کشوری |
| ۴ | طراحی سیستم نظارت و پایش فعالیت‌های مؤسسات و آموزشگاه‌های علمی آزاد |
| ۵ | مدیریت توسعه مؤسسات و آموزشگاه‌های علمی آزاد |
| هدف عملیاتی | ۷- افزایش نقش مدرسه به عنوان یکی از کانون‌های پیشرفت محلی، به ویژه در ابعاد فرهنگی - اجتماعی |
| راهکار شماره ۱-۷ | فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای نقش‌آفرینی مدرسه به عنوان کانون کسب تجربیات تربیتی محله و جلوه‌ای از جامعه اسلامی و حیات طیبه با تفویض اختیار و مسئولیت به آن و استانداردسازی تمام مؤلفه و عوامل درون مدرسه‌ای |
| ردیف | عناوین برنامه |
| ۱ | بازنگری مقررات و آئین‌نامه‌ها (با تأکید بر آئین‌نامه اجرایی مدارس) با رویکرد کاهش تمرکز و افزایش اختیارات ارکان مدرسه جهت برنامه‌ریزی و ارائه خدمات فرهنگی، هنری، اجتماعی، آموزشی و ورزشی تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه |
| ۲ | طراحی برنامه عمل و و نقشه راه همکاری متقابل آموزش و پرورش و مدارس با سایر سازمان‌ها و مراکز فرهنگی، مذهبی و ورزشی محلات |
| ۳ | توانمندسازی منابع انسانی با تأکید بر ارتقا و ثبات مدیریت و اجرای سراسری برنامه تعالی مدیریت مدرسه در تمام مدارس دوره متوسطه با رویکرد افزایش مسئولیت اجتماعی مدیران و عوامل مدرسه تا پایان سال سوم برنامه ششم توسعه |
| ۴ | طراحی سازوکارهای امکان استفاده مشترک مدرسه و محله از فضای مدرسه برای افزایش بهره‌وری فضاهای آموزشی و تربیتی با تأکید بر استفاده مشترک از نمازخانه و امکانات ورزشی |
| هدف عملیاتی | ۷- افزایش نقش مدرسه به عنوان یکی از کانون‌های پیشرفت محلی، به ویژه در ابعاد فرهنگی - اجتماعی |
| راهکار شماره ۲-۷ | نهادینه‌سازی و تقویت همکاری مدرسه با مراکز فرهنگی و علمی محله به ویژه مسجد و کانون‌های مذهبی و حوزه‌های علمیه و مشارکت فعال مدیران، معلمان و دانش‌آموزان برنامه‌های مرتبط محله و نیز حضور نظام‌مند و اثربخش روحانیون توانمند و مبلغان مذهبی باتجربه در مدرسه |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | ظرفیت‌سازی برای ارتقای جایگاه مدرسه به عنوان پایگاه اطلاعاتی محله با مشارکت و همکاری سایر دستگاه‌ها و مراکز محله جهت ارائه خدمات بهداشتی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، سوادآموزی و ورزشی |
| ۲ | تقویت نقش اساسی مدرسه در توسعه و پیشرفت محله و مشارکت در امداد بحران‌ها و حوادث طبیعی (به عنوان پایگاه معین محله) |
| ۳ | بازتعریف نقش تعاملی شوراها و تشکل‌های دانش‌آموزی مدرسه در محله و واگذاری نقش و مسئولیت به آنها برای مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی محله |
| ۴ | ایجاد سازوکارهای لازم برای حضور نظام‌مند و اثربخش روحانیون توانمند و مبلغان مذهبی با تجربه در مدرسه با همکاری دستگاه‌ها و مراکز ذیربط |
| هدف علمیاتی | ۸- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و دانش‌آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی |
| راهکار شماره ۱-۸ | اصلاح، ارتقا و تغییر نگرش به آموزش و پرورش به عنوان سازمان فراگیر و نیروی اثرگذار اجتماعی در خدمت اهداف رشد و تعالی کشور به ویژه اهداف فرهنگی و اجتماعی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تبیین و ترویج نقش و تأثیر آموزش و پرورش در فرایند توسعه کشور، و ترغیب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در نظام تعلیم و تربیت با توجه به پیامدهای مادی و معنوی آن |
| ۲ | بازنگری اهداف و مأموریت‌ها و ایجاد سازوکارهای لازم جهت حضور مؤثر آموزش و پرورش در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی برای مصون‌سازی و کاهش آسیب‌های اجتماعی |
| ۳ | سازماندهی معلمان و استفاده از ظرفیت تشکل‌های دانش‌آموزی برای حضور فعال و اثربخش در عرصه‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی |
| ۴ | تقویت فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانش‌آموزان و معلمان برای حل مشکلات ملی و محلی |
| هدف عملیاتی | ۸- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و دانش‌آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی (۵، ۲ و ۷) |
| راهکار شماره ۳-۸ | بسترسازی برای حضور فعال دانش‌آموزان در تشکل‌های رسمی و قانونی مرتبط با اتکا به ظرفیت‌های درون و برون آموزش و پرورش از قبیل بسیج دانش‌آموزی، کانون‌های علمی و فرهنگی و انجمن اسلامی دانش‌آموزان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | اصلاح قوانین و مقررات برای افزایش اختیارات و مسئولیت‌های دانش‌آموزان و تشکل‌های دانش‌آموزی در مدرسه تا پایان سال سوم برنامه ششم توسعه |
| ۲ | طراحی ساز و کارهای لازم برای ارزش‌گذاری حضور مؤثر دانش‌آموزان در فعالیت‌ها و تشکل‌های دانش‌آموزی در فرایند ارزشیابی تحصیلی و تربیتی آنها |
| ۳ | ایجاد ساز و کار مناسب برای استفاده از فضای مدرسه در ساعات غیررسمی آموزش توسط تشکل‌های دانش‌آموزی، کانون‌های علمی و فرهنگی، انجمن‌های اسلامی و مجلس دانش‌آموزی برای ارائه خدمات آموزشی، فرهنگی و اجتماعی به سایر دانش‌آموزان و مردم محله |
| ۴ | ایجاد هماهنگی، همسویی و هم‌افزایی برنامه‌ها و فعالیت‌های سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با تشکل‌های دانش‌آموزی و رصد فعالیت‌های آنها با رعایت اصول آموزشی و تربیتی مدارس با محوریت معاونت پرورشی و فرهنگی |
| هدف عملیاتی | ۸- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و دانش‌آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی |
| راهکار شماره ۴-۸ | فراهم آوردن سازوکار قانونی برای حضور فعال و مؤثر مسؤلین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در نهادهای سیاستگذار و تصمیم‌ساز فرادستی به عنوان یکی از ارکان تعالی و پیشرفت همه‌جانبه و پایدار کشور |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | طراحی سازوکارهای قانونی و ایجاد هماهنگی، همسویی و هم‌افزایی دستگاه‌ها، نهادها و سازمان‌ها با آموزش و پرورش برای تحقق سند تحول بنیادین و رصد فعالیت‌های آنها براساس تقسیم کار ملی و ارائه گزارش به شورای عالی انقلاب فرهنگی |
| ۲ | ظرفیت‌سازی برای حضور مؤثر و عضویت مدیران ارشد آموزش و پرورش در شوراها و نهادهای سیاستگذار به ویژه؛ شورای حقوق و دستمزد، شورای توسعه مدیریت و سرمایه انسانی، کمیسیون فرهنگی مجمع تشخیص مصلحت نظام، ستاد برنامه‌های توسعه کشور و کمیسیون معین شورای عالی انقلاب فرهنگی با هماهنگی مراجع ذیربط تا پایان برنامه ششم توسعه |
| ۳ | طراحی سازوکار قانونی برای ارتباط سازمانی شوراهای آموزش و پرورش استان‌ها با شورای عالی آموزش و پرورش جهت ارتقای نقش شوراها در سطح ملی |
| هدف عملیاتی | ۸- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و دانش‌آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی |
| راهکار شماره ۸-۸ | مشارکت فعال آموزش و پرورش در مواجهه با نیازهای فوری و عمومی جامعه از قبیل شیوع بیماری‌های فراگیر، زلزله، رفع بیسوادی، حاکمیت قوانین و مقررات، حفظ و پاکیزگی محیط زیست، خدمت به محرومین، حرکت‌های خیرخواهانه مردمی و انقلابی از طریق برگزاری دوره‌ها، اردوهای آموزشی و توجیهی برای آماده‌سازی مربیان و دانش‌آموزان |
| ردیف | عناوین برنامه |
| ۱ | ایجاد هماهنگی با نهادها و دستگاه‌های ذیربط و طراحی و اجرای فعالیت‌های اجتماعی و امور خیریه برای پذیرش نقش و مشارکت معلمان و دانش‌آموزان در مواجهه با نیازهای فوری و عمومی جامعه |
| ۲ | طراحی، سازماندهی، توانمندسازی و تقویت مسئولیت‌پذیری مربیان و تشکل‌های دانش‌آموزی در مواجهه با نیازهای فوری و عمومی جامعه |
| هدف عملیات | ۸- افزایش مشارکت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و مدرسه و معلمان و دانش‌آموزان در رشد و تعالی کشور در عرصه‌های دینی، فرهنگی، اجتماعی در سطح محلی و ملی به عنوان نهاد مولد سرمایه انسانی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی |
| راهکار شماره ۹-۸ | تعامل اثربخش با مراکز فرهنگی و اجتماعی و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها - به ویژه - رسانه ملی - برای تبیین جایگاه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در تولید سرمایه اجتماعی و فرهنگی و جلوگیری از کوچک‌انگاری نقش آن در سرنوشت آینده کشور از منظر معارف اسلامی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | شناسایی کلیه ظرفیت‌های مراکز فرهنگی کشور، مراکز رسانه ملی و استانی دیداری و شنیداری و شبکه‌های مجازی برای بهره‌گیری از قابلیت‌های آنها برای تبیین جایگاه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و جلوگیری از نشر مطالب و برنامه‌های تضعیف‌کننده این نهاد سرنوشت‌ساز. |
| ۲ | ارزیابی برنامه‌های رسانه ملی از منظر همسویی با فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و رصد فعالیت‌های رسانه ملی و محلی در ترویج سند تحول بنیادین و کمک به توسعه نظام تعلیم و تربیت و ارائه گزارش به شورای عالی انقلاب فرهنگی به صورت سالانه |
| هدف عملیاتی | ۹- جلب مشارکت ارکان سهیم و مؤثر و بخش عمومی و غیردولتی در تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۱-۹ | ایجاد تسهیلات قانونی و ساز و کارهای تشویقی و انگیزشی لازم اعم از مادی و معنوی، برای بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون، مشارکت‌پذیری و مشارکت‌جویی در جامعه و در بین دانش‌آموزان با الهام از آموزه‌های دینی با تأکید بر استفاده مناسب از ظرفیت کتاب‌های درسی، مجلات و رسانه‌های آموزشی و برگزاری اردوهای جهادی |
| ردیف | عناوین برنامه |
| ۱ | توانمندسازی و تشویق دانش‌آموزان برای مشارکت در فعالیت‌های خیریه و تعاونی در جامعه با استفاده از ظرفیت برنامه‌های درسی و رسانه‌های آموزشی و فعالیت‌های تربیتی |
| ۲ | تدوین شاخص‌های ارزیابی فرهنگ نیکوکاری و تعاون و مشارکت‌جویی در جامعه و در بین دانش‌آموزان و ارائه راهکارهای ارتقای فرهنگ نیکوکاری و تعاون |
| ۳ | تدوین برنامه‌های بسط فرهنگ نیکوکاری و تعاون در قالب تقویت آموزش مهارت‌های زندگی برای برگزاری مفید و مؤثر اردوهای جهادی |
| ۴ | گسترش مدارس هیئت امنایی و تقویت و ارتقای نقش ارکان سهیم و مؤثر در فرایند تعلیم و تربیت |
| هدف عملیاتی | ۹- جلب مشارکت ارکان سهیم و مؤثر و بخش عمومی و غیردولتی در تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۴-۹ | تقویت و گسترش مدارس غیردولتی با اصلاح و بازنگری قوانین و مقررات موجود |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | ایجاد رتبه‌بندی مدارس و مراکز غیردولتی |
| ۲ | ارتقا و پایش اثربخشی آموزشی و پرورشی مدارس غیردولتی |
| ۳ | شناسایی و جذب ظرفیت‌های سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی غیردولتی برای تقویت و گسترش فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی در سطح منطقه و استان با اصلاح و بازنگری قوانین و مقررات موجود |
| هدف عملیاتی | ۱۱- بازمهندسی سیاست‌ها و بازتنظیم اصول حکم بر برنامه درسی تربیت معلم با تأکید بر کارورزی و انطباق سطح شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان در سطح ملی و جهانی با مقتضیات الگوی برنامه درسی در نظام تعلیم و تربیت و طراحی سیاست‌های مناسب برای ارتقای شیوه‌های جذب، تربیت و نگهداشت معلمان در آموزش و پرورش |
| راهکار شماره ۱۲-۱۱ | بهینه‌سازی سیاست‌ها و برنامه‌های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی برای افزایش کارآیی و اثربخشی مدارس خارج از کشور با تأکید بر بازنگری جداول آموزشی و محتوای کتب درسی، بکارگیری نیروهای متعهد، توانمند و مجرب و متناسب‌سازی فضای فیزیکی این مدارس. |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | اصلاح اساسنامه مدارس خارج از کشور به منظور جلب مشارکت بخش غیردولتی در ساخت و اداره مدارس با رعایت قوانین مدارس غیردولتی |
| ۲ | بازنگری در سیاست‌ها و برنامه‌های جذب و اعزام نیروی انسانی به مدارس خارج از کشور با هدف ارتقای شاخص‌های کیفیت آموزشی و پرورشی، استفاده حداکثری از نیروهای واجد شرایط بومی، ثبات نسبی و کاهش تعداد نیروهای اعزامی به میزان ۵۰ درصد تا پایان برنامه ششم توسعه |
| ۳ | بازنگری در جدول مواد درسی و محتوای کتب درسی مدارس خارج از کشور با رویکرد انعطاف‌پذیری و پاسخگویی به نیازهای محلی و اخذ استانداردهای لازم نظام آموزشی کشورهای میزبان با تأکید بر حفظ و تقویت هویت ایرانی اسلامی |
| ۴ | طراحی نظام آموزش بین‌الملل و تدوین برنامه‌های درسی ویژه جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر سند تحول بنیادین و تصویب آن در شورای عالی آموزش و پرورش تا پایان سال سوم برنامه ششم توسعه |
| ۵ | توسعه و ایجاد مدارس بین الملل جمهوری اسلامی در داخل و خارج کشور (بالاخص کشورهای اسلامی) برای جذب و آموزش دانش‌آموزان ایرانی و غیرایرانی |
| هدف عملیاتی | ۱۳- افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش استان، مناطق و مدارس در تقویت فعالیت‌های تربیتی استان، منطقه و مدرسه در چارچوب سیاست‌ها و برنامه‌های ملی |
| راهکار شماره ۱-۱۳ | اصلاح قوانین و مقررات موجود در راستای تقویت نقش شوراهای آموزش و پرورش استان‌ها، مناطق و مدارس، متناسب با مقتضیات تربیتی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | بازنگری قانون تشکیل شوراهای آموزش و پرورش استان‌ها، شهرستان‌ها و مناطق و تدوین و اصلاح آئین‌نامه‌های اجرایی آن به منظور کاهش تمرکز، افزایش بهره‌وری، توانمندسازی و استفاده بهینه از ظرفیت قانون شوراها |
| ۲ | توانمندسازی اعضای شوراهای آموزش و پرورش |
| ۳ | ایجاد هماهنگی و افزایش اثربخشی شوراهای آموزش و پرورش مناطق و استان‌ها در سطح ملی |
| هدف عملیاتی | ۱۳- افزایش نقش شوراهای آموزش و پرورش استان، مناطق و مدارس در تقویت فعالیت‌های تربیتی استان، منطقه و مدرسه در چارچوب سیاست‌ها و برنامه‌های ملی |
| راهکار شماره ۲-۱۳ | افزایش کارآمدی شوراهای درون مدرسه (مانند شورای معلمان و شورای دانش‌آموزان) با تفویض برخی از اختیارات اداره و مدرسه به آنان و فراهم آوردن زمینه مشارکت بیشتر ایشان در فرایند تعلیم و تربیت مدرسه |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | افزایش انگیزه و تقویت فرهنگ مشارکت‌جویی، مشارکت‌پذیری و مسؤلیت‌پذیری در بین ارکان مدرسه و بازنگری در ضوابط ارزشیابی براساس میزان مشارکت و پاسخگویی آنان |
| ۲ | توانمندسازی و آموزش اعضای شورای مدرسه، شورای معلمان و اعضای شورا و مجلس دانش‌آموزی و تقویت تعاملات بین مدرسه‌ای در سطح استان و کشور |
| ۳ | بازنگری در ضوابط و آئین‌نامه‌ها با رویکرد تفویض اختیارات ادارات استان و منطقه و افزایش اختیارات شورای مدرسه و معلمان برای مشارکت در طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه آموزشی و درسی، نظارت بر عملکرد معلمان و کارکنان مدرسه به همراه افزایش ضمانت اجرایی تصمیمات انها |
| هدف عملیاتی | ۱۵- اصلاح محتوا، ارتقای جایگاه، افزایش کیفیت و کارآمدی علوم انسانی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی مبتنی بر مبانی دینی در چارچوب نظام معیار اسلامی |
| راهکار شماره ۶-۱۵ | گسترش و تقویت مدارس و مجموعه‌های آموزشی تربیتی خاص علوم انسانی در سراسر کشور |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | اصلاح ضوابط توسعه کمی و ارتقای کیفی مدارس و مجتمع‌های علوم انسانی و مدارس علوم و معارف اسلامی متناسب با اقتضائات اجتماعی و فرهنگی جامعه |
| ۲ | طراحی و تدوین برنامه‌های پژوهشی در حوزه علوم انسانی در پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی با مشارکت و سرمایه‌گذاری مراکز و انجمن‌های علوم انسانی |
| ۳ | برنامه‌ریزی و ایجاد تسهیلات برای هویت و جذب استعدادهای برتر به رشته‌های علوم انسانی و مدارس علوم و معارف اسلامی |
| هدف عملیاتی | ۱۷- ارتقای کیفیت فرایند تعلیم و تربیت با تکیه بر استفاده هوشمندانه از فناوری‌های نوین (۳، ۲، ۱ و ۷) |
| راهکار شماره ۴-۱۷ | گسترش بهره‌برداری از ظرفیت آموزش‌های غیرحضوری و مجازی در برنامه‌های آموزشی و تربیتی ویژه معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌های ایرانی در خارج از کشور براساس نظام معیار اسلامی و با رعایت اصول تربیتی از طریق شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | طراحی برنامه جامع آموزش الکترونیکی و مجازی معلمان و دانش‌آموزان خارج از کشور و خانواده‌های آنان در بستر شبکه ملی اطلاعات و مشارکت محتوایی و نرم‌افزاری دانشگاه‌ها و مؤسسات دولتی و غیردولتی |
| هدف عملیاتی | ۱۸- تغییر و نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با رویکرد تعالی‌بخش، پویا و بالنده |
| راهکار شماره ۱-۱۸ | مناسب‌سازی فرهنگ سازمانی براساس معیارهای اخلاق اسلامی با تأکید بر تقویت روحیه اخوت و تعاون، خلاقیت و آموزش مستمر |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین چارچوب و معیارهای فرهنگ سازمانی با تبیین شاخص‌هایی نظیر انطباق‌پذیری، تقویت تعهد و تعلق سازمانی، انسجام در مأموریت و اهداف، خلاقیت، تقویت هویت اسلامی - ایرانی، پژوهش محوری و مشارکت‌پذیری، امر به معروف و نهی از منکر، حسن ارتباط جمعی و... مبتنی بر ارزش‌های مندرج در سند تحول بنیادین از سطح ستاد تا مدرسه |
| ۲ | تدوین و استقرار برنامه اجرایی ارتقای فرهنگ سازمانی ویژه مدرسه با تأکید بر تقویت روحیه اخوت و تعاون |
| ۳ | طراحی سیستم‌های سازمانی شفاف برای مدیریت، نظارت و ارزشیابی بر عوامل سازمان جهت افزایش اعتماد متقابل و روحیه اعتماد به نفس در بین فرهنگیان در سطوح مختلف از ستاد تا مدرسه با استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین |
| ۴ | تدوین الگوی شایسته‌سالاری در انتصاب مدیران از سطح ستاد تا مدیریت مدرسه و پرهیز از اعمال سلیقه‌های سیاسی و جناحی در عزل و نصب مدیران |
| هدف عملیاتی | ۱۸- تغییر و نوآوری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی با رویکرد تعالی‌بخش، پویا و بالنده |
| راهکار شماره ۵-۱۸ | استقرار نظام خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش در راستای تربیت جامعه و بالندگی معنوی و اخلاقی و حمایت مادی و معنوی از مدیران، مربیان و دانش‌آموزان خلاق و نوآور و کارآفرین |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین نظام‌نامه و شاخص‌های خلاقیت و نوآوری در آموزش و پرورش |
| ۲ | تدوین بسته‌های تشویقی برای حمایت و بهره‌گیری از ایده‌های خلاق و نوآور مدیران، مربیان و دانش‌آموزان خلاق و نوآور و کارآفرین و تلاش برای تجاری‌سازی آنها |
| ۳ | جذب و تربیت معلمان حرفه‌ای و خلاق برای به کارگیری روش های تدریس نوآورانه و تحول در ایجاد محیط رشددهنده خلاقیت و نوآوری دانش‌آموزان در کلاس درس و مدرسه |
| ۴ | تدوین برنامه تعامل و پژوهش‌سراها با مؤسسات رسمی مروج و حامی نوآوری و خلاقیت نظیر پارک های علم و فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع مرتبط با فناوری‌های نوین |
| ۵ | ایجاد شبکه کارآفرینان مدرسه با استفاده از بستر فناوری اطلاعات برای تعامل و توسعه فرهنگ کارآفرینی |
| هدف عملیاتی | ۱۹- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۳-۱۹ | ایجاد نظام رتبه‌بندی مدارس و مؤسسات آموزش و پرورش به منظور شفاف‌سازی عملکرد و ارتقا کیفیت و تقویت انگیزه‌های رقابت منطقی و علمی بین آنان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | طراحی نظام ارزشیابی عملکرد مدارس و مؤسسات آموزشی و تأثیر یافته‌های آن در ارزشیابی عملکرد مدیران و معلمان براساس استانداردهای آموزشی |
| ۲ | تدوین برنامه حمایتی و تأمین اعتبارات ویژه برای ارتقا و تضمین کیفیت مدارس مناطق محروم و لازم‌التوجه |
| ۳ | تدوین و اجرای نظام رتبه‌بندی مدارس و ارتقای مستمر کیفیت در راستای رقابت‌پذیر کردن مدارس تا پایان برنامه ششم توسعه |
| هدف عملیاتی | ۱۹- استقرار نظام ارزشیابی و تضمین کیفیت در تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۴-۱۹ | ارتقا جایگاه ایران در ارزیابی‌های کیفیت جهانی در چارچوب معیارهای اسلامی و معرفی الگوی تعلیم و تربیت اسلامی به جهان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | بازمهندسی و تقویت مرکز پایش و ارزشیابی ملی و بین‌المللی در ساختار پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش |
| ۲ | تولید و انتشار نظریات، تجربیات و مورد کاوی‌های تربیتی برای عرضه در مراکز و محافل بین‌المللی |
| ۳ | تدوین برنامه برای تربیت افراد مرجع، کارشناسان مجرب و حضور مؤثر دانش‌آموزان و معلمان در مجامع و رقابت‌های بین‌المللی |
| ۴ | طراحی و استقرار برنامه تقویت روابط بین‌المللی آموزش و پرورش (دیپلماسی آموزشی) با اولویت جهان اسلام |
| ۵ | انطباق برنامه‌های ملی با معیارها و شاخص‌های ارزیابی کیفیت جهانی در چارچوب نظام معیار اسلامی |
| هدف عملیاتی | ۲۰- تأمین تخصیص و تنوع‌بخشی به منابع مالی، مدیریت مصارف متناسب با نیازهای کمی و کیفی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۷-۲۰ | تقویت مشارکت عمومی در آموزش و پرورش با حفظ کارکردهای سیاستگذاری و نظارتی نظام از طریق تسهیل تأسیس مدارس غیردولتی و حمایت از فعالیت‌های آموزشی آنان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | طراحی و استقرار نظام جامع مشارکت در آموزش و پرورش |
| ۲ | طراحی سازوکارهای تنوع‌بخشی و ایجاد انعطاف در اجرای برنامه‌های آموزشی در مدارس غیردولتی و نظارت فرهنگی و تربیتی بر فعالیت‌های مدارس مذکور |
| ۳ | بازنگری و تسهیل ضوابط تأسیس مدارس غیردولتی و به کارگیری ظرفیت‌های قانون تأسیس مدارس غیردولتی برای توسعه و حمایت از آنها |
| ۴ | تدوین و استقرار نظام‌نامه استفاده از ظرفیت و امکانات مدارس غیردولتی و خرید خدمات از آنها برای ارتقا، حمایت و گسترش کمی و کیفی مدارس دولتی |
| هدف عملیاتی | ۲۱- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها |
| راهکار شماره ۳-۲۱ | طراحی و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی و استعدادیابی به منظور هدایت دانش‌آموزان به سوی رشته‌ها، حِرَف و مهارت‌های مورد نیاز حال و آینده کشور متناسب با استعدادها، علاقه‌مندی و توانایی‌های آنان |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین برنامه جامع استعدادیابی در دوره پیش‌دبستانی، ابتدایی و متوسطه در ساحت‌های شش‌گانه تربیتی برای کشف استعدادهای دانش‌آموزان |
| ۲ | تدوین و استقرار نظام جامع هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در پایه نهم برای انتخاب و توسعه متوازن رشته‌ها متناسب با آمایش سرزمین با مشارکت دستگاه‌های ذیربط |
| ۳ | پایش مستمر مطالعات آینده‌پژوهانه برای شناسایی نیازهای حال و آتی جامعه و هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در تعامل با دستگاه‌های ذیربط |
| ۴ | تأسیس و توسعه مراکز دولتی و غیردولتی استعدادیابی و هدایت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان |
| هدف عملیاتی | ۲۱- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها |
| راهکار شماره ۴-۲۱ | استقرار نظام راهنمایی و مشاوره تربیتی مبتنی بر مبانی اسلامی و افزایش نقش معلمان در این زمینه و به کارگیری مشاوران متخصص برای ایفای وظایف تخصصی در تمام پایه‌های تحصیلی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین برنامه جامع راهنمایی و مشاوره تربیتی از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه با مشارکت معلمان و مراجع تخصصی |
| ۲ | توسعه مؤسسات و مراکز غیردولتی راهنمایی و مشاوره تربیتی |
| ۳ | تدوین بسته‌های آموزشی ویژه معلمان در تمامی دوره‌های برای مداخله آنها در مشاوره‌های تربیتی حین آموزش |
| هدف عملیاتی | ۲۱- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها |
| راهکار شماره ۷-۲۱ | اولویت‌بخشی به رویکرد مدیریت مجتمع‌های آموزشی و تربیتی به منظور اعمال مدیریت یکپارچه تربیتی در طول مدت تحصیل دانش‌آموزان و ایجاد فرصت بیشتر برای ارتقای فعالیت‌های آموزشی و تربیتی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | تدوین برنامه و ضوابط متناسب با اقتضائات ساختاری، مدیریتی، نیروی انسانی و برنامه‌ریزی آموزشی و تربیتی، در مجتمع‌های آموزشی و تربیتی |
| ۲ | تدوین نظام حمایتی و تشویقی برای سرمایه‌گذاری مدارس غیردولتی در تأسیس و گسترش مجتمع‌های آموزشی و تربیتی غیردولتی |
| ۳ | بازمهندسی استقرار و ساماندهی مدارس برای گسترش مجتمع‌های آموزشی و تربیتی دولتی به میزان ۲۰ درصد مدارس موجود تا پایان برنامه ششم توسعه |
| هدف عملیاتی | ۲۱- بازنگری و بازمهندسی ساختارها و رویه‌ها و روش‌ها |
| راهکار شماره ۱۰-۲۱ | بازطراحی و ساماندهی تقویم سال تحصیلی با رعایت انعطاف و توجه به شرایط اقلیمی و با تأکید بر بهینه‌سازی تعطیلات |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | ساماندهی تقویم سال تحصیلی با رویکرد توزیع تعطیلات تابستانی در طول سال تحصیلی براساس شرایط اقلیمی مناطق با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط |
| هدف عملیاتی | ۲۲- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی، مدیریت و راهبری آموزشی و تربیتی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۱-۲۲ | نهادینه کردن برنامه محوری در سطوح مختلف مدیریت نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | ایجاد سازوکارهای لازم برای اشاعه فرهنگ برنامه محوری و التزام به برنامه‌های کلان و راهبردی در سطوح مختلف مدیریتی |
| ۲ | بازنگری و استقرار نظام جامع برنامه‌ریزی در سطوح مختلف سازمانی از ستاد مدرسه با تأکید بر کاهش تمرکز و استفاده بهینه از ظرفیت شوراهای استانی و منطقه‌ای |
| ۳ | تدوین برنامه‌های توسعه پنج ساله و سالیانه وزارت آموزش و پرورش مبتنی بر برنامه زیرنظام‌های سند تحول بنیادین |
| ۴ | پایش و ارزشیابی برنامه‌ها و ارائه گزارش‌های دوره‌ای در سطوح مختلف و پیوند آن با نظام ارزیابی عملکرد کارکنان و سازمان |
| ۵ | طراحی و استقرار سامانه بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری در کنترل پروژه و مدیریت هوشمند برنامه‌ها (BI) |
| ۶ | طراحی و سازوکارهای لازم برای توزیع منابع مالی متناسب با برنامه در سطح ملی، استانی و منطقه‌ای |
| هدف عملیاتی | ۲۲- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی، راهبری و مدیریت آموزشی و تربیتی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۵-۲۲ | اصلاح ساختار اجرایی و کاهش تعداد واحدهای اداری، متناسب با مدیریت کارآمد و اثربخش |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | بازمهندسی و تدوین ساختار و فرایندهای آموزش و پرورش متناسب با نقش و مأموریت جدید مدارس در راستای سند تحول بنیادین و با تأکید بر اصول کاهش تمرکز و مشارکت‌پذیری |
| ۲ | تهیه و تصویب ضمانت‌های قانونی مورد نیاز برای اصلاح ساختار آموزش و پرورش متناسب با نقش و مأموریت‌های جدید توسط مراجع ذیربط |
| ۳ | طراحی و استقرار نظام جامع دولت الکترونیک در آموزش و پرورش و کاهش تصدی‌گری‌های غیرضرور |
| ۴ | تدوین برنامه مرحله‌ای چابک‌سازی ساختار ادارات آموزش و پرورش با رویکرد مشارکتی و برون‌سپاری تا پایان برنامه ششم توسعه |
| هدف عملیاتی | ۲۲- ارتقا و بهبود مستمر کیفیت نظام کارشناسی، راهبری و مدیریت آموزشی و تربیتی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| راهکار شماره ۶-۲۲ | گزینش مدیران در سطوح مختلف براساس شایسته‌سالاری و پیشگامی آنان در ارزش‌های الهی و انسانی و معیارهای علمی، کارآمدی و باور به اهداف نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی |
| ردیف | عناوین برنامه‌ها |
| ۱ | بازنگری ضوابط انتخاب، انتصاب مدیران از ستاد تا مدرسه با رویکرد شایسته‌سالاری، کارآمدی و اثربخشی |
| ۲ | طراحی و استقرار شبکه ارتباطی مدیران مدارس برای دسترسی به اطلاعات و تجربیات مدیریتی (سیستم مدیریت دانش) |
| ۳ | رتبه‌بندی حرفه‌ای مدیران سطوح مختلف (از ستاد تا مدرسه) با رویکرد بالندگی شغلی |
| ۴ | طراحی و اجرای نظام آموزشی مدیران در دانشگاه فرهنگیان و جذب استعدادهای برتر و واجد شرایط در مشاغل مدیریتی |
اقدامات اساسی
مجموعه احکام ناظر به تحقق زیرنظام در تداوم سیاست‌های اجرایی آن قادر است از ظرفیت‌های قانونی، مدیریتی و نظارتی بهره گرفته و موجبات کارآمدی و اثربخشی هر چه بهتر زیرنظام راهبری و مدیریت را فراهم سازد. این اقدامات در سه محور اصلی به شرح ذیل می‌باشد.
۱- ساختار و تشکیلات
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
- نسبت به چابک‌سازی ساختار اداری و تشکیلاتی از سطح ستاد تا مناطق با هماهنگی مراجع ذیربط به گونه‌ای اقدام نماید که تعداد ادارات آموزش و پرورش مناطق کشور تا پایان برنامه هفتم متناسب با ساختار تقسیمات کشوری شود.
- در راستای رویکرد کاهش تمرکز، مشارکت‌پذیری و ارتقای جایگاه مدرسه به مثابه کانون تربیتی محله با رعایت اصل حاکمیتی بودن آموزش و پرورش، نسبت به واگذاری حداکثر اختیارات آموزشی و تربیتی به مدارس اقدام نماید.
- تا پایان برنامه ششم توسعه، به منظور توسعه عدالت آموزشی، تقویت انسجام اجتماعی و همبستگی ملی، تنوع مدارس را کاهش دهد.
۲- فرایندهای مدیریت و راهبری آموزشی و تربیتی
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
- برای ارتقای کیفیت مدارس دولتی طرح‌ها و برنامه‌های اثربخش را طراحی و با تأمین منابع مناسب، اجرا نماید.
- سازوکارهای لازم را برای تقسیم کار ملی و استفاده حداکثری از ظرفیت سایر دستگاه‌ها و نهادهای سهیم و مؤثر به ویژه رسانه ملی در ارتقای کیفیت مدارس با هماهنگی مراجع ذیربط طراحی و اجرا نماید.
- با هماهنگی سایر دستگاه‌های مرتبط نسبت به توسعه فناوری اطلاعات و یکپارچه‌سازی کلیه سامانه‌های موجود آموزش و پرورش در سطوح اداری، آموزشی و تربیتی اهتمام ورزد، به طوری که تا پایان برنامه ششم توسعه تمام ذینفعان از خدمات آموزشی، تربیتی و اداری یکپارچه و با کیفیت و ارزان بهره‌مند شوند.
- شرایط احراز، انتصاب، ساماندهی و به کارگیری مدیران آموزش و پرورش با تأکید بر رویکرد شایسته‌محوری و ثبات مدیریت در سطوح مختلف حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه تدوین و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
- در ساماندهی نیروی انسانی به گونه‌ای عمل نماید که از ظرفیت معلمان کارآمد در همه مدارس منطقه با اولویت مناطق کمتر توسعه‌یافته استفاده لازم به عمل آید.
- نسبت به طراحی و استقرار نظام بهره‌وری در آموزش و پرورش تا پایان سال سوم برنامه ششم توسعه اقدام نماید.
- تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه نسبت به طراحی و اجرای الگوی استفاده از ظرفیت عوامل سهیم و مؤثر برای عملیاتی کردن برنامه‌های زیرنظام‌های سند تحول بنیادین اقدام نماید.
- نقشه راه اجرای سند تحول بنیادین را براساس برنامه‌های زیرنظام‌های شش‌گانه بازنگری و به روزآوری کرده و حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
- قوانین مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های تحول‌آفرین مندرج در زیرنظام راهبری و مدیریت تدوین و حداکثر ظرف مدت یک سال به تصویب مراجع ذیصلاح برساند.
- سازوکارهای لازم را برای ارتقای حق خانواده در تربیت فرزندان، انتخاب مدرسه، نظارت بر کارکرد مدرسه، مشارکت در فعالیت‌های مدرسه‌ای و حضور در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آموزش و پرورش حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه پیش‌بینی و به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
۳- پایش و ارزشیابی
وزارت آموزش و پرورش موظف است:
تا پایان سال دوم برنامه ششم نسبت به طرحی و استقرار نظام جامع ارزشیابی و تضمین کیفیت اقدام نماید.
تذکر: در مواردی از اقدامات اساسی که به موجب قوانین و مقررات موضوعه، اخذ موافقت و یا هماهنگی با سازمان اداری و استخدامی کشور الزامی است، وزارت آموزش و پرورش موظف است با موافقت و هماهنگی آن سازمان اقدام کند.
استلزامات:
۱- وزارت آموزش و پرورش موظف است کلیه برنامه‌های سالانه معاونت‌ها، سازمان‌ها، ادارات کل و مراکز خود را براساس مفاد این زیرنظام تنظیم و اجرا نماید.
۲- وزارت آموزش و پرورش موظف است برای تحقق اهداف و برنامه‌های زیرنظام راهبری و مدیریت، استلزامات حقوقی، قانونی و پشتیبانی آن را با مشارکت سایر دستگاه‌ها و مراجع ذیربط حداکثر تا پایان سال دوم برنامه ششم توسعه فراهم آورد.
۳- اعتبار مورد نیاز برای اجرای مفاد این برنامه از سرجمع اعتبارات برنامه‌ها و فعالیت‌های مرتبط در وزارت آموزش و پرورش تأمین خواهد شد. در موارد اصلاحی و نوآورانه، با هماهنگی مراجع ذیربط، منابع مورد نیاز در بودجه‌های سنواتی وزارت آموزش و پرورش پیش‌بینی می‌شود.
۴- وزارت آموزش و پرورش موظف است گزارش عملکرد این زیرنظام را دو سالانه به شورای عالی آموزش و پرورش ارائه نماید.
۵- با توجه به مفاد فصل هشتم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، هرگونه تغییر در برنامه این زیرنظام پس از بررسی در کمیسیون ذیربط به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش خواهد رسید.
انتهای پیام/
نظر شما