به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ با تأیید سفر گروهی از طالبان به تهران و مذاکره با مقامات سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان، نقش فعال ایران در روند صلح افغانستان به‌صورت جدی‌تری پیگیری شد. بسیاری از صاحب‌نظران سیاسی درباره نقش مثبت ایران در روند صلح و ثبات در افغانستان به مذاکرات بُن آلمان اشاره می‌کنند و معتقدند که اگر تلاش‌های کشورمان در آن کنفرانس نبود، هیچ‌گاه دولت کابل تشکیل نمی‌شد.
اهمیت این سفر موضوع گفتگوی خبرگزاری آنا با «سیدوحید ظهوری‌حسینی»، مسئول شورای هماهنگی تشکل‌های فرهنگی افغانستان شد تا با ایشان درباره نقش ایران در روند صلح افغانستان به گفتگو بپردازیم.
گفتگوی آمریکا با طالبان برای پیاده کردن الگوی صلح موردنظر واشنگتن صورت می‌گیرد
آنا: از نظر حضرت‌عالی آیا علنی شدن تماس بین ایران و گروه طالبان، واکنش کشورمان به مذاکرات آمریکا و دیدارهایی است که زلمای خلیل‌زاد با طالبان و گروه‌های مختلف افغانی داشت؟
ظهوری: نشست‌هایی که میان کشورهای مختلف با طالبان انجام می‌گیرد همگی پراکنده است. ضمن اینکه خود طالبان یک خط‌مشی مستقل و مشخصی ندارد و جریان‌های مختلفی در طالبان فعالیت دارند که هر کدام از این جریان‌ها اهداف خاصی را برای خود ترسیم می‌کنند. در بیرون از مجموعه دولت افغانستان مسئله‌ای که شاهد هستیم، فعالیت‌هایی است که به‌صورت پراکنده درصدد تأمین امنیت و صلح در افغانستان بوده و تلاش بر این است که طالبان را به پای میز مذاکره بکشانند. من فکر می‌کنم حرکت‌هایی که آمریکایی‌ها تحت پوشش فعالیت‌های خلیل‌زاد انجام می‌دهند، به‌نوعی برای پیاده کردن الگوی صلح موردنظر خود و حضور طالبان در قدرت است. دیگر قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نیز به نحوی تلاش می‌کنند تا به امنیت در افغانستان کمک کنند. افغانستان به‌عنوان مأمن ناامنی‌ها در منطقه می‌تواند برای کشورهای مختلف مشکلاتی به وجود آورده و در منطقه مسائل بغرنجی را ایجاد کند. این وضعیت به حدی رسیده که حتی برای آمریکایی‌ها نیز غیرقابل‌تحمل شده است. آمریکایی‌هایی که خود زمانی طالبان را پرورش دادند، امروز به جایی رسیده‌اند که سعی می‌کنند به‌نوعی آنها را کنترل و یا مهار کنند. به بیان دیگر، امروز طالبان بعد از 17 سال برای کاخ سفید به کابوسی تبدیل شده که نمی‌تواند آن را از بین ببرد، لذا وارد مذاکره با آنها شده است.
ابتکار عمل ایران در افغانستان می تواند اقدام کشورهای عربی و آمریکا را خنثی کند
آنا: در کنار این مسائل شاهدیم که کشورهای عربی نظیر عربستان سعودی و امارات متحده عربی هم بسیار فعال شده‌اند. اوایل ماه گذشته، شاهد تشکیل اجلاس ابوظبی بودیم و جده به‌عنوان محل کنفرانس آینده صلح در افغانستان اعلام شد. نقش کشورهای عربی در مذاکرات افغانستان چیست؟
ظهوری: کشورهای عربی از حامیان اصلی شکل‌گیری طالبان بوده و از آنها حمایت کرده‌اند. ما در زمان حاکمیت طالبان شاهد به رسمیت شناخته شدن این گروه توسط همین کشورهای عربی بودیم. بر این اساس، اعراب سعی بر این دارند که با اعمال نفوذ بر طالبان، ایده‌ها و خطی مشی‌های سلفی‌گری و وهابیت را در افغانستان گسترش دهند و یا به‌نوعی به حاکمیت برسانند. کشورهای عربی تلاش می‌کنند با نقش‌آفرینی در موضوع افغانستان نفوذ خود را در این کشور دائمی کنند.
در حال حاضر شرایط کمی تغییر کرده و آمریکا دچار تزلزل شده است. من فکر می‌کنم در این حیطه نقش پررنگ افغانستان و دوستانش می‌تواند خیلی مفید و مؤثر واقع شود. ما در این موضوع شاهد تحرک‌هایی از طرف جمهوری اسلامی ایران هستیم که در این راستا، سفرهای آقای عراقچی به کابل و همچنین سفر طالبان به تهران می‌تواند اقدام کشورهای عربی و آمریکا را مهار کرده و حرکت‌هایی را که ممکن است مورد سوءاستفاده قدرت‌های خارجی قرار بگیرد، ابتر کند.
ایران الگوی موفق نشست آستانه را در افغانستان تکرار می‌کند
آنا: ما در موضوع سوریه شاهد بودیم که کشورهای عربی و آمریکا تلاش کردند که دولت قانونی سوریه را ساقط کنند، در مقابل شاهد بودیم که ایران، ترکیه و روسیه با تشکیل روند آستانه یا به‌اصطلاح محور ایروست ابتکار عمل را در دست بگیرند؛ به نظر شما آیا این الگو در حال تکرار شدن است و ایران در حال ایجاد محوری با حضور مسکو، پکن، اسلام‌آباد و تهران علیه محور عربی و آمریکایی در افغانستان است؟
ظهوری: دقیقاً! ایران یکی از کشورهایی است که به‌صورت انترناسیونالیستی، بدون گرایش‌های متعصبانه قومی و مذهبی و با گرایش‌های کاملاً اسلامی حتی بدون تعصب شیعه و سنی در منطقه تلاش می‌کند. این موضوع رمز موفقیت جمهوری اسلامی ایران بوده که از بدو پیروزی انقلاب اسلامی توسط رهبر فقید انقلاب اسلامی حضرت امام (ره) ترسیم شد. امروز ما شاهد به بار نشستن همین ایده‌ها هستیم.
سوریه یکی از نمونه‌های بارزی بود که مقاومت در آن پیروز شد و شاهد این قضیه بودیم که بسیاری از کشورهایی که مقابل سوریه ایستادند و داعش را تقویت کردند، امروز با شکست مواجه شده‌اند؛ به طوری که به شکست آن اذعان دارند. از سوی دیگر می‌بینیم که کشورهای عربی علاقه‌مند به سوریه شدند. علاقه‌مندی کشورهای عربی که مقابل سوریه ایستاده بودند، در واقع علاقه‌مندی به جمهوری اسلامی ایران و تأییدی بر سیاست‌های انقلاب نیز هست. اما این سکان‌داری قوی انقلاب است که در واقع می‌تواند شرایط موجود را به‌صورت متعادل حفظ کند و اصطلاحاً کج‌دار و مریز رفتار کند تا از فضایی که در حال حاضر به وجود آمده به نفع اهداف انقلاب اسلامی و مردم منطقه نهایت استفاده را ببرد.
حضور آمریکا عامل ناامنی در افغانستان است
آنا: حضور داعش در افغانستان، یا به‌اصطلاح شاخه دولت اسلامی خراسان، چقدر می‌تواند به‌عنوان یک تهدید برای ایران و طالبان، باعث شکل‌گیری میان طالبان و ایران شده باشد؟
ظهوری: متأسفانه در شرایطی قرار گرفتیم که بین بد و بدتر باید یکی را انتخاب می‌کردیم. آمریکایی‌ها وضعیت را در افغانستان به‌گونه‌ای رقم زدند که ناامنی، رعب، وحشت و حضور گروه‌های تروریستی باعث شده که ملت افغانستان تلفات زیادی را طی سال‌های اخیر متحمل شوند.
در این میان اگر ناگزیر از انتخاب میان طالبان و داعش باشیم، بدون شک طالبان را انتخاب خواهیم کرد چراکه هرچه باشد بالاخره طالبان یکی از نیروهای بومی افغانستان محسوب می‌شود و مثل داعش متشکل از نیروهای چندملیتی خارجی نیست و برخلاف داعش که دست‌پرورده آمریکا است، هر جا که توانسته به نیروهای آمریکایی ضربه زده، عملیاتی علیه آنها انجام داده و با این کار زمینه مساعدتری برای خود ایجاد کرده است.
حضور داعش در افغانستان درواقع حضور نیرویی خارجی و خطرناک است که در عراق، سوریه و مناطق دیگر شاهد جنایات آنها بوده‌ایم. این موضوع بر امنیت جمهوری اسلامی ایران هم مستقیماً اثر دارد و از لحاظ برنامه‌های امنیتی، موردتوجه مقام‌های ایرانی بوده است. به نظر من روی بعضی از نیروهای طالبان خیلی بهتر می‌توان حساب کرد تا نیروهای خارجی که مستمسک و دست‌پرورده آمریکایی‌ها بوده و موارد خدمتگذاری به آنها را در کارنامه خود زیاد دارند.
طالبان از کمک پاکستان ناامید شده است
آنا:با توجه به محور ایران و محوری که آمریکا و کشورهای عربی حضور دارند، نقش پاکستان را در روند مذاکرات صلح افغانستان چگونه ارزیابی می‌کنید ؟
ظهوری: پاکستان یکی از کشورهایی بود که تعیین‌کننده و تأمین‌کننده اهداف طالبان در افغانستان محسوب می‌شد و حتی سرویس اطلاعاتی پاکستان از برخی اقدامات طالبان حمایت می‌کرد؛ اما بعد از تغییرات اخیری که در پاکستان به وجود آمد و عمران‌خان به نخست‌وزیری رسید، شرایط در پاکستان کاملاً تغییر کرده و امروز شاهد همکاری پاکستان با افغانستان هستیم. در این حیطه مسلم است که پاکستان با جمهوری اسلامی ایران رابطه‌ای نزدیک و هم‌سو دارد؛ خود عمران خان هم تمایل زیادی به برقراری صلح و ثبات و همکاری منطقه‌ای دارد و دیدیم که در مقابل آمریکا هم مواضع منطقه‌ای را برگزید. همین سیاست جدید دولت پاکستان، طالبان را از نظر حضور و تأمین نیازهایشان در پاکستان ناامید کرد که این مسئله هم تأثیر زیادی در استقبال آنها از مذاکرات داشت. پاکستان می‌خواهد نقش منطقه‌ای خود را به‌درستی بازی کند و با همکاری با کشورهای منطقه صلح را به افغانستان بازگرداند.
طالبان هنوز تمامیت‌خواه است
آنا: به‌عنوان آخرین سؤال، بازی طالبان را در آینده افغانستان چگونه می‌بینید؟ آیا بخشی از دولت خواهد شد؟ با توجه به اینکه طالبان اصلاً دولت را مشروع نمی‌داند، گام بعدی این گروه در آینده چگونه خواهد بود؟
ظهوری: طالبان از اول زیاده‌خواه بود و حاکمیت کامل را می‌خواست. گلبدین حکمتیار (نخست‌وزیر سابق افغانستان) هم از اوایل اعلام حکومت ملی در افغانستان، ضربات مهلکی بر پیکر دولت اسلامی زد و در خدمت دشمنان قرار گرفت، به حدی که با طالبان هم همکار شد. حکمتیار رابطه نزدیک و تنگاتنگی با طالبان دارد و به‌صراحت اعلام کرده که تلاش می‌کند تا طالبان را پای میز مذاکره بیاورد، لذا طالبان به امید گلبدین حکمتیار و همچنین حکمتیار به امید طالبان درصدد به دست آوردن قدرت هستند. نهایتاً ممکن است در توافقاتی که به دنبال خواهند داشت، حداقل درصدد تشکیل حکومت محلی باشند و ما دیدیم که حتی برای حضور در جده هم شرایطی را تعیین کردند.
و بالاخره اینکه اگر طالبان به این نتیجه رسیده باشد که احتمال پیروزی گلبدین حکمتیار در انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد، قطعاً به امید به دست آوردن برخی از مناصب بالای دولتی نظیر معاونت‌های ریاست جمهوری، امکان دارد با او همکار و همراه شوند.
انتهای پیام/4106/4093/پ
نظر شما