علائم نیش حشرات، سرنخ‌هایی را در مورد علت و شدت گزش ارائه می‌دهند. برای مثال نیش اغلب حشرات باعث قرمزی پوست به همراه درد، خارش یا سوزش می‌شود. نیش برخی از حشرات هم ایجاد تاول، ورم و آبله می‌کند.

۱. چگونگی تشخیص نیش و گزیدگی‌های شایع انواع حشرات

گزیده شدن توسط یک حشره میتواند تجربه وحشتناکی باشد؛ بخصوص اگر ندانید کدام حشره شما را با آن پوست قرمز و خراشیده و ورم کرده ترک کرده است. وحشت زده نشوید. اغلب نیش‌ها و گزش‌های حشرات معمولی بی ضرر هستند و به سرعت بهبود خواهند یافت. اما برخی از گزش‌ها و نیش‌ها که به طور مثال از مورچه آتشین یا مورچه قرمز، زنبور‌های سرخ و زنبور‌های عسل باشند ممکن است درد شدید یا حتی یک واکنش آلرژیک ایجاد کند. نیش سایر حشرات مثل عنکبوت سمی، نیاز به مراقبت‌های اورژانسی فوری دارند.

علائم نیش حشرات، سرنخ‌هایی را در مورد علت و شدت گزش ارائه می‌دهند. برای مثال نیش اغلب حشرات باعث قرمزی پوست به همراه درد، خارش یا سوزش می‌شود. نیش برخی از حشرات هم ایجاد تاول، ورم و آبله می‌کند. گزش کنه Tick می‌تواند باعث بیماری لایم Lyme با یک *راش rash (محل خارش یا تحریک روی پوست) شبیه به چشم گاو شود. نیش حشرات اغلب مستقیماً از خود حشره سرایت می‌کنند، و اغلب گزیدگی‌ها در بیرون از خانه رخ می‌دهد. اما دو مورد استثنایی هم وجود دارد. مایت‌های کوچک Mite که در رختخواب و نزدیک به آن زندگی می‌کنند، و شپش‌ها lice که از طریق تماس با فرد آلوده، شانه یا برس آلوده فرد منتقل می‌شود.

*راش یا جوش یا دانه rash: بثورات موقتی برروی پوست که معمولاً با سرخی یا خارش همراه است. راش به هر تغییری در پوست مانند رنگ، نما و بافت قابل که منطقه بزرگی از پوست را درگیر می‌کند اطلاق می‌شود.

بهترین راه برای جلوگیری از نیش و گزیدگی حشرات:
از ورود آن‌ها به داخل منزل جلوگیری کنیم
پوشیدن لباس‌هایی که از ما محافظت کنند
استفاده از حشره کش‌ها
نخوردن غذا‌های محرک حشرات
عدم استعمال عطر‌هایی که باعث جذب حشرات می‌شوند
داشتن اطلاعات شخصی در مورد خود و خانواده در مورد داشتن عکس العمل آلرژیک نسبت به نیش حشرات

از آنجا که بعضی از نیش‌ها می‌توانند بیماری‌هایی را منتقل کنند، خوب است که بدانید کدام حشره شما را نیش زده است. یادگیری شناسایی گزش حشرات با توجه به اینکه چگونه به نظر می‌آید و یا چه احساسی دارید (بطور مثال خارش، سوزش، درد وغیره)، به شما کمک میکند تا بدانید که آیا باید در جستجوی مراقبت‌های پزشکی باشید یا فقط یک نیش پشه معمولی است و درخانه درمان می‌شوید.

برخی بیماری‌ها و ویروس‌هایی که توسط حشرات منتقل می‌شند:
- ویروس زیکا Zika (توسط پشه منتقل می‌شود)

- ویروس نیل غربی West Nile (توسط پشه منتقل می‌شود)

- *بیماری لایم Lyme (که از یک کنه پا سیاه Black-legged ticks منتقل می‌شود)

- بیماری تب کوه‌های راکی Rocky Mountain spotted fever (از نوعی کنه به نام سگ امریکایی dog ticks منتقل می‌شود)

- بیماری چاگاس Chagas (که از نوعی حشره به نام ساس‌های بوسه زن Kissing bugs انتقال می‌یابد)

*بیماری لایم Lyme:این بیماری شایعترین بیماری عفونی ناشی از نیش کنه در نیمکره شمالی است.

۲. علائم نیش یا گزیدگی پشه

نیش پشه به صورت یک دایره خارش دار، قرمز، و یا برآمدگی صورتی رنگ در محل گزش ظاهر می‌شود. معمولا بدون ضرر است، اما گاهی اوقات می‌تواند یک بیماری جدی ایجاد کند؛ مثل ویروس زیکا (که بخصوص برای زنان باردار دردناک است)، ویروس نیل غربی و یا مالاریا.

ویروس زیکا
برای اکثر افراد ویروس زیکا، علائمی شبیه به بیماری آنفلوآنزا ایجاد می‌کند؛ اما در زنان باردار مبتلا به عفونت ویروس زیکا، افزایش نگران کننده‌ای در مورد نوزاد‌هایی که با بیماری میکروسفالی Microcephaly (یک اختلال رشد عصبی است که در آن سر (مغز) بیمار کوچکتر از معمول است.) به دنیا می‌آیند وجود دارد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها CDC در سال ۲۰۱۶ به زنان بارداری که قصد سفر به مناطقی مثل امریکای لاتین و یا حوزه کارائیب را داشتند، هشدار داد؛ چرا که در آن مناطق ویروس زیکا فعال بود.

ویروس نیل غربی
در حدود ۲۰۰۰ امریکایی در سال ۲۰۱۴ و بنا به گزارش CDC مبتلا به ویروس نیل غربی شناخته شدند. ۱۴-۲ روز پس از نیش زدن پشه، علائم ظاهر می‌شود که شامل سردرد، بدن درد، تب، اسهال، استفراغ و راش یا بثورات پوستی است. افراد مبتلا به عفونت شدید نیل غربی ممکن است دچار *مننژیت meningitis یا *انسفالیت encephalitis شوند و علائمی مثل سفتی گردن، سردرد شدید، اختلال در تمرکز، تب بالا و تشنج داشته باشند.

مالاریا
نیش یک پشه آلوده به انگل می‌تواند باعث مالاریا شود. در یک اتفاق نادر در ایالات متحده برطبق گزارش CDC هر سال حدود ۱۵۰۰ مورد مبتلا به مالاریاگزارش می‌شود. علائم آن شبیه آنفلوآنزا است و می‌تواند شامل تب، سردرد، درد عضلانی، تهوع و استفراغ برای ۱۰ روز تا ۴ هفته پس از نیش زدن پشه باشد. مالاریا جدی است؛ اما بنا به گفته CDC قابل پیشگیری و درمان است.

*مننژیت یا سرسام یا آماس سر Meningitis:التهاب پرده‌های محافظی مغز و نخاع می‌باشد. این التهاب ممکن است عامل ویروسی، باکتریایی، یا سایر ریزاندامگان داشته باشد، و در موارد کمتری در اثر تجویز دارو‌های خاصی به وجود آید.

*التهاب مغز یا آنسفالیت Encephalitis: به معنی التهاب حاد بافت مغزی است. شایع‌ترین نوع آن آنسفالیت ویروسی می‌باشد. ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند

۳. علائم نیش یا گزیدگی حشره تختخواب یا ساس Bed Bug
به احتمال زیاد زمانی که ساس شما را بگزد، دردی احساس نمی‌کنید؛ اما ممکن است روی پوست خود یک یا چند نشانه قرمز ببینید. برخی از افراد بین ۲۴ ساعت تا سه روز بعد از گزش، یک واکنش آلرژیک خفیف یا شدید، نسبت به بزاق ساس نشان می‌دهند. این می‌تواند منجر به تورم، قرمزی یا رنگ صورتی پوست شده و برای چند روز خارش داشته و ملتهب باشد. بنا به هشدار آکادمی پوست امریکا American Academy of Dermatology، این می‌تواند شامل چند کهیر باشد و شاید به معنی این باشد که برای دریافت مراقبت‌های بهداشتی، باید به متخصص مراجعه کنید. نیش زدن ساس می‌تواند در هر جایی از بدن رخ دهد، اما معمولا نواحی بدون پوشش مثل گردن، صورت، بازو‌ها و یا دست‌ها مورد گزش قرار می‌گیرند. بر طبق نظر CDC اگر چه ساس‌ها رایج هستند، اما خبر خوب این است که نیش آن‌ها باعث بیماری شما نمی‌شود.

۴. علائم نیش یا گزیدگی عنکبوت

اغلب نیش‌های عنکبوت سمی نیستند و فقط علائم جزئی مثل قرمزی پوست، تورم و درد در محل گزش ایجاد می‌کنند. اما گزش برخی عنکبوت ها، یک حالت اورژانس واقعی است. اگر شما نسبت به گزش یک عنکبوت، واکنش آلرژیکی با نشانه‌هایی از قبیل: احساس تنگی در قفسه سینه، مشکلات تنفسی، مشکلات بلع یا تورم در صورت داشته باشید، به مراقبت‌های فوری پزشکی نیاز دارید. از آنجا که گزش عنکبوت‌ها میتواند آلوده به قارچ باشد، CDC همچنین توصیه می‌کند که هر ۱۰ سال یک بار، یک واکسن ضد کزاز بزنید.

نیش یک نوع عنکبوت سمی به نام "بیوه سیاه " black widow و نوع دیگری به نام "منزوی قهوه ای" brown recluse بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث واکنش شدید شود. نیش عنکبوت بیوه سیاه که به شکل ۲ سوراخ داغ است، ممکن است در ابتدا دردناک باشد و امکان دارد دردناک هم نباشد، اما ۴۰-۳۰ دقیقه بعد، شما حتما احساس درد داشته و یا در آن منطقه دچار تورم پوست می‌شوید. در عرض ۸ ساعت، شما ممکن است درد عضلانی و سفتی، درد معده و پشت و حالت تهوع و استفراغ و نیز مشکلات تنفسی را تجربه کنید. ممکن است عنکبوتی را که نیشتان زده، نبینید، اما بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنید تا اگر احیانا سمی بوده، مراقبت‌های لازم را دریافت کنید. می‌توانید با اورژانس منطقه خود تماس بگیرید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

۵. علائم نیش یا گزیدگی عنکبوت منزوی قهوه‌ای Brown Recluse Spider

این عنکبوت سمی است و معمولا در جا‌های تاریک و متروکه زندگی می‌کند. واکنش افراد به درد گزش این عنکبوت متفاوت است. بعضی از افراد احساس نیش یا سوزش کوچکی را که یک درد شدید به دنبال خود دارد، تجربه می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر ممکن است تا چند ساعت بعد نیز متوجه نشوند که نیش این عنکبوت را تجربه کرده اند. ۸-۴ ساعت بعد از آن، ممکن است گزش دردناکتر شده و یک کبودی یا تاول همراه با یک منطقه با رنگ آبی – بنفش در اطراف آن ظاهر می‌شود. بعد از آن محل گزش شروع می‌کند به تیره‌تر شدن و پوسته پوسته می‌شود.

علائم نیش یا گزیدگی عنکبوت منزوی قهوه‌ای در عرض چند ساعت ظاهر می‌شود:
تب
لرز
خارش
تهوع
تعریق
بر اساس کتابخانه پزشکی ملی NIH از آنجا که برخی افراد دارای واکنش‌های جدی هستند که می‌تواند به نارسایی کلیه، تشنج و کما منتهی شود، دریافت فوری مراقبت‌های پزشکی بسیار مهم است. مراقب باشید که بلافاصله به پزشک مراجعه کنید تا اگر توسط این عنکبوت سمی گزیده شده باشید بتوانید در اسرع وقت مراقبت‌های لازم را دریافت کنید.

۶. علائم نیش یا گزیدگی کنه Tick

نیش برخی از کنه‌ها می‌تواند خطرناک باشد، چون آن‌ها ممکن است ناقل بیماری باشند. "کنه پا سیاه Black-legged ticks" که قبلا به نام "کنه آهو deer ticks" نامیده می‌شد، ممکن است ناقل بیماری لایم Lyme باشد و نوعی کنه به نام سگ امریکایی dog ticks می‌توانند باعث گسترش بیماری تب کوه‌های راکی Rocky Mountain spotted fever شوند. در ایالات متحده هرساله بالای ۳۰ هزار مورد از بیماری لایم گزارش می‌شود.

علائم بیماری لایم Lyme:
علائم بیماری لایم شامل یک بثورات پوستی با الگوی حلقوی، بسیار شبیه به چشم گاو در یک هدف است که ظرف یک ماه پس از گزش کنه، ظاهر می‌شود. شما ممکن است همچنین دارای تب، خستگی، سردرد، درد عضلانی، و درد مفاصل و نیز ریتم‌های نامنظم قلب باشید؛ اما ۳۰-۲۰ درصد از افرادی که گزیده شده اند، هرگز دارای بثورات پوستی نمی‌شوند. علائمی مانند مفاصل متورم و دردناک، از دست دادن حافظه و یا سایر پاسخ‌های خود ایمنی که مشابه بیماری‌های دیگر است، ممکن است بعد‌ها و در زمانی که بیماری لایم در مراحل پیشرفته قرار می‌گیرد، خود را نشان دهند. تشخیص ممکن است ناشناخته باقی بماند، زیرا بسیاری از پزشکان این علائم را جزو علائم بیماری لایم نمی‌دانند.

علائم بیماری تب کوه‌های راکی Rocky Mountain spotted fever:
تب کوه‌های راکی از نیش یک حشره نادر است که هر ساله در امریکا در حدود ۲۵۰۰ مورد گزارش می‌شود. این بیماری می‌توان باعث تب، سردرد، درد عضلانی و خارش پوست شود؛ و بثورات rash بعد از چند روز تب، در مچ پا و مچ دست شروع می‌شود و بعد به سایر نقاط دیگر بدن گسترش پیدا می‌کند. در برخی از افراد بثورات هرگز گسترش پیدا نمی‌کند. بر اساس CDC اگرچه این عفونت می‌تواند شدید یا حتی کشنده باشد، اما قابل پیشگیری است و می‌تواند با مراقبت‌های پزشکی با موفقیت و بسرعت درمان شود.

۷- علائم نیش یا گزیدگی کک

علائم گزش کک ممکن است در عرض چند ساعت پس از گزش شما توسط آن، شروع شود. گزش‌ها ممکن است در گروه‌های سه یا چهارتایی جوش مانندی پیدا شوند. شما ممکن است متوجه شوید که خارش، تاول، تورم در اطراف محل گزش، زخم یا کهیر و یا بثوراتکوچک قرمز دارید که شاید خون ریزی کنند. گزش کک‌ها معمولا روی مچ پا، زیر بغل، اطراف کمر، خمیدگی زانو و آرنج بیشتر است. بثورات نیش کک وقتی که روی آن فشار می‌دهید، سفید شده و مدتی بعد این سفیدی گسترش پیدا می‌کند. بر طبق NIH خاراندن بثورات می‌تواند منجر به عفونت پوست شود و ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشید.

در موارد بسیار نادر، نیش کک‌ها به باکتری‌هایی مثل طاعون آلوده شده و باعث می‌شود که بیماری را از جوندگان وحشی به حیوانات خانگی و سپس به انسان منتقل کنند. بر اساس CDC ظرف ۱۰ سال گذشته، در حدود ۱۷ مورد طاعون در ایالات متحده گزارش شده است. بیشتر این موارد در مناطق روستایی غرب مشاهده شده است.

علائم طاعون:
- تورم غدد لنفاوی
- سردرد
- تب و لرز
این علائم معمولا ۶-۱ روز پس از گزش کک ظاهر می‌شود.

۸. علائم نیش یا گزیدگی زنبور عسل Bee

نیش زنبور عسل باعث درد شدید می‌شود که ممکن است برای چند دقیقه ادامه پیدا کند و سپس به یک احساس تیر کشیدن مداوم تبدیل شود. چند روز بعد ممکن است این منطقه هنوز نسبت به درد حساس بوده و تیر بکشد. در اطراف محل گزش، پوست قرمز و در دور آن سفید می‌شود، اطراف محل ممکن است خارش داشته و در هنگام لمس، گرم باشد. اگر قبلا توسط زنبور عسل گزیده شده باشید، بدن شما ممکن است دارای یک پاسخ ایمنی نسبت به سم آن باشد، که موجب تورم در منطقه‌ای که گزیده شده و خارش دارد، یا در کل بدن شود. اگر شما این پاسخ حساسیتی را که "آنافلاکسی anaphylaxis" نامیده می‌شود داشته باشید، باید بدانید که این یک حالت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.

علائم حساسیت شدید به نیش زنبور عسل:
- کهیر
- تورم
- مشکلات تنفسی
- سرگیجه
- گرفتگی
- تهوع
- اسهال
- و یا حتی ایست قلب

۹. علائم نیش یا گزیدگی شپش Lice

گزش، باعث نقاط قرمز کوچکی بر روی شانه ها، گردن و پوست سر است که از حشرات انگلی کوچکی که شپش نامیده می‌شود و می‌توانند در لباس‌های شما یا بستر شما زندگی کنند، ناشی می‌شود. از آنجا که شپش‌ها بسیار کوچک هستند، معمولا آسیبی نمی‌رسانند، بلکه موجب خارش می‌شوند. بعضی از افراد ممکن است یک بثورات پوستی بزرگتر و ناراحت کننده‌ای از نیش شپش‌ها داشته باشند. خارش دائمی لکه‌های خارش دار، می‌تواند منجر به عفونت ناشی از تورم غدد لنفاوی و حساسیت و پوست قرمز شود. نیش شپش آلوده نیز ممکن است باعث پوسته ریزی پوست شده و باید توسط پزشک درمان شود؛ اما شپش به عنوان حشره‌ای که عامل بیماری‌های دیگری باشد، شناخته نشده است.

۱۰. علائم نیش یا گزیدگی مورچه Ant

گزیدگی و نیش مورچه معمولا دردناک است و موجب برانگیختگی پوست و قرمزی آن می‌شود. برخی از انواع مورچه‌ها مثل مورچه‌های قرمز یا آتشین fire ants سمی بوده و می‌توانند آلرژی شدیدی ایجاد کنند. نیش زدن مورچه‌های آتشین اینگونه است که آن‌ها ابتدا روی پوست حرکت کرده و سپس گاز می‌گیرند و بعد نیش خود را فرو کرده و احساس درد شدید و سوزش را باعث می‌شوند. اگر توسط مورچه آتشین گزیده شده اید، ممکن است یکی دو روز پس از گزیده شدن، تاول‌ها یا جوش‌های چرکی که درون آن مایع سفیدی دیده می‌شود روی پوست تان ظاهر شود (مانند تصویر بالا) که ۸-۳ روز ممکن است طول بکشد و ممکن است زخم شود. کبودی‌ها ممکن است خارش داشته و قرمز باشند و شاید باعث تورم در ناحیه اطراف گزش شود. کالج امریکایی آسم، آلرژی و ایمونولوژی the American College of Allergy, Asthma, and Immunology هشدار می‌دهد که نباید تاول‌ها و جوش‌های چرکی را با فشار تحریک کرده و باز کنید، زیرا ممکن است عفونت کرده و آلوده شوند. گزش مورچه‌ها دردناک است، زیرا با نیش خود اسید فسفریک را به درون پوست اسپری می‌کنند که موجب این سوزش می‌شود.

۱۱. علائم نیش یا گزیدگی مایت Mite و چیگر Chigger (نوعی حشره شبیه به کنه)

گزش مایت معمولا بیماری را گسترش نمی‌دهند، اما می‌توانند باعث تحریک و خارش شدید پوست شوند. مایت‌ها معمولا از حشرات تغذیه می‌کنند، اما حیوانات دیگر و انسان‌ها را نیز نیش می‌زنند. معمولا گزش آن‌ها تا زمانی که به خارش نیفتاده اند، توجهی به آن نمی‌شود؛ این گزش‌ها قرمزی ایجاد کرده و ممکن است شبیه بثورات پوستی باشند.

چیگر Chigger نوعی مایت است که بزاق خود را بر روی پوست می‌ریزد تا پوست مرطوب شده و بتواند پوست را بخورد. در پاسخ به نیش چیگر، پوست اطراف محل گزش، سفت، ملتهب و دارای خارش قرمز رنگی می‌شود (مانند تصویر بالا).

مایت‌ها Mite می‌توانند موجب بیماری به نام گال scabies شوند که از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند. مایت‌های ماده برای تخم ریزی داخل پوست پنهان می‌شوند. هنگامی که تخم‌ها می‌رسند، لارو‌ها به سطح پوست می‌آیند و شروع به تغذیه از پوست میکنند تا دوباره پوست ریزی کنند. این باعث بروز خارش پوستی می‌شود که ممکن است شبیه به جوش‌های آکنه به نظر آمده و باعث خارش شدید در هنگام شب می‌شوند. همچنین ممکن است خطوطی نازک که در نواحی پنهان از نظر مثل بین انگشتان دست، در خم مچ، زیر زانو و زیر قسمت‌هایی که توسط جواهرات پوشیده می‌شوند (حلقه و دستبند) ظاهر شوند.

۱۲. علائم نیش یا گزیدگی ساس بوسه زن kissing buds

ساس بوسه زن Kissing bug که به نام ساس قاتل assassin bug نیز شناخته می‌شود، می‌توانند انگل‌هایی را از خود به جا بگذارند، که باعث بیماری چاگاس Chagas می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه تگزاس و السالوادور در سال ۲۰۱۵ در Acta Tropica بیش از نیمی از این حشرات که دارای انگل هستند در حدود ۳۰۰ هزار نفر را به بیماری چاگاس مبتلا میکنند. ساس بوسه زن در روز پنهان می‌شود، اما در شب ظاهر می‌شود. اغلب نیش خود را روی صورت به جا می‌گذارد و باعث تورم پلک می‌شود.

در چند هفته اول پس از عفونت، علائم بیماری چاگاس:
- تب
- خستگی
- بدن درد
- سردرد
- بثورات
- کاهش اشتها
- اسهال
- استفراغ.
اما بنا به گفته CDC در بلند مدت و حتی چند دهه بعد، ۳۰ درصد افراد مبتلا به گزش ساس بوسه زن، دارای عوارض جدی بیماری چاگاس می‌شوند.

عوارض جدی بیماری چاگاس در بلند مدت:
- بزرگ شدن قلب
- نارسایی قلبی
- ریتم غیر طبیعی قلب
- بزرگ شدن روده بزرگ که به عنوان "مگا کولون" نامیده می‌شود.

 

منبع: سیمرغ