حامد جیرودی
خبرنگار
بازی ایران و عراق، همیشه یکی از جنگ‌های کلاسیک فوتبال آسیا بوده است. تیم‌هایی که همسایگی، مناسبات دینی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی و همچنین، نزدیکی استعدادهای فوتبالی مردمان دو کشور، بر حساسیت تقابل آنها افزوده است. عراق نخستین تیم عربی بود که مقابل ایران قرار گرفت و حالا بیش از نیم قرن است این 2 کشور همسایه رقابت فوتبالی خوبی هم با یکدیگر دارند. این دو تیم تا سال‌های پیش از انقلاب ایران بارها مقابل هم قرار گرفتند اما در مقطعی جنگ ایران و عراق باعث شد تا بیش از ۱۰ سال شاهد رقابتی میان این دو کشور در زمینه فوتبال نباشیم ولی پس از اتمام جنگ، این دو کشور مجدد هماوردی خود را از سر گرفتند.
اولین بازی پس از جنگ
اولین رویایی ایران و عراق پس از جنگ، در 14 آبان 1368 در جام صلح و دوستی کویت رقم خورد. دو تیم در ورزشگاه کاظمیه کویت و با قضاوت فردی ویلبورگ از سوئیس به مصاف هم رفتند و به تساوی بدون گل رضایت دادند. ایران با سرمربی جدید خود، علی پروین، در تورنمنت کویت شرکت کرده بود. او درخصوص آن بازی چنین صحبت کرده است: «قبل از بازی خیلی درباره بازی با عراق صحبت می‌شد، حتی می‌گفتند با عراقی‌ها دست ندهید. گفتیم اگر آنها دست‌شان را دراز کردند چه کنیم؟ به بازی که نزدیک شدیم کمی جو تغییر کرد. گفتند که داریم صلح می‌کنیم ، شما هم با هم دست بدهید.» اما در زمین نشانه‌ای از خصومت دیده نشد. دو تیم در کنار هم عکس یادگاری گرفتند. کاپیتان‌های دو تیم هم با در دست داشتن قرآن وارد زمین شدند تا دوستی و برادری را نشان دهند. نتیجه بازی هم کاملاً برازنده جام صلح و دوستی بود؛ صفر- صفر. بازی موقعیت گل چندانی نداشت و شاید هم توصیه و احتیاطی در کار بود!
صعود عراق به جام جهانی و چهارمی المپیک
فوتبال عراق تا پیش از پایان دهه 70 میلادی چندان توفیقی نداشت ولی در دههٔ 80 اوج گرفت و حمایت مالی صدام حسین و پسرش عدی که رئیس کمیته ملی المپیک و همچنین رئیس فدراسیون فوتبال عراق بود، تیم این کشور را به جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک رهنمون ساخت. اوج درخشش فوتبال عراق در طول این سال‌ها، رسیدن به مقام چهارم المپیک آتن در سال ۲۰۰۴ بود. عراقی‌ها در آن سال با رهبری «عدنان حمد» و با پیروزی بر پرتغال و کاستاریکا و همچنین استرالیا به این مهم دست یافتند. تیمی که در بازی‌های آسیایی 2006 هم به فینال فوتبال رسید ولی در بازی نهایی یک بر صفر به قطر میزبان باخت و نایب قهرمان شد.
قهرمانی رویایی در جام ملت‌ها
قهرمانی عراق در جام ملٌت‌های آسیا ۲۰۰۷ اتفاقی غیرمنتظره بود که به هیچ عنوان نمی‌توان آن را از یاد برد. رقابت‌هایی که برای نخستین بار در تاریخ این بازی‌ها در 4 کشور اندونزی، مالزی، ویتنام و تایلند برگزار می‌شد و استرالیا هم برای اولین بار در آن شرکت می‌کرد. عراق که ژوروان ویرای برزیلی را روی نیمکت خود به عنوان سرمربی داشت، در بازی اول خود در گروه A برابر یک از میزبان‌ها یعنی تایلند به تساوی 1-1 رسید. عراق در دومین بازی خود دست به شگفتی زد و استرالیا را 3-1 از پیش رو برداشت و در بازی سوم خود نیز برابر عمان به تساوی بدون گل رسید تا به عنوان تیم اول از گروه خود صعود کند. این تیم در مرحله یک چهارم نهایی، دیگر میزبان مسابقات، ویتنام را 2-1 شکست داد و در نیمه نهایی هم پس از 120 دقیقه تلاش بدون گل برابر کره جنوبی، این تیم را در ضربات پنالتی 4-3 شکست داد تا راهی فینال شود. عراقی‌ها که خسته از جنگ و تشنه قهرمانی بودند، در بازی فینال، یک بر صفر عربستان را مغلوب کردند تا جام روی دستان کاپیتان‌شان «یونس محمود» بالای سر برود.
مربی قهرمان جام ملت‌ها در ایران
نکته جالب درباره ژوران ویرا این است که او بعد از قهرمانی با عراق به ایران آمد و سرمربی سپاهان شد و تا آستانه قهرمانی با این تیم هم در لیگ هفتم پیش رفت اما در بازی پایانی لیگ و فینال گونه فصل، پرسپولیس با گل دقیقه 96 سپهر حیدری، رقیب اصفهانی خود را شکست داد تا تیم ویرا به قهرمانی نرسد. ویرا در همان سال دوباره سرمربی عراق شد و تا سال 2009 هدایت این تیم را برعهده داشت.
لیگ فوتبال عراق
لیگ نه چندان حرفه‌ای فوتبال عراق شامل 20 تیم است. الزورا پرافتخارترین تیم این کشور است و رکورددار تعداد قهرمانی در لیگ این کشور محسوب می‌شود و فصل گذشته هم عنوان قهرمانی این فصل را به دست آورد. در حال حاضر هم الشرطه با یک بازی کمتر در پایان هفته سیزدهم لیگ برتر عراق با 30 امتیاز در صدر جدول قرار دارد و الزورا با 28 امتیاز و یک بازی بیشتر در تعقیب این تیم است.
عراقی‌ها 20 سال در لیگ ایران
لیگ حرفه‌ای ایران اگرچه هجدهمین دوره خود را سپری می‌کند و از لحاظ امکانات و ابزار و همچنین شرایط مالی، به پای کشورهای حوزه خلیج فارس نمی رسد ولی با این حال، نام ایران به لحاظ، یک کشور صاحب فوتبال و قدرتمند در آسیا، باعث شده تا بازیکنان عراقی زیادی در طول سال‌های گذشته به لیگ برتر ایران بیایند. چرا که هم از لحاظ فنی می‌توانستند شرایط بهتری را تجربه کنند و هم در یک کشور آرام و همسایه می‌توانستند فوتبال خود را دنبال کنند.  مهند مهدی النداوی (صنعت نفت آبادان – ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳)، عبدالوهاب ابوالهیل (استقلال اهواز، سپاهان، فولاد – ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰)، احمد کاظم عصاد (پاس و استقلال اهواز – ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹)، احمد مناجد (استقلال اهواز – ۲۰۰۴)، علا عبدالزهرا خشن (مس کرمان و تراکتورسازی – ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۱۴)، علی ناصر (پیکان – ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷)، باسم عباس (استقلال اهواز – ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۵)، عماد محمد رضا (فولاد و سپاهان – ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰)، هیثم کاظم (سپاهان و استقلال اهواز – ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹)، حیدر عبید (ذوب‌آهن – ۲۰۰۸)، جاسم محمد (ابومسلم – ۲۰۰۸)، لوی صلاح حسن (پرسپولیس و ابومسلم – ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷)، خلدون ابراهیم (برق شیراز، ابومسلم، نفت تهران – ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ و ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱)، محمد ناصر (برق شیراز، استقلال اهواز، شاهین بوشهر – ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰)، نوری صبری ( مس کرمان – ۲۰۰۶)، صالح سدیر (راه‌آهن و پیکان – ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱)، سامال سعید (فولاد – ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲)، هوار ملا محمد (پرسپولیس، استقلال و ذوب آهن – ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ و ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱)، کرار جاسم محمد (تراکتورسازی، استقلال، شاهین بوشهر و صنعت نفت آبادان – ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ و ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ و2017 تا 2018)، فرید مجید (نفت تهران– ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱)، بشار رسن (پرسپولیس – 2017 تاکنون) طارق همام (استقلال – 2018 تاکنون)، مروان حسین (سپاهان – 2017 تاکنون) 23 بازیکن عراقی هستند که از 20 سال پیش تاکنون در لیگ ایران حضور داشته‌اند.
کرار تکنیکی و پر حاشیه
شاید جاسم کرار معروف ترین بازیکن و البته جنجالی‌ترین عراقی باشد که پا به فوتبال ایران گذاشته است. بازیکنی سرشار از تکنیک و خلاقیت که در بازی بسیار تأثیرگذار بود اما حاشیه‌های زیادی هم داشت که باعث شده بود بسیار پر سر وصدا باشد. کرار در لیگ هجدهم هم برای صنعت نفت آبادان بازی می‌کرد که در پایان نیم فصل از این تیم جدا شد و به الشرطه پیوست.  
ایرانی‌های لیگ عراق
با این حال، ایرانی‌های کمی بوده‌اند که حضور در فوتبال عراق را تجربه کرده اند. بهمن ماه سال 93 بود که محمد احمدزاده سرمربی سابق ملوان راهی اربیل عراق شد تا سرمربی تیم آرارات این شهر شود. آرارات اربیل آن موقع در لیگ کردستان عراق حضور داشت و احمدزاده در روزهایی که داعش در عراق در حال آشوب بود، در این تیم مربیگری می‌کرد و نتایج خوبی هم گرفته بود ولی مدیر این باشگاه که برای مذاکره مجدد با احمدزاده به ایران آمده بود، در تبریز بر اثر سانحه رانندگی درگذشت. میلاد زنیدپور بازیکن سابق تیم ملی که حالا در مادورا یونایتد تایلند بازی می‌کند، در فصل 16-2015 در لیگ برتر عراق برای اربیل در 11 بازی به میدان رفت و 2 گل هم به ثمر رساند. در این اواخر هم خبر رسید که فرزاد حاتمی مهاجم سابق استقلال، پرسپولیس و تراکتورسازی به الزورا پیوسته و می‌خواهد در این تیم بازی کند.

نظر ستاره عراق درباره لیگ ایران

بشار رسن که همراه با عراق در جام ملت‌ها حضور دارد و یکی از بازیکنان تأثیرگذار این تیم و پرسپولیس نیز محسوب می‌شود، در گفت‌وگویی که ابتدای سال داشت، درباره لیگ ایران گفته بود: «عراقی‌های زیادی به ایران آمدند و من با چند نفر از آنها در ارتباط هستم. من می‌دانم که بعضی از آنها در ایران خیلی موفق بودند و من هم سعی می‌کنم تا بهترین نمایش خود را در لیگ ایران داشته باشم. زمان‌هایی که از آنها در مورد حضور در فوتبال ایران می‌پرسیدم همه به من می‌گفتند سطح فوتبال ایران بسیار بالا است و در مورد پرسپولیس هم می‌گفتند که این تیم خیلی بزرگ است.»