فصل زمستان در راه است و طبق پیش بینی‌ها به نظر می‌رسد زمستان سختی را در پیش داشته باشیم به همین منظور، سالمندان نسبت به دیگر اقشار جامعه در این فصل نسبت به سلامت خود به خصوص در بخش استخوان و خدای ناکرده آسیب دیدگی بیشتر در معرض خطر هستند. دکتر حمید روشندل متخصص ارتوپد و از پزشکان با اخلاق و نمونه کشوری است که در این رابطه گفت و‌گوی اختصاصی با وی ترتیب داده ایم:

کم تحرکی در زمستان را جدی بگیرید

با توجه به اینکه فصل سرما را در پیش داریم و از طرفی سالمندان به خاطر کهولت سن و کم تحرکی که در آن‌ها به وجود می‌آید ریسک مشکلات و بیماری‌ها از قبیل پوکی استخوان، شکستگی لگن، آرتروز و.. در این سن و سال بیشتر به چشم می‌خورد به همین خاطر فصل سرما و زمستان نباید بهانه ای برای این قشر آسیب پذیر باشد که کمتر کم تحرک باشند یا اصلا ورزش و بیرون روی نداشته باشند و این کاملا اشتباه و غلط است چرا که کم تحرکی و عدم ورزش خود ریسک بیماری پوکی استخوان را بالا می‌برد و توصیه ما این است که سالمندان عزیز اگر توان بیرون رفتن هم ندارند لااقل در خانه راه بروند و ورزش را فراموش نکنند.

آلودگی هوا در زمستان پوکی استخوان می‌آورد

آلودگی یکی از گزینه‌های خطرناک برای پیدایش پوکی استخوان است بنابراین در فصل زمستان به دلیل اینکه هوا به شدت وارونگی پیدا می‌کند لذا برای قشر سالمند خطرناک تر است و در این گونه نباید از خانه بیرون بیایند اما این دلیل نمی‌شود که در خانه ساکن بمانند و تحرکی نداشته باشند و این خود خطر شکستگی و ترک لگن را افزایش می‌دهد و همانطور که قبلا گفتم در خانه نرمش و قدم بزنند.

حبس در خانه و کلکسیون بیماری‌ها

وقتی یک سالمند در خانه خودش را حبس کند اولا کمتر راه می‌رود و ورزش می‌کند ثانیا نور خورشید به بدن سالمند کمتر می‌تابد و همین باعث می‌شود بیماری‌های سالمند افزایش یابد. پس به طور کل اگر قرار باشد به خاطر فصل سرما سالمندی در خانه بماند باید ورزش کند و در خانه قدم بزند و راه برود تا ریسک پوکی استخوان و دیابت و دیگر امراض ورود پیدا نکنند و از طرفی اگر هم قرار باشد در فصل سرد زمستان بیرون بیاید باید یکسری مقررات را رعایت کند.

سالمندان این توصیه‌ها را جدی بگیرند

به هر حال خیابان‌ها در فصل سرد زمستان سر بوده و خدای ناکرده هر لحظه امکان سر خوردن برای سالمندان عزیز وجود دارد بنابراین توصیه ما این است که در روزهایی که هوا نسبتا خوب است و خطر سر خوردن وجود ندارد روزی نیم ساعت پیاده روی کنند و اگر شرایط پیاده روی نیست از استخر استفاده شود و شنا کردن و راه رفتن در آب می‌تواند کمک خوبی برای پایداری استخوان‌ها باشد.

همچنین وقتی سالمندان عزیز می‌خواهند دراین فصل پیاده روی کنند حتما از واکر، عصا و یا کفش طبی عاج دار استفاده کنند. توصیه ما این است که خیلی محتاط و آروم قدم بردارند و بیشتر در کنار دیوارها قدم بردارند. برای گام‌های بعدی حتما چند متر جلوتر خود را ببینند. لباس‌هایی که در فصل زمستان برای سالمندان مناسب است لباس‌های پشمی و نخی است که بسیار توصیه می‌شود.

راهکارهایی برای استحمام سالمندان

یکی از شایع ترین شکستگی‌ها و ترک خوردن‌های لگن سالمندان در حمام برای استحمام صورت می‌گیرد بنابراین توصیه ما این است که بیشتر از صابون‌های مایع استفاده شود تا خطر سر خوردن با صابون جامد به وجود نیاید و برای اینکه دچار لیز خوردن در حمام نشوند از کفش‌های مخصوص حمام که کفی آن جلوی لیز خوردن را می‌گیرد استفاده کنند و اگر امکانش است هنگام شستن از دستگیره‌های کمکی استفاده کنند و اگر نبود از واکر استفاده نمایند.

خانه‌های خودتان را فرش کنید

در بسیاری از خانواده‌ها فرهنگ فرش انداختن از بین رفته است و این اتفاق خوبی برای فرهنگ ناب و اصیل ایرانی نیست و همین وضعیت خطر افتادن و سر خوردن برای سالمندان را به وجود می‌آورد و بهتر است خانواده‌هایی که سالمند دارند حتما خانه خود را فرش کنند تا زمین خوردن اتفاق نیفتد.

پیاده روی فراموش نشود

از فواید پیاده وری این است که کلسیم هنگام دویدن و پیاده روی به پاها انتقال پیدا می‌کند و همین باعث می‌شود خطر شکستگی در سالمندان کاهش یابد و همچنین عضلات سالمند قوی تر می‌شود.

رعایت یکسری اصول در حالت اورژانسی برای سالمندان

خدا ناکرده اگر سالمندی در فصل زمستان سر بخورد حتما خودش را به کمر و تاواز نگه دارد و اولین اقدام تماس گرفتن با اورژانس است و توصیه اکید ما این است که سالمند را به هیچ عنوان جابه جا نکنند و سریعا به بیمارستان انتقال دهند و بسیار مواظب لگن سالمند باشند چرا که اولین نقطه ای که در معرض آسیب است ممکن است این ناحیه باشد و بعد از آن شکستگی کمر و بعد شانه است.

اولین اقدام معاینه توسط پزشک و سپس عکس رادیولوژی است و تا مطمئن نشده ایم سالمند اجازه راه رفتن را ندارد اگر این توصیه‌ها رعایت نشود متاسفانه تعویض مفصل لگن و اقدامات سخت تر در راه است.

قابل توجه سالمندان با بیماری فشار خون و دیابت

یکی از دلایل شکستگی لگن در سن و سال‌ها بالا سرگیجه به دلیل افت فشار یا افت قند خون در سالمندان است و به دلیل ناتوانی ممکن است به زمین بخورند و خطر شکستگی لگن به وجود بیاید به همین خاطر خوردن به موقع دارو و رعایت تغذیه بسیار مهم است.

پوکی استخوان پیش زمینه شکستگی لگن

پوکی استخوان یک بیماری خاموش و شایع در زنان یائسه سالمند و مردان سالمند است که بسیار ریسک شکستگی با یک زمین خوردن ساده را به همراه دارد بنابراین رعایت فرهنگ صحیح زندگی و اصلاح تغذیه در پیشگیری و کاهش این بیماری بسیار موثر و تاثیرگزار است و اینکه چه تغذیه ای بخورند بسیار مهم است.

مواد خوراکی مثل کلم بروکلی، کرفس و کاهو، سنجد با هسته پودر شده، نان سبوس دار و ترجیحا جو، آجیل، لبنیات کم چرب غنی شده، روغن کنجد و سویای غنی شده، ماهی و ویتامین ث موجود در کیوی و پرتقال بسیار خوب است و برعکس مصرف برخی آنتی بیوتیک‌ها مثل سیپروفلوکساسین و داکسی سایکلین و مصرف بعضی از داروها مثل داروهای حاوی کورتون، ضدتشنج، آمپول‌های سه ماهه برای جلوگیری از بارداری و داروهایی که برای درمان تیروئید تجویز می‌شوند و به طور معمول داروهای ضدافسردگی و شربت معده آلومینیوم دار و همچنین برخی از بیماری‌های زمینه ای مثل فشار خون، دیابت، مفصلی، قلبی و عروقی و اعصاب زمینه پوکی استخوان در سالمندان است.

درمان شکستگی لگن

بر اساس درجه آسیب و نوع شکستگی و مدت زمانی که از آسیب گذشته است تصمیمات خاصی توسط پزشک ارتوپد گرفته می‌شود که اگر بالای سن شصت سال باشد تعویض مفصل نیمه کامل یا بای کلار و در قسمت فقط سر ران اقدامات جراحی صورت می‌پذیرد و اگر صرفا پوکی استخوان همراه با شکستگی باشد از پروتز سیمان دار مخصوص جراحی استفاده می‌کنیم.

توصیه درمانی ما برای سالمندان این است که خیلی سریع جراحی صورت بگیرد چرا که وضعیت سالمند با یک جوان متفاوت است و مریض باید سریع راه اندازی شود.

اگر شکستگی در حد ترک باشد و سالمند دردی به آن صورت نداشته باشد بعد از عکس برداری و نداشتن جابه جایی استخوان به بیمار دارو می‌دهیم و فیزیوتراپی و آب درمانی هم توصیه

می‌شود.

چکاپ بیماری‌های پوکی استخوان فراموش نشود

سن‌های بالای شصت سال باید برای چکاپ پوکی استخوان اقدام کنند و این چکاپ بسیار برای سالمندان مفید است و خطرات این بیماری با دادن چکاپ کاهش پیدا می‌کنند.

بررسی توده‌های استخوانی با اسکن BMD است ، بررسی سر استخوان ران ، بررسی مهره‌های کمر و مچ دست با تشخیص پزشک ارتوپد وضعیت سالمند بررسی می‌شود.

خانم‌ها بیشتر در معرض پوکی استخوان و شکستگی لگن هستند

ریسک ابتلاء به بیماری پوکی استخوان و شکستگی لگن در خانم‌ها به دلیل شکنندگی و ظرافت استخوان و یائسه بودن ( کمتر شدن جذب کلسیم ) بیشتر از آقایان است و جوش خوردن استخوان ‌های شسکته در خانم‌ها سخت تر از آقایان اتفاق می‌افتد بنابراین خانم‌ها باید بیشتر محتاط تر باشند.

سیگار و قلیان ممنوع

توصیه اکید من به سالمندان عزیز این است که حتما در این سن و سال سیگار و قلیان را کنار بگذارند چرا که علاوه بر اینکه ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را زیاد می‌کند خطر ابتلاء به بیماری پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.