داوود هرمیداس باوند در سرمقاله ای در روزنامه آرمان، نوشته است: اروپایی‌ها تاکنون بارها تاکید کردند که به برجام پایبند هستند و ایران را نیز تشویق به پایبندی به این توافق می‌کردند. در همین راستا بود که اعلام کردند یک سوم نفت ایران را خواهند خرید و نهادی مالی تشکیل خواهند داد که ایران بتواند با استفاده از آن تحریم‌های آمریکا را دور بزند و مبادلات مالی و تجاری با اروپا نیز برایش تسهیل شود.

این در حالی است که به موازات این تعهدات اروپایی در برخی موارد از جمله تجهیزات وتاثیر ایران در برخی از کشورهای همسایه با آمریکا همسو بوده و ابراز نگرانی کردند و حتی فرانسه عملکرد ایران را مغایر با قطعنامه 2231 دانست. پس از آن نیز اروپایی‌ها به برخی از رویدادها در دانمارک و هلند جنبه امنیتی بخشیدند تا با استفاده از آنها ایران را تحت فشار قرار دهند تا از سویی خواسته‌های آنها را بپذیرد و از طرف دیگر با آوردن اما و اگرهای فراوان از تعهداتشان در قبال ایران درچارچوب برجام شانه خالی کردند.

لذا با فرافکنی نه تنها به تعهدات و وظایف خود در قبال برجام عمل نکردند بلکه با اتخاذ موضعی انتقادی توپ را به زمین ایران انداختند. واقعیت این است که اتحادیه اروپا به عنوان یک عضو آزاد و مستقل از آمریکا نمی‌تواند عمل کند. خانم مرکل صدراعظم آلمان نیز در ابتدای نقار با آمریکا اعلام کرد که اروپا باید سیستم امنیتی اروپایی را در پیش بگیرد، اما عملا ملاحظات شدید آنها در قبال آمریکا مانع از این شد که آنها عملا به اروپایی مستقل بیندیشند. از این جهت پر واضح است که اروپایی‌ها به راحتی نمی‌توانند از تعاملات خود با ایالات متحده چشم‌پوشی کنند. فلذا با تمام انتقاداتی که نسبت به آقای ترامپ دارند خود را در وضعی نمی‌بینند که رسما وارد موضعی انتقادآمیز با آمریکا شوند.

به‌ویژه اینکه اروپایی‌ها کم و بیش نوعی همسویی‌های حاشیه‌ای نیز با آمریکا نشان داده‌اند. از طرف دیگر بنا بر این بود که دیپلماسی ایران از اختلاف و نقار بین آمریکا و اروپا در چارچوب برجام بهره‌برداری کند، اما شرایط به گونه‌ای پیش رفت که این سیاست نیز روزبه‌روز رنگ باخت. با این حال ایران چاره‌ای ندارد و باید برای حفظ تجارت خود با اروپایی‌ها به ارتباط دوجانبه با کشورهای اروپایی چون ایتالیا و اسپانیا روی بیاورد. گرچه با توجه به آنچه تاکنون از سوی اتحادیه اروپا و 3 کشور اروپایی مشاهد کردیم، بعید به‌نظر می‌رسد که آنها به تعهدات خود در قبال ایران عمل کنند. تاخیر 3ماهه اروپایی‌ها در عمل به تعهدات خود و مطرح کردن مسائل دیگر به سوی ایران نیز فضای همکاری‌ها در قالب برجام را ضعیف‌تر کرده است.

آمریکا تبلیغات گسترده و مبالغه‌آمیزی علیه ایران در نظر گرفته و معتقد است که ایران درصدد دستیابی به سلاح هسته‌ای است. از این جهت به این نتیجه می‌رسیم که اتحادیه اروپا نیز نمی‌تواند از سایه آمریکا خارج شود و به‌رغم اینکه اذعان می‌کند که به طور مستقل عمل خواهد کرد، اما از ایجاد سازوکاری مستقل برای ایران عاجز است. لذا اروپایی‌ها حتی با وجودی که برجام را توافقی برای صلح و امنیت بین‌المللی تلقی کردند، اما به حدی به آمریکا وابسته هستند که در انجام تعهدات قانونی خود در برجام در قبال ایران نیز رعایت نظرات آمریکا را در اولویت قرار داده‌اند.

*منبع: روزنامه آرمان،1397،10،30
**گروه اطلاع رسانی**1893**9131