به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، تالاب هورالعظیم تابستان امسال شاهد آتش سوزی گسترده بود. این تالاب در جنوب غربی کشور، در خوزستان قرار دارد که یک سوم از آن در ایران و دوسوم در عراق واقع است.
شهریار عسگری روز چهارشنبه در جریان بازدید خبرنگاران ایرنا از هورالعظیم، آتش سوزی در این تالاب را که در خاک عراق صورت گرفته بود، ناشی از خودسوزی نی های خشک شده در تالاب در بخش عراق بیان کرد.
به گزارش ایرنا، آتش سوزی در هور از اوایل تیر امسال آغاز شده بود و اعزام چندین نوبت بالگرد و هواپیمای آب پاش نتوانسته بود این آتش و دود را فرونشاند. گزارش شده است که در ماه های اخیر 25 هزار هکتار در بخش عراقی و بیش از 2 هزار هکتار در بخش ایرانی هورالعظیم دچار آتش سوزی شد. دود ناشی از این آتش سوزی تا بیش از یکصد کیلومتر فراتر رفت و گاهی تا 10 شهرستان و روستاهای زیادی را درگیر می کرد، به طوری که دود علاوه بر دشت آزادگان، هویزه، اهواز، کارون، حمیدیه و باوی، شهرهای شادگان، آبادان، خرمشهر و ماهشهر را هم در برخی روزها فرا می گرفت.
کارشناسان بر این باورند تنها راهکار خاموش شدن آتش و دود در این تالاب، آبگیری آن و تامین حقابه اش است. این در حالیست که تابستان امسال آبی از کرخه وارد هورالعظیم نشده و حقابه این تالاب تقریبا هیچگاه محقق نشده است. اگر چه شمسایی مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان، مهر گذشته در همایش «مدیریت منابع آب و سازگاری با کم آبی» مدعی شد که با وجود خشکسالی شدید، آب مورد نیاز هورالعظیم تامین شده است.
عسگری، مدیر روابط عمومی حفاظت محیط زیست خوزستان در ادامه گفت: حتی در سه نوبت از هواپیماهای آب پاش برای تخلیه آب روی نیزارها کمک گرفتیم تا آتش را خاموش کنیم. همچنین بالگردهای ایرانی با هماهنگی دولت عراق در آسمان این کشور پرواز کردند و عملیات تخلیه آب روی آتش را انجام دادند.
وی با اشاره به نزولات آسمانی در خوزستان وضعیت این تالاب بین المللی را برای امسال مطلوب دانست و گفت: هورالعظیم در زمان حاضر بیش از 75 درصد دارای آب است. پارسال که خشکسالی شدیدی داشتیم، حدود 50 درصد (کمتر از 50 درصد) از مساحت تالاب خشک شد اما امسال با توجه به نزولات آسمانی پیش بینی می کنیم که بین 85 تا 90 درصد تالاب، آب دار شود.
عسگری در عین حال تاکید کرد: تالاب باید حتما صد در صد احیا شود. با این اوصاف برخی مواقع در بالادست این تالاب، کشاورزی می شود یا اینکه حقآبه تالاب هم رعابت نمی شود و به همین علت برای تالاب هورالعظیم مشکلاتی از جمله خشک شدن پیش آمده است.
وی با اشاره به اینکه منشاء هجوم برخی از ریزگردها ، خشک شدن تالاب هورالعظیم است به این نکته هم اشاره کرد که اگر همین ریزگردها رخ نمی داد، ارزش این تالاب برای بسیاری از هموطنان به ویژه ساکنان خوزستان مشخص نمی شد. بعد از هجوم ریزگردها بود که همه فهمیدند تالاب هورالعظیم، اکوسیستمی است که همه به آن نیاز دارند.
وی در خصوص عملیات استخراج نفت در هورالعظیم هم اظهارداشت: فعالیت های نفتی در این منطقه از دهه 80 آزاد شد و سازمان محیط زیست هم از همان اول، مخالف این فعالیت ها بود که بخشی از خشک شدن تالاب ناشی از فعالیت های نفتی است.
مدیر کل روابط عمومی حفاظت محیط زیست استان خوزستان ادامه داد: برای اکتشاف نفت در تالاب هورالعظیم در جاهایی که توجیه اقتصادی داشت، گفتند که حتما باید در زمین خشک نفت استخراج شود به همین علت، راه آب را بستند؛ اما بعد که بحث خشکی و ریزگرد های ناشی از آن به میان آمد، احیای تالاب در اولویت برنامه ها قرار گرفت.
این مقام مسئول در حفاظت محیط زیست استان خوزستان گفت: شرکت نفت در زمان حاضر توجیه شده است که باید حتما تالاب حفظ شود.
وی تاکید کرد: صنعت از دید یک محیط زیستی مساوی است با آلودگی و هیچ وقت صد در صد یک صنعت پاک نداریم. چیزی که برای یک محیط زیستی از صنعت مهم است این است که خروجی صنعت در انتهای کار و آن هم در دل طبیعت چیست؟ ممکن است از دید صنعت و صنعتگران این توجیه باشد که مثلا با راه اندازی فلان صنعت، چندین هزار شغل ایجاد می کنند اما برای ما محیط زیستی ها مهم این است که خروجی طبیعت بابت این صنعت چیست؟ آیا با هم سازگاری دارند یا اینکه طبیعت فدای صنعت می شود؟
خبرنگاران ایرنا که از کانون های غرب تالاب هورالعظیم دیدن می کردند متوجه زرد بودن نی ها شدند! که در این راستا، عسگری علت این زردی را فصل خزان بیان کرد.
وی موضوع ریزگردها را ناشی از کانون های شرقی اهواز بیان کرد که این کانون ها با غرب اهواز تفاوت دارد؛ چرا که غلظت خاک خیلی شدید است حجم بالایی از گرد و غبار را می آورد.

** صیادان در هورالعظیم کار غیر قانونی انجام نمی دهند
خبرنگاران ایرنا در جریان بازدید از این تالاب بین المللی متوجه ماهیگیری شماری از صیادان شدند که عسگری در این خصوص گفت: این افراد از افراد محلی و بومی تالاب به شمار می آیند که کار غیر قانونی انجام نمی دهند.
وی با اشاره به مشارکت دادن جوامع محلی در احیای تالاب هورالعظیم گفت: جوامع محلی اگر بدانند که تالاب مال آنها هم هست، برای بقای آن تلاش می کنند. مثلا اگر بدانند که با از بین رفتن تالاب، معیشت آنها (ماهیگیری) به خطر می افتد، تلاش می کنند تا تالاب را حفظ کنند.
عسگری افزود: تالاب، مجموعه ای است که عمق آب در آن از 10 سانت تا 6 متر باشد.
پژوهشم** 1776