به گزارش خبرنگار  حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، سال‌های زیادی است که خواجه حافظ شیرازی یا همان لسان الغیب با دل و جان مردم این سرزمین پیوندی ناگسستنی دارد و هر زمانی که باشد مردم سراغ دیوانش می‌روند و به آن تفأل می‌زنند. حافظ قرآن را در چهارده روایت در حافظه داشت و همین امر باعث شد مردم با شعر وی به گونه‌ای دیگر ارتباط برقرار کنند و دیوان وی را کنار قرآن در خانه هایشان نگه دارند و به آن تفال بزنند و حافظ را ملجأ و پناه خود بدانند. اما تمام رموز حافظ به این مسئله خلاصه نمی‌شود. درباره‌ی رموز شعر حافظ با محمدرضا ترکی شاعر و محقق ادبی گفتگو کردیم؛

ترکی با اشاره به نگاه حافظ به ترکی و مفتی می گوید: نگاه حافظ به صوفی و زاهد و شیخ و مفتی، برخلاف آنچه حافظ‌پژوهان سکولار در روزگار ما جلوه داده‌اند یکسره سیاه و منفی نیست. او صراحتاً می‌گوید «نقد صوفی نه همه صافی بی‌غش باشد...» و این سخن یعنی بالاخره در این جماعت صافی بی‌غش هم یافت می‌شود و این همان نگاه منطقی و معتدل و انسانی است که از شاعر سلیم‌النّفسی چون حافظ انتظار می‌رود. به همین دلیل است که مدح تعدادی از همین صوفیان و مفتیان و مشایخ نیز در دیوان حافظ یافت می‌شود.

وی افزود: باید توجه داشت که نقد زاهدان تارک دنیا و ریاکار موضوعی است که ریشه در آموزه‌های شریعت اسلام و سخنان اولیای دین دارد و به صدر اسلام و قرون اولیه پیدایش تصوف بازمی‌گردد و چیزی نیست که اختصاص به امثال حافظ داشته باشد. به همین دلیل، نقد‌های تند امثال سنایی و حافظ و دیگران از این طایفه را باید نوعی نقد درون‌دینی و برای اصلاح جماعت اهل خانقاه دانست؛ نه آن‌گونه که برخی حافظ‌پژوهان روزگار ما جلوه داده‌اند، نقدی بنیان‌کن و برون‌دینی و برون‌خانقاهی!

این شاعر در خصوص توصیف‌های شعر حافظ اظهار داشت: وصف‌های حافظ کاملا قرن بیستمی است؛ هرچند که در عالم تخیل باشد. درک نکردن این توصیف‌ها علت نشناختن او در قرون قبل از قرن بیستم است و استقبال امروز از اشعار او به این علت است که مردم از یار آشنا سخن آشنای قرن خود را می‌شنوند و لذت می‌برند.

ترکی سخن مهدی پرهام درباره توصیف‌های حافظ در کتاب حافظ و قرن بیست و یکم را یادآور شد و بیان کرد: پرهام در کتاب حافظ و قرن بیست و یکم می‌گوید «بی اغراق حافظ گاه مناظری را وصف می‌کند که به هیچ وجه در شیراز قرن هشتم ممکن نبوده وجود داشته باشد. فی المثل در غزل مشهور ْ«زلف آشفته و خوی کرده و خندان لب و مست» منظره‌ای را وصف می‌کند که باید در محله «موممارتر پاریس اتفاق افتاده باشد». همه این‌ها از رموزی است که در شعر حافظ وجود دارد.

وی در پایان گفت: حافظ به دلیل تشبیهاتی که در اثرش به کار می‌برد، مناظری که توصیف می‌کند، استعاره‌ها و طنزی که در شعرش وجود دارد مورد توجه مردم قرار می‌گیرد و به قول مولانا هر کسی از ظن خود یارش می‌شود در شعرش خود را می‌بیند. حافظ شاعری است که فراتر از زمانه‌ خود را می‌اندیشد. برای همین امروز با اشعارش ارتباط برقرار می‌کنیم و هنگام مطالعه آثارش احساس نمی‌کنیم، با یک شاعر قرن هشتم روبرو هستیم.

انتهای پیام/