گروه اطلاع رسانی ایرنا در گزارش زیر مهمترین نشست های پژوهشی را از بازه زمانی 9 تا 16 آذر خورشیدی بررسی کرده است.

**روز دانشجو
نشست به مناسبت «روز دانشجو» در دانشگاه تهران برگزار شد.«محسن صفایی‌فراهانی» فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: وقتی در ابعاد سیاسی اجازه تحزب نمی‌دهید و در فعالیت دانشجویی مانع ایجاد می‌کنید چه طور توقع دارید که با این روش در بخش‌های مختلف رشد ایجاد شود؟

صفایی فراهانی با بیان اینکه قانون اساسی برای تحقق جمهوریت به معنای واقعی مشکل اساسی دارد، اظهار داشت: اختیارات رییس‌جمهور فقط 25 درصد است. البته دولت سیدمحمد خاتمی و حسن روحانی با هم تفاوت‌هایی هم دارند. تفاوت دولت روحانی با دولت خاتمی این است که بحران‌های دولت خاتمی سیاسی بود مثل کوی دانشگاه اما الان با FATF مشکل دارند. سران قوا می‌گویند با لایحه پولشویی موافقیم و مقام معظم رهبری هم می‌گوید خودتان تصمیم بگیرید اما چه چیزی موجب شده تا این لایحه گیر بیفتد؟

این فعال سیاسی به عملکرد مجلس ششم اشاره کرد و توضیح داد: ما در مجلس ششم تلاش کردیم اصل 42 قانون اساسی تصویب شود اما آنقدر تصویب این موضوع را کش دادند تا دولت خاتمی به پایان برسد. شرکت‌های خصوصی از 1384خورشیدی واگذار شدند اما این شرکت‌ها به چه کسانی واگذار شد؟ این مسایل موجب بی‌اعتباری در جامعه شده و امکان استفاده از شرایط کشور به حداقل رسیده است.

«حسام‌الدین آشنا» مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری نخست درباره قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بیان کرد: قانون خوبی است هر چند عده‌ای تلاش کردند تقاضاهایی داشته باشند اما مجلس مقاومت کرد و با تلاش نمایندگان، قانون شفاف‌تر می‌شود.

آشنا درباره دولت پنهان و نقش آن در رفع حصر تصریح کرد: همه ما دل‌مان می‌خواهد رییس‌جمهور بتواند مشکلات را حل کند. از نظر من تا برداشته شدن حصر تنها یک پوسته باقی مانده است. آنچه باید از سوی رییس شورای عالی امنیت ملی اتفاق بیفتد، اتفاق افتاده و آنچه باقی مانده تنها یک پوسته است که با پرداخت هزینه از سوی امثال شما و دیگران که امید است که آن هم برداشته شود.

**مبارزه با فساد در ایران؛ نظام‌مند یا موردی؟
همایش «مبارزه با فساد در ایران؛ نظام‌مند یا موردی؟» در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد. «عبدالله توکلی» بنیان ایجاد فساد در منطق قرآن را «نفاق» عنوان کرد و بیان داشت: بر این اساس افراد فاسد ظاهر صالحی دارند و کار فسادآمیز را به گونه‌ای انجام می‌دهند که ظاهرش صلاح باشد، اما حرام را حلال و حلال را حرام می‌کنند و به اسم مصلحت، اصول را به کنار می‌گذارند و با ادعای اینکه حکم ثانوی است، حکم اولیه را به کناری می‌گذارند. وی به شواهد و نمونه‌‌های تاریخی اشاره کرد که طی آن افرادی با ظاهر منافقانه قدرت را به دست گرفته‌اند و اضافه کرد: در داستان حضرت موسی (ع) می‌خوانیم که آن حضرت به مردم گفت که می‌خواهم شما را از شر آدم فاسدی نجات دهم.

به گفته توکلی، در برخی از آیات یکی از مظاهر فساد این است که وقتی افراد به حکومت می‌رسند یا عهده‌دار مسوولیتی می‌شوند، گاه موفقیت سازمان تحت قیمومت خود را در این می‌دانند که سیر و اداره خود را آن طور که که خود تشخیص می‌دهند پیش ببرند، نه آن‌گونه که حق است.

«حسن عابدی جعفری» وزیر بازرگانی در دولت دوم میرحسین موسوی که درباره رسالت نهاد علم در مبارزه با فساد سخن می‌گفت، این گونه آغاز کرد که نهاد قدرت و ثروت مستعد فساد هستند و هرجا قدرت متراکم یا ثروت انباشته‌ای بوده، فساد هم بوده است.

عابدی جعفری، این انتظار که سیستم، خود دست به اصلاح بزند، بعید دانست و افزود: برای مبارزه با فساد در قدرت و ثروت، نهاد سومی باید به میان بیاید که این نهاد، علم است.

وزیر اسبق بازرگانی مهلک‌ترین نوع مبارزه با فساد را مبارزه با فساد، فارغ از دانش دانست و خاطرنشان کرد: دانشمندان علاوه بر کار نظری باید در حوزه علمی نیز میدان‌دار مبارزه باشند و اگر این طور نباشد، نمی‌توان از آن نهاد انتظار مبارزه جدی و واقعی داشت.

«ابراهیم حاجیانی» دیگر استاد دانشگاه با بیان اینکه فساد ماهیتاً شبکه‌ای، ساختارمند و نظام‌مند است و بدون این‌ها امکان بقا ندارد، گفت: حتی کیفیت سازماندهی در پدیده‌‌های مرتبط با فساد قوی‌تر از سازمان‌‌های اداری است، زیرا عملگرا و کارکردگرا هستند و این شبکه‌‌ها تا تحقق اهداف خود فعالیت می‌کنند.

حاجیانی اضافه کرد: شبکه‌‌های فساد در ایران، در حوزه‌‌های زیادی به هم متصل شده‌اند، یکدیگر را می‌شناسند و با هم هماهنگ می‌شوند.

این استاد دانشگاه با اشاره به ویژگی‌‌های نظام واره‌ای شبکه‌‌های فساد در سطح خرد و پیوند میان آنان در سطح ملی، اظهار داشت: تحلیل شبکه‌ای فساد می‌تواند هم به روش‌شناسی فساد و هم به مقابله با آن کمک کند.

«حمید بهلولی» استاد دانشگاه در انگلستان اینگونه شروع کرد که اگر سیاستگذاری در جامعه علمی نباشد، فساد هم زیاد می‌شود اما مهم‌تر اینکه اگر حوزه عمومی لاغر باشد، باعث ایجاد دولت خصوصی می‌شود که در نهایت به عاملی برای فساد بدل می‌شود.

بهلولی با استناد به آمارهای بین‌المللی که طی آن کشورها را از نظر فساد دسته‌بندی می‌کند، شاخص‌‌های کشورهای فاسد و سالم را این طور دسته‌بندی کرد: کشورهایی که درآمد ناخالص ملی بالا دارند، تمایل بیشتری به آزادی مطبوعات دارند، شفافیت در آن‌ها بیشتر است، دسترسی عمومی به اطلاعات درآمد-هزینه ملی بالا است (شفافیت بودجه) استانداردهای محکمی درباره کنترل کارگزاران عمومی و دولتی دارند، استقلال قوه قضائیه بالا است، اشتغال، رفاه و سلامت در حد مطلوب و نظام مالیاتی کارآمد است و در نهایت اینکه هزینه و درآمد خانواده‌‌ها رصد می‌شود.

«مجتبی امیری» استاد دانشگاه تهران به این نکته اشاره کرد که درانقلاب اسلامی، قرار بود سیاست دنیای ما را بسازد و دیانت آخرت ما را، بنا بود سیاست زندگی ما را غنی کند و دیانت ما را از طغیان باز دارد، اما اکنون با یک تغییر رویکرد مواجه هستیم، به این معنی که امروز سیاستمداران ما سیاست و دین را این گونه نمی‌فهمند.

«حسین راغفر» استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا(س) بیان کرد: ریشه اصلی فساد را باید در نابرابری‌‌های ناموجه و ساختاری جست‌وجو کرد. نابرابری‌‌هایی که فقط در حوزه اقتصادی جست‌وجو نمی‌شود بلکه نابرابری در نظام تصمیم‌گیری منجر به نابرابری در موقعیت‌‌ها می‌شود.

راغفر توضیح داد: در دهه 80 خورشیدی شاهد رشد نهادهای مالی و بانک‌‌های به اصطلاح خصوصی هستیم که منشأ نابرابری‌‌ها می‌شوند. سرمایه‌داری و اقتصاد رفاقتی منابع را در دسترس دوستان قرار می‌دهد و برخی با وام‌‌های هنگفت با بهره‌‌های پایین ره صدساله را یک شبه طی می‌کنند و همین به افزایش نابرابری‌‌ها دامن می‌زند.

«فرشاد مؤمنی» استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: جامع‌ترین تعریف از فساد از سوی خانم آکرمن ارایه شده است. او در تعریف فساد می‌گوید فساد، تجلی ناتوانی ساختار قدرت در پشتیبانی از فعالیت‌‌های مولد است.

مؤمنی عنوان داشت: در تاریخ معاصر اقتصادی ایران در هر دوره‌ای که درآمدهای نفتی رشد چشمگیری یافته، شدت خشونت‌ورزی در ساختار سیاسی هم بالا رفته است چون لازمه دستیابی به رانت‌‌ها کاستن از رقبای بالقوه است.

«محمد فاضلی» استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به این که ملزومات مبارزه با فساد در ایران فراهم نیست خاطرنشان کرد: اگر به‌طور جدی می‌خواهیم با فساد در ایران مبارزه کنیم اول از همه باید نظام سنجش فساد داشته باشیم. ما درباره نرخ تورم و رکود و بیکاری و ده‌ها متغیر دیگر آمار و اطلاعات داریم اما نظام سنجش فساد نداریم در حالی که سه چهار دهه است در دنیا نظام سنجش فساد برقرار شده است.

«علی ربیعی» استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه فساد از بین رفتنی نیست اما قابل کنترل است، از سیاست‌‌های فسادزا، نظام اداری فسادزا و عامل انسانی فسادزا گفت و درباره سیستماتیک بودن فساد، اظهار کرد: اگر درباره فساد حرف می‌زنیم، تنها به دولت توجه می‌کنیم، درحالی که امروز از نهادهای مدنی تا دانشگاه و رسانه هم درگیر فساد هستند.

ربیعی در زمینه رویکرد سیاسی به فساد نیز یادآور شد: فقدان دموکراسی همه‌جانبه و پیدایش دموکراسی صوری فساد زیادی را ایجاد می‌کند، همچنین احزاب سیاسی ناکارآمد، نهادهای مدنی غیرناظر و حامی‌پروری ابعادی هستند که فساد با رویکرد سیاسی را تبیین می‌کنند.

**بررسی طرح پیام‌رسان‌های اجتماعی
نشست «بررسی طرح پیام‌رسان‌های اجتماعی» در دفتر مطالعات وبرنامه ریزی رسانه های وزارت ارشاد برگزار شد. «محمد سلطانی‌فر» معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد اعلام کرد: باید به شبکه‌‌های اجتماعی نگاه ایجابی داشت و نه سلبی.

سلطانی فر با اشاره به دیدگاه‌های محدودساز نسبت به‌ فعالیت در فضای مجازی توضیح داد:‌ در تمام کشورهای دنیا مسأله فعالیت شبکه‌های اجتماعی مورد توجه است و آنها هم نسبت به مضرات این شبکه‌ها برای جوانان و نوجوانان خود نگران هستند اما نوع نگاه و برخورد با معضل های شبکه‌های اجتماعی در کشورهای دیگر با ما بسیار فرق می‌کند. نگاه ما به این موضوع یک نگاه سلبی است در حالی که دنیا به این حوزه نگاهی ایجابی دارد.

معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد از آمادگی دولت برای ارایه مشورت به نمایندگان مجلس خبر داد و تأکید کرد: دولت آمادگی دارد تا مشاوره‌های لازم در این زمینه را به نمایندگان محترم مجلس ارائه کند تا طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی در این نهاد قانونگذاری مسیر فنی و تکنیکی دقیق خود را طی کند.

«باقر انصاری» استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، نیز با انتقاد از بندهای مختلف طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی مجلس اعلام کرد که این طرح و بندهای مربوط به آن بسیار کلی گویی کرده است و به نظر نمی رسد که مطالعات دقیقی هم برای تدوین آن شده باشد.

انصاری در این زمینه گفت: طرحی که در مجلس در حال بررسی است یک طرح کلی است که با کوچکترین شفافیتی در زمینه اهداف خود مواجه است. در زمینه ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی پیش از این شورای عالی فضای مجازی ورود پیدا کرده بود و حالا مشخص نیست که به چه دلیل مجلس مجدداً به حوزه قانونگذاری در این زمینه وارد شده است. اگر قانون‌های پیش در این زمینه اجرا نشده است در حال حاضر چه تضمینی وجود دارد که طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی در صورت تبدیل شدن به قانون به اجرا گذاشته شود.

«اکبر نصراللهی» رییس دانشکده ارتباطات دانشگاه تهران مرکز، از حاکم بودن نگاه امنیتی و سیاسی در این طرح انتقاد کرد و عنوان داشت:‌ بررسی بندهای این طرح نشان می‌دهد که دید فنی پشت آن نبوده است حتی اعضایی که برای هیأت نظارت کنترل فعالیت پیام‌رسان‌ها در کشور انتخاب شده‌اند نیز چینش کاملاً سیاسی دارند. برای نمونه از 13 عضو حاضر در این هیأت نظارت سه تَن فنی، پنج تَن فرهنگی و پنج تَن سیاسی هستند که از میان پنج تَن عضو سیاسی سه تَن از بدنه نظامی کشور هستند.

**بازگشت به دانشگاه
نشست «بازگشت به دانشگاه» در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد. «عماد‌الدین باقی» فعال سیاسی اصلاح طلب بیان کرد: 16 آذر به عنوان یک حرکت ضد آمریکایی شناخته می‌شود، برگزار کنندگان 16 آذر معترض به سیاست خارجی کشور هستند و به خاطر همین است که به روحانی رای می‌دهند یا دست دادن ویزر امور خارجه و کری مهم می شود.

عمادالدین باقی در پاسخ به این سوال که فکر می کنید برای 1400 با توجه به وضعیت فعلی چه راهکاری وجود دارد تا بتوان مردم را برای مشارکت اجتماعی تشویق کرد تا رای بدهند؟،‌ اظهار داشت: اگر نقد جدی درباره اصلاحات داشته باشیم نمی توانیم کار را پیش برد.

«سعید حجاریان» فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان اینکه در همین ماجرای 16 آذر افرادی که بر خلاف قانون، مسلحانه وارد دانشگاه شدند و سه‌ تن از دانشجویان را به قتل رساندند، اعضای گارد شاهنشاهی بودند، توضیح داد: به یاد دارم، هر سال در سالگرد این واقعه، یکی از شعارهای دانشجویان به‌هنگام ورود گارد به محوطه دانشگاه چنین بود: مرگ بر این پلیس قانون‌شکن.

حجاریان تصریح کرد: وظیفه دانشجویان در این شرایط، افشاگری تا حد ممکن است. معمولاً گروه‌های خوسر درون دخمه‌های تاریک به سر می‌برند و تاباندن نور بر این دخمه‌ها آن‌ها را وادار می‌کند از حالت اختفاء بیرون آیند و دست خود را رو کنند یا لااقل از عواقب کار بترسند. افشاگری به هر طریق ممکن، وظیفه دانشجویانی است که علاقه دارند کشور را به نحوی از شر این گروه‌ها خلاص کنند.

«غلامحسین کرباسچی» عضو حزب کارگزاران با بیان اینکه اختلاف بر سر مصادیق نیست و اصل بر اصول است، عنوان داشت: پاسداری 16 آذر برای این روز معنایی ندارد باید شمعی را روشن کرد تا آن را به صورت معنایی و مصادیق ریشه‌دار کرد.

کرباسچی ادامه داد: نباید فقط در فکر نه گفتن به مدیران کشور باشیم، باید در فرایند تصمیم سازی نقش داشته باشیم. امروز نقش دانشگاه و پژوهش آن‌ها در راهنمایی جریان‌ها و محافل سیاسی خالی است.

این فعال سیاسی یادآور شد: همه هنر نسل شما باید این باشد که دیگر 16 آذری تکرار نشود نه اینکه هر نسلی 16 آذر خود را داشته باشد. دانشجویان نه باید و نه می‌توانند در اجزا نقش داشته باشند اما می‌توانند با موضع گیری‌ها هدایت کنند. هر فرد و هر جریان سیاسی باید انتخاب کند که اولویت چیست.

«غلامرضا ظریفیان» فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان اینکه من هم مانند بقیه معتقدم که جنبش‌های انقلابی تمام شده اما جنبش‌ها حاصل جامعه مدنی است، گفت: از تیر 1378خورشیدی یک شوک بزرگ به دانشگاه وارد شد که هنوز دانشگاه در آن شوک است. دانشگاهی که برای نظام فرصت بود یک مرتبه تهدید تصور شد و باید این را روشن کرد که چرا این اتفاق افتاد.

ظریفیان توضیح داد: در دور دوم انتخابات حسن روحانی این دانشجویان بودند که مردم را به صحنه آوردند و بیشتر ستادهای انتخاباتی در دست دانشجویان بود چون دانشجو احساس تعهد می‌کرد. در دوره روحانی به دلیل بی‌توجهی دولت و بخشی هم به دلیل بی‌اختیاری وزارت علوم و دولت در برخی امور که از دوران احمدی‌نژاد رخ داده بود، دانشجویان نادیده گرفته شدند. با همه این اتفاقات دانشگاه همچنان زنده است و امید کشور به دانشجو است.

پژوهشم9370**9131