به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، انرژی های تجدیدپذیر در سال های اخیر با توجه به کاهش ذخایر سوخت های فسیلی و اثراتی که منابع تجدیدناپذیر بر محیط زیست دارند مورد توجه قرار گرفته است و کشورها در تلاش برا بهره بیشتر از این نوع از انرژی ها هستند. ساخت نیروگاه های تولید برق خورشیدی یا برق آبی یکی از راه های استفاده از این نوع از انرژی ها است.

نیروی برق‌آبی یا هیدروالکتریسیته اصطلاحی است که به انرژی الکتریکی تولیدی از نیروی آب اطلاق می‌شود. نیروی برق‌آبی ۶۳ درصد از انرژی الکتریکی تولیدی از منابع تجدیدپذیر را نیز شامل می‌شود. در سال میلادی ۲۰۱۰ کل انرژی الکتریکی از منابع تجدیدپذیر ۳٫۴۲۷٬۰۰۰ مگاوات بوده است. پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ میلادی سالیانه به طور متوسط ۳٫۱ درصد به تولید انرژی الکتریکی از منابع تجدیدپذیر افزوده شود.

بیشترین مزیت استفاده از نیروگاه‌های آبی عدم نیاز به استفاده از سوخت‌ها و در نتیجه حذف هزینه‌های مربوط به تامین سوخت است. درواقع هزینه انرژی الکتریکی تولیدی در یک نیروگاه آبی تقریباً از تغییرات قیمت سوخت‌های فسیلی نظیر نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ مصون است. همچنین عمر متوسط نیروگاه‌های آبی در مقایسه با نیروگاه‌های گرمایی بیشتر است، به طوری که عمر برخی از نیروگاه‌های آبی که هم‌اکنون در حال استفاده هستند به ۵۰ تا ۱۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. هزینه کار این نیروگاه‌ها در حالی که به صورت خودکار کار کنند کم است و بجز در موارد اضطراری به پرسنل زیادی در نیروگاه نیاز نخواهد بود.

 در موقعیت‌هایی که استفاده از سد چندین هدف را پوشش می‌دهد، ساخت یک نیروگاه آبی هزینه نسبتاً کمی را به هزینه‌های ساخت سد اضافه می‌کند. ایجاد یک نیروگاه همچنین می‌تواند هزینه‌های مربوط به ساخت سد را جبران کند. در صورتی که سوختی در نیروگاه سوخته نشود، دی اکسید کربن (که یک گاز کلخانه‌ای است) نیز در نیروگاه تولید نخواهد شد. البته در مراحل احداث نیروگاه مقدار ناچیزی گاز دی‌اکسید کربن تولید می‌شود که در مقابل میزان دی‌اکسید کربن تولیدی در نیروگاه‌های گرمایی که از سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی گرمایی استفاده می‌کنند بسیار ناچیز است.

در نیروگاه‌های برقابی از آب جمع شده در پشت سدها برای تولید برق استفاده می‌شود. آب جمع شده در پشت سدها با برخورد به پره‌های توربین سبب چرخش روتور توربین می‌شود و چرخش روتور توربین نیز سبب چرخش ژنراتور و در نتیجه تولید برق می‌شود. نیروی برقابی یا هیدروالکتریسیته اصطلاحی است که به انرژی الکتریکی تولیدی از نیروی آب اطلاق می شود.

 برقابی 98,8 درصد از تولید ملی برق تجدیدپذیر و 13,8 درصد از مجموع الکتریسیته تولیدی در ایران را تشکیل می‌دهد. درحالی که هیدروالکتریسیته حدود 19 درصد از کل انرژی الکتریکی تولیدی جهان را پوشش می‌دهد. نیروگاه برقابی کارون 3 با توان تولید برق 2280 مگاوات و تولید انرژی سالانه 4170 گیگاوات ساعت، بزرگترین نیروگاه برقابی کشور است. از سال 1387 تا سال 1394 از 5 تا 13,5 گیگاوات ساعت انرژی برقابی در کشور تولید شده است.

حالا در تازه ترین گزارش انجمن جهانی انرژی‌ برق‌آبی، ایران هم‌اکنون با بهره‌برداری از 12 هزار مگاوات نیروگاه برق‌آبی، رتبه نوزدهم دنیا، ششم آسیا و دوم منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده است.

پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو در این باره نوشته است: «بر اساس تازه‌ترین گزارش انجمن جهانی انرژی‌ برق‌آبی، میزان تولید نیروگاه‌های برق‌آبی دنیا به حدود چهار میلیون مگاوات ساعت رسیده است که این میزان تولید انرژی برق‌آبی مانع از انتشار چهار میلیارد تن گازهای گلخانه‌ای در سراسر جهان شده است.

در حال حاضر 26.5 درصد از کل انرژی تولیدی دنیا توسط انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود که در این بین 16.4 درصد از این رقم مربوط به نیروگاه‌های برق‌آبی، 5.6 درصد مربوط به نیروگاه‌های بادی، 2.2 درصد مربوط به نیرگاه‌های زیست توده، 1.9 درصد مربوط به نیروگاه‌های خورشیدی و 0.4 درصد مربوط به سایر نیروگاه‌های تجدیدپذیر است که در ایران سهم نیروگاه‌های برق‌آبی از کل ظرفیت نیروگاهی نصب شده به حدود 15 درصد رسید است.

طبق گزارش این انجمن که در سال 2018 منتشر شده است، در حال حاضر چین بیش‌ترین ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی جهان را به خود اختصاص داده است، به‌طوری که میزان تولید واحدهای برق‌آبی این کشور به بیش از 341 هزار مگاوات رسیده است. پس از چین نیز آمریکا (103 هزار مگاوات)، برزیل (100 هزار مگاوات) و کانادا (81 هزار مگاوات) در میان چهار کشور برتر دارای بیش‌ترین ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی قرار گرفته‌اند.

ایران نیز هم‌اکنون با بهره‌برداری از 12 هزار مگاوات نیروگاه برق‌آبی رتبه نوزدهم دنیا، ششم آسیا و دوم منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر چین، ژاپن، هند، ترکیه، ویتنام و ایران شش کشور برتر آسیا به لحاظ بهره‌برداری از نیروگاه‌های برق‌آبی هستند.

براساس گزارش انجمن جهانی انرژی‌ برق‌آبی، ایران در سال 2017 توانسته است با بهره‌برداری از 520 مگاوات واحدهای جدید برق‌آبی در میان کشورهای پیشتاز این بخش قرار بگیرد و رتبه هفتم جهان را به لحاظ افزایش ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی به خود اختصاص بدهد.»/