به گزارش جماران، عبدالباری عطوان نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در تحلیلی در روزنامه رأی الیوم نوشت: آقای«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه حاضران در «کنفرانس دوحه» که وی یکی از بارزترین شخصیت های شرکت کننده در آن بود و  این کنفرانس روز گذشته یکشنبه به کار خود پایان داد را غافلگیر کرد و علامت سووال های زیادی در همه منطقه برانگیخت زمانی که گفت:« اکر بشار اسد رئیس جمهور سوریه در انتخابات دموکراتیک با نظارت بین المللی و شفاف برنده شود ما با او همکاری می کنیم.» وی افزود:« ناگزیر باید فرایند دموکراتیک شفاف در آن جا باشد و در نهایت این ملت سوریه است که تصمیم می گیرد چه کسی پس از انتخابات بر کشورش حکومت کند.»  

دیدگاه ها درباره این سخنان که با دقت تمام و بررسی شده از قبل توسط وزیر خارجه ترکیه و به عمد از دوحه بیان شد، چند دسته شده است؛ زیرا بشار اسد رئیس جمهور سوریه در یکی از گفت و گوهای تلویزیونی اش در دو ماه پیش گفت که دولت قطر پس از از سرگیری روابطش با «حزب الله» لبنان و ایجاد ائتلاف استراتژیک با تهران، تماس هایی را برای از سرگیری روابط با کشورش برقرار کرده است.

مکتب نخست: می گوید که دولت ترکیه در آستانه انجام حمله هجومی علیه نیروهای حمایت مردمی کرد که ستون فقرات نیروهای دموکراتیک سوریه هستند و در شمال شرق سوریه متمرکزند قرار دارد و چه بسا در منطقه با نیروهای آمریکایی برخورد کند به همین دلیل می خواهد روابط خود با دمشق و با درخواست روسیه «تلطیف» کند تا زمینه برای گشودن کانال گفت و گو و چه بسا بازگشت روابط دو کشور به حالت عادی باز شود.

مکتب دوم: بر این باور است که این یک «مانور» توسط ترکیه است که هدفش به دست آوردن حمایت دولت سوریه در بحران کنونی با ایالات متحده آمریکا است. هر گاه ترک ها با «بحران خاصی» در پرونده سوریه مواجه شدند و در آستانه برخورد با واشنگتن قرار گرفتند پیام هایی درباره آمادگی شان برای نزدیک شدن با دمشق به بیرون درز داده اند ولی پس از زوال بحران با آمریکا رهبران ترکیه بار دیگر به موضع گیری ضد بشار اسد و دولتش بر می گردند. هواداران این مکتب این را مثل را ذکر کی کنند که آقای«بینالی یلدریم» نخست وزیر ترکیه در ماه آگوست گذشته گفت که بشار اسد رئیس جمهور سوریه می تواند در قدرت به عنوان رئیس جمهور موقت کشور بماند اما نمی تواند یک طرف در آینده سوریه باقی بماند. این سخن یلدریم این  گونه تفسیر شد که اشاره ای برای نزدیک شدن به وقوع گشایش در روابط ترکیه و سوریه است اما «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه بار دیگر به حمله سخت به رئیس جمهور سوریه و استفاده از عبارت های تند برگشت و همه امیدها برای نزدیک شدن دو کشور را بر باد داد.

برای ما بسیار دشوار است که درست بودن یکی از این دو مکتب را ترجیح دهیم ولی چیزی که می توانیم بگوییم این است که این روزها حالتی از «چراغ سبز» روز افزون میان آنکارا و دمشق با نظارت روسیه وجود دارد آن هم پس از وقوع عقب نشینی در موضع تند ترکیه در مساله سوریه و افزایش قدرت دولت سوریه و سیطره بر بیشتر اراضی سوریه و ضعف مخالفان مسلح و تغییر ریشه ای مزاج عمومی سوری ها در قبال آن.

نکته جالب این جاست که طرف های کرد و ترک این روزها به دنبال دوستی با دولت سوریه هستند. رهبران یگان های حمایت مردمی کرد که بر نیمی از مناطق سوریه در شمال شرق فرات سیطره دارند پس ازاعلام اردوغان مبنی بر عزم کشورش جهت آغاز عملیات نظامی در روزهای آینده به منظور از بین بردن «تروریست ها» در شرق فرات در اشاره به نیروهای حمایت مردمی کرد، از رهبران سوریه برای حمایت از مناطقی که در کنترل خود دارند درخواست کمک کرده اند.

ترکیه به خوبی می داند که نیروهای دموکراتیک سوریه که یگان های حمایت مردمی کرد ستون فقرات آن را تشکیل می دهد  به دلیل قدرتمندتر شدن این گروه در نزدیکی مرزهای جنوبی اش با حمایت آمریکا به بهانه مشارکت در جنگ علیه داعش، خطری برای امنیت ملی اش به شمار می رود. چیزی که ترکیه را  که از قطر در بحران خلیح فارس جانبداری کرد و 35 هزار نیروی خود را برای استقرار در پایگاهی نزدیک«العیدید» برای حمایت از این کشور در برابر هر گونه حمله عربستان و امارات، فرستاد، نگران می کند انتشار اخباری است مبنی بر اینکه دو کشور(امارات و عربستان) نیرو و کارشناسان نظامی خود را به درخواست آمریکا به منطقه فرستادند و عشایر عربی سنی را حمایت مالی و تسلیحاتی کردند تا  برای ایجاد «شیخ نشین» یا «امارات» سنی مقدمه چینی کنند که امنیت ملی ترکیه را تهدید کند. آقای«ثامر السهبان» وزیر مشاور دولت عربستان نیز هشت ماه پیش از شرق فرات دیدن کرده بود و با رهبران نیروهای دموکراتیک سوریه و فرمانده نیروهای آمریکایی در منطقه دیدار کرد. السهبان همچنین با شیوخ عشایر عرب نیز دیدار کرد. این در حالی است که اخباری نیز منتشر شده است مبنی بر این که عربستان طرحی برای حمایت از کردها و «کشور» مورد انتظارشان و ایجاد امارات«شمری» در شرق «دیرالزور» دارد.

چیزی که جدی بودن تهدیدات ترکیه برای حمله نظامی را مورد تأکید قرار می دهد سه تحول مهم است:

اول: درخواست احزاب سیاسی کرد از دولت سوریه برای ایستادن در یک صف برای مقابله با تجاوزها و تهدیدهای ترکیه زیرا این اقدام ترکیه نقض قوانین و میثاق های بین المللی است و هدفش مانع تراشی راه حل سیاسی در سوریه و کمک به گروه های تروریستی است.

دوم: تهدید شدید اللحن گروه های مسلح سوری وابسته به ائتلاف ملی و ارتش آزاد و غیره توسط آمریکا. آمریکا این گروه ها را تهدید کرد که در صورت مشارکت در هر گونه عملیات نظامی ترکیه در شرق فرات به طور مستقیم با نیروهای آمریکایی مواجه می شوند و این تهدید را با این گفته پایان داد که « زمانی که فیل می رقصد باید از میدان دور شوی».

سوم: سکوت رهبران سوریه و روسیه و ایران در قبال این اختلاف ترکیه و آمریکا که روز به روز داغ تر می شود. آیا این سکوت را باید به عنوان حمایت از حمله ترکیه و استقبال از آن به دلیل روابط خوب میان روسیه و ایران با ترکیه تفسیر کرد یا سکوت زیرکانه است و آنها منتظر برخورد دو همپیمان سابق اند که دخالت نظامی در سوریه را طی هفت سال گذشته هدایت کردند و از گروه های مسلح سوریه مخالف دولت حمایت مالی و تسلیحاتی کردند؟

نمی دانیم که آیا این تهدیدات ترکیه جدی است یا به منظور آغاز گفت و گو با واشنگتن برای رسیدن به راه حل های میانه است مانند تهدیدهای مشابه در«منبج» و عفرین؟ اگر جدی باشد آیا با هماهنگی روس ها صورت گرفته است؟ یا برای ارائه طرح هایی برای کسب دوستی دمشق صورت می گیرد؟

شمال شرق فرات جبهه نزاعی است که چه بسا در آینده نزدیک به دلیل وجود نیروهای منطقه ای و بین المللی و محلی که بر سر سیطره بر این منطقه نزاع دارند، داغ تر می شود؛ منطقه ای که بیش از 70 درصد از ذخایر گازی و نفتی سوریه و اراضی کشاورزی حاصلخیزی دارد که بیشتر نیازهای سوریه برای حبوبات و نیز پنبه با کیفیت را تأمین می کند.

مهم این است نتیجه این نزاع هر چه باشد در نهایت امر به نفع دولت سوریه است که تا کنون ترجیح داده است از دور بر اتفاقات نظارت کند و ورود به گود نزاع را نمی پذیرد. به باور ما نیز این نهایت حکمت و عقلانیت است...و الله اعلم.