شناسهٔ خبر: 29995017 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

در میزگرد ایرنا مطرح شد:

ذائقه شناسی و سطح بندی، گمشده های تئاتر برای شکوفایی

سمنان- ایرنا- تئاتر کشور با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند که علاوه بر ساماندهی بودجه ای و اصلاح سیاستگذاری ها، تنها با سطح بندی گروه های نمایشی قابل بهبود است، فعالان تئاتری در شرایط اقتصادی کنونی بر ذائقه شناسی مخاطب از سوی هنرمندان برای شکوفایی این هنر تاکید می کنند.

صاحب‌خبر -

به گزارش ایرنا، نبود سطح بندی گروه های تئاتری، موجب بی رغبتی هنرمندان به آموزش شده است که تبعات این بی توجهی کاهش کیفیت و اثربخشی هنر نمایش است، در نظر گرفتن برخی معیارهای علمی و فنی این شاخه هنری در اعمال سطح بندی موجب حرفه ای شدن تئاتر می شود.
به گفته کارشناسان، منشاء اصلی مشکلات تئاتر فقر آموزش است و آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش باید به زنگ هنر در مدرسه ها توجه ویژه داشته باشد، آموزش های مقدماتی و کاربردی به دانش آموزان در زمینه هنر ارائه دهد تا تماشاگران آگاه در آینده تربیت شوند.
سیاستگذاری و مدیریت تئاتر از سوی اداره کل هنرهای نمایشی کشور و پیچیدن نسخه واحد برای تمام استان ها بدون در نظر گرفتن شرایط هر استان از دیگر مشکلات تئاتر کشور است.
برخی فعالان تئاتر نیز با انتقاد از انجمن نمایش در کشور، عملکرد این تشکل را به سود این رشته هنری نمی دانند و کارکرد آن را حتی در اندازه یک تشکل صنفی محسوب نمی کنند که این مساله نیز برخاسته از سیاست های اشتباه در طول زمان و عامل برخی مشکلات تئاتر است.
هنر، یک زبان جهانی برای انتقال مفاهیم و ارزش هاست اما در کشور تئاتر علمی جایگاهی ندارد و تئاتر بیشتر به صورت آماتور و بر بستر گروه های نمایشی آماتور پیش می رود، ضرورت دارد مسوولان با در نظر گرفتن بسته حمایتی به کیفیت بخشی و ارتقای تئاتر کمک کنند.
بودجه و اعتبار نقل تمام مباحث و چالش های کشور به ویژه مباحث هنری است، به اعتقاد هنرمندان برای ارتقاء و اعتلای هنر ضرورت دارد بودجه هنر از فرهنگ جدا باشد، هنر استقلال بودجه ای داشته باشد و همچنین هنرمندان به مقوله اقتصاد هنر و ارتباط آن با ذائقه مخاطب برای تامین مخارج و کسب درآمد توجه کنند.
به باور کارشناسان، نبود راهبرد مشخص تئاتر کشور را دچار چالش کرده است و باید با تعریف راهبرد و جریان سازی تئاتر را رونق بخشید، تدوین راهبرد موجب تعیین خط مشی برای هنرمندان در تولید آثار هنری متناسب با مناسبت ها، شرایط و ظرفیت های هر شهرستان و همچنین نیازهای اجتماعی و فرهنگی جامعه ایرانی می شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان میزگردی با عنوان «آسیب شناسی تئاتر» با حضور سیما رجبی معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، سید رحیم موسوی رئیس انجمن نمایش استان، اسماعیل همتی نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه و علیرضا مداح عضو هیات رئیسه انجمن نمایش شهرستان سمنان برگزار کرد.

**نحوه مدیریت و سیاستگذاری منشاء مشکلات تئاتر کشور
رئیس انجمن نمایش استان سمنان گفت: مشکلات تئاتر در شهرستان های مختلف کشور تا حدی مشترک و یکسان است و نحوه مدیریت و سیاستگذاری علت اصلی و اساسی مشکلات تئاتر کشور محسوب می شود.
موسوی افزود: مدیریت و سیاستگذاری در شهرستان ها نیست و اداره کل مرکز هنرهای نمایشی کشور برای همه شهرستان ها بدون در نظر گرفتن شرایط هر شهرستان مدیریت، برنامه ریزی و سیاستگذاری می کند.
وی ادامه داد: انجمن هنرهای نمایشی زیرمجموعه و بدنه اداره کل هنرهای نمایشی محسوب می شود، اما از لحاظ اساس نامه این گونه نیست و این انجمن یک مجموعه غیردولتی، غیرصنفی و غیرتجاری تلقی می شود.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان افزود: سیاستگذاری ها در اداره کل هنرهای نمایشی درست نیست و تعریف اشتباه از انجمن نمونه ای از سیاستگذاری اشتباه است، چرا که حداقل وظیفه انجمن، کار صنفی است اما در اساسنامه این انجمن غیرصنفی تعریف شده است.
وی، وابسته بودن به تئاتر آماتور را از دیگر مشکل تئاتر کشور عنوان کرد و افزود: تئاتر کشور برای موفقیت باید به سمت حرفه ای و علمی شدن پیش رود.
موسوی اظهار داشت: تعریف ساز و کارهای تشویقی برای هنرمندان هنرهای نمایشی برای علم آموزی موجب حل مشکلات تئاتر می شود.
وی جشنواره های حوزه تئاتر کشور را نیازمند آسیب شناسی عنوان کرد و ادامه داد: رقابت های ناسالم در جشنواره ها و باج دادن به سیاست های غلط از مشکلات تئاتر آماتور است.
وی بیان کرد: تئاتری که در شهرستان های مختلف کشور بر روی صحنه می رود تئاتر آماتور است و جشنواره ها به ویترین این نوع تئاتر تبدیل شده است.

** جشنواره ها باعث مردمی شدن تئاتر نشد
به گفته رئیس انجمن نمایش استان سمنان، در کشور 36 دوره جشنواره و در استان سمنان 29 دوره جشنواره تئاتر برگزار شده است که برآیند داده ها حاکی از آن است این تعداد جشنواره، موجب مردمی تر شدن تئاتر نشده است.
وی ابراز داشت: اهمیت و توجه به اجرای عمومی تئاتر نقش مهمی در کیفیت بخشی به تئاتر دارد و اکنون این مهم مورد توجه اداره کل هنرهای نمایشی کشور قرار گرفته است.
وی یادآورشد: تئاتر هنر فرهنگساز است و می تواند با زبان هنر با مخاطب در گروه های سنی مختلف در زمینه موضوعات متفاوت ارتباط برقرار کند و در آموزش و فرهنگ سازی اثرگذار باشد.
موسوی تصریح کرد: مخاطب اصلی تئاتر در تمام کشورها فرهیختگان هستند و برگزاری تئاتر فاخر که روح فرهیختگان را اغناء کند نیازمند هزینه و یارانه دولتی است.
وی با بیان این که برگزاری تئاتر خوب به دلیل جمعی بودن هزینه بر است و دولت باید یارانه در این بخش در نظر بگیرد، اضافه کرد: کشورهای نظیر آلمان و فرانسه با سابقه 2 هزار و 500 ساله در تئاتر برای این هنر نمایشی به ازای هر صندلی یارانه در نظر می گیرند.
وی گفت: برگزاری تئاتر خوب در استان کم جمعیتی مانند سمنان که نمی توان از طریق فروش بلیت هزینه های تئاتر را تامین کرد نیازمند تامین بخشی از هزینه و درنظرگرفتن خط اعتباری از سوی دولت است.
موسوی خاطر نشان کرد: به حوزه فرهنگ بودجه خوبی تعلق می گیرد اما آنچه در تخصیص این بودجه چالش ایجاد می کند خرد شدن بودجه در حوزه فرهنگ و بی نصیب بودن حوزه هنر است.

** تئاتر یا از بودجه های فرهنگی سهم ببرد یا خصوصی شود
رئیس انجمن نمایش استان سمنان با بیان این که تمام نهادها و دستگاه های اجرایی از بودجه فرهنگ سهمیه دریافت می کنند، افزود: اگر تمام ارگان هایی که بودجه فرهنگی دریافت می کنند سهمی برای هنر تئاتر در نظر بگیرند بسیاری از مشکلات حل می شود.
موسوی گفت: اگر دولت می خواهد بر تئاتر کنترل داشته باشد باید یارانه پرداخت کند و اگر در این زمینه مشکل وجود دارد، باید هنرهای نمایشی را بخش خصوصی واگذار کند.
وی ابراز داشت: تعیین شورای انتخاب متون و در نظر گرفتن شورایی برای بررسی صلاحیت و کیفیت تئاتر تنها اتلاف هزینه است، زیرا اگر در این شورا نگاه فنی وجود می داشت، تئاتر کشور بیش از بیش پیشرفت می کرد.
موسوی با بیان این که به نظر می رسد اکنون شورای انتخاب متون بیشتر درگیر سیاسی بازی است، گفت: بررسی متون و انتخاب نمایش اگر برعهده کارگردان باشد، کارگردان ها مسوولانه تر برخورد می کنند و هزینه کرد اضافی از دوش دولت برداشته می شود و برخی مشکلات حل خواهد شد.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان تصریح کرد: شورای بررسی متون ضابطه مند نبوده و مشخص نیست از لحاظ فنی در چه درجه ای هستند و بر اساس چه معیار و محوری عمل می کند، اگر عملکرد مطلوبی را ارائه می کردند تئاتر بعد از گذشت 30 سال جایگاه بهتری را کسب می کرد.

**آموزش راهکار حل مشکلات تئاتر کشور است
‌معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: مشکل و منشا اصلی مشکل تئاتر کشور آموزش است و آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش باید بپذیرد آموختن فرهنگ یک وظیفه است.
رجبی افزود: آموزش و پرورش همان گونه که در رشته های انسانی، تجربی، کار و دانش با به کارگیری متخصصان به آموزش می پردازد، باید با جذب متخصصان هنر در رشته های هنری نیز آموزش ارائه دهد.
به گفته وی، مسوولان آموزش و پرورش در 40 سال گذشته نسبت به آموزش هنر دغدغه نداشته اند و ضرورت دارد در جهت اعتلای هنر در شرح وظایف وزارت آموزش و پرورش تجدید نظر شود.
وی اظهار داشت: در نظر گرفتن زنگ هنر در مدارس اتفاق مبارکی است اما زنگ هنر در مدارس زنگ تفریح و کلاس حاشیه ای تلقی می شود و آموزش حرفه ای و کاربردی هنر در این زنگ ارائه نمی شود.
رجبی تصریح کرد: در یک کلاس 80 نفره در هنرستان هنرهای زیبا، 90 درصد هیچ پیشینه هنری و آموزشی از قبل ندارند.
وی ابراز داشت: آموزش و پرورش باید به هنر توجه کند و در دانش آموزان پیشینه هنری را تقویت کند.

** تئاتر کشور تجربی پیش می رود نه علمی
‌معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان با اشاره به این که تئاتر امروز نتیجه کار تخصصی و حرفه ای نیست، بیان کرد: 50 درصد هنرمندان تئاتر به صورت تجربی کار می کنند و نیازمند آموزش علمی هستند.
رجبی خاطر نشان کرد: اکنون بیشتر هنرمندان جوان هنرهای نمایشی که تجربه اندکی دارند با تکیه بر این جمله که به جوانان باید بها داده شود امید و نشاط اجتماعی در جامعه تقویت شود درخواست اجرا دارند و در چنین مواقعی اداره کل فرهنگ و ارشاد هیچ دفاعی از حقوق خود ندارد.
معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان گفت: این وزارتخانه در دریاف بودجه و اختیارات دچار مشکلات ساختاری است.
به گفته وی، بودجه کل وزارت فرهنگ و ارشاد از کل بودجه سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری تهران کمتر است، انجام کارهای فرهنگی و هنری نیازمند در نظر گرفتن بودجه است و در چنین شرایطی چگونه تئاتر پیشرفت کند.
وی اظهار داشت: هنر نتیجه سلیقه و ذوق و بخشی از آن مربوط به آموزش و دانش است و هنر تئاتر حوزه ای هست که قاعده مند نیست و هنرمندان با زیرکی و نیازسنجی از جامعه می توانند آثار فاخر عامه پسند خلق کنند.
رجبی اضافه کرد: تئاتر هنر فرهیختگان است اما جوانان امروز بعد از بازی در 2 تئاتر ادعای هنر دارند و با شتاب زدگی و بدون صرف وقت برای تولید هنر باکیفیت به دنبال مجوز کارگردانی هستند.
به گفته رجبی، استان سمنان در شورای انتخاب متون با کمبود نیروی متخصص و آموزش دیده تئاتر مواجه است اما در شهرستان سمنان شرایط بهتر است.

**تئاتر کشور نیازمند تعریف راهبرد است
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه در میزگرد ایرنا سمنان گفت: جامعه امروز دچار فقدان فلسفه مشخص زندگی است، همین موضوع موجب شده افراد در تصمیم گیری ها گمراه باشند به طور مثال مشخص نیست طلاق خوب است یا بد، تئاتر خوب است یا بد.
همتی افزود: مدیریت لازمه هر کار موفقی است و در تئاتر کشور مدیریت وجود دارد اما برای پیشرفت و موفقیت نیازمند تعریف فلسفه مشخص و تدوین راهبرد است.
به گفته وی، تئاتر کشور در زمینه مدیریت مانند تعیین راهبرد و آموزش، تدوین آیین نامه و قوانین، پرورش مردم برای تماشای تئاتر، احداث سالن های نمایش و ارائه آموزش هدفمند به هنرمندان برای خلق آثار فاخر با مشکلات اساسی مواجه است.
وی، فقدان راهبرد گفتمان لازم برای تئاتر کشور به منظور جریان سازی را از دیگر مشکلات تئاتر کشور عنوان کرد.
همتی اظهار داشت: آموزش و پرورش وظیفه پرورش هنرمند تئاتر ندارد اما وظیفه آگاهی بخشی برای تولید تئاتر فاخر در آینده و پرورش یک تماشاگر آگاه تئاتر را دارد که این راهبرد با در نظر گرفتن یک مربی حرفه ای و برگزاری تئاتر در مدارس محقق می شود.

**تئاتر حرفه ای مهجور مانده است
استاد دانشگاه گفت: تئاتر با مشکلات ریشه ای مواجه است و باید این موضوع روشن شود که کشور خواهان تئاتر حرفه ای است یا تئاتر آماتور.
همتی افزود: تئاتر حرفه ای معیارهای خاص خود را دارد و نیازمند آموزش، تامین بودجه و احترام به جایگاه هنرمندان است.
به گفته وی، در ظاهر جامعه اسم تئاتر، حرفه ای است اما در ذات بسیاری آماتور هستند و در شهرستان ها به دلیل نبود بودجه و امکانات نگاه حرفه ای وجود ندارد.
وی اظهار داشت: برای بهبود، پیشرفت و ارتقای تئاتر باید جایگاه هنرمند و هنرجو براساس آزمون و خطا و در نظر گرفتن معیار و ملاک سطح بندی شود.
همتی تصریح کرد: آموزش و سابقه کار می تواند ملاک سطح بندی در تئاتر باشد اما وزارت فرهنگ و ارشاد به دلیل تبعات این طرح، حاضر به اجرایی کردن این طرح نیست.
وی خاطر نشان کرد: اکنون هنرمندان تئاتر رغبت به آموزش ندارند و علت آن فقدان احساس نیاز است و اجرایی کردن طرح سطح بندی تئاتر، عامل تشویقی برای سوق دادن هنرمندان به سمت آموزش است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه با تاکید بر این که باید هدف از تئاتر مورد بازنگری قرار بگیرد و سپس براساس آن وظیفه و آموزش تعریف شود، گفت: آموزش در هنر نیازمند بازتعریف و بازسازی است اکنون به دلیل نبود مدیریت، تئاتر به خوبی تدریس نمی شود.

** سطح بندی عاملی برای ترغیب گروه ها به آموزش
رئیس انجمن نمایش استان سمنان با بیان این که هنر یک زبان جهانی است و آموزش لازمه برقراری ارتباط هدفمند است، گفت: آموزش در هنر موجب مهارت افزایی می شود و اجرای سطح بندی مانند گذشته موجب سوق دادن هنرمندان به آموزش و حل بسیاری از مشکلات می شود.
موسوی اظهار داشت: در کشور هنرمند تحصیل کرده تئاتر وجود دارد اما در رونق بخشی و کیفیت بخشی تئاتر بازیگر و تماشاگر هر 2 مهم هستند و باید هزینه کرد برای تئاتر در سبد خانوارها با در نظرگرفتن راهبردهای تشویقی و تبلیغی گنجانده شود.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: برای رونق بخشی به تئاتر باید مدیریت اصولی صورت گیرد و با تدوین راهبرد متناسب با نیاز، مناسبت ها و شرایط جامعه تئاتر در زمینه های مختلف مانند کمدی، درام، مناسبتی و اجتماعی تولید شود.
همتی افزود: مقوله هنر و تئاتر بسیار مهم و اثرگذار است و برای بهره گیری از این هنر باید به صورت علمی و جدی به آن پرداخته شود.
به گفته وی، برای اثر گذاری باید فاصله آموزه های دانشگاهی با آموزه های اجرایی کاهش یابد و به عبارتی آموزش ها کاربردی و متناسب با نیاز باشد.
رجبی، معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: سمنان دارای دانشکده نمایش نامه نویسی دولتی است و برگزاری کلاس های آموزشی بازیگری و کارگردانی نقطه عطفی در پرورش هنرمندان تحصیل کرده است.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان گفت: اکنون تئاتر در حد اتتظار نیست و عمده مشکل و عامل مانع تولید تئاتر خوب نبود کارگردان با سواد کافی در این زمینه است.
موسوی خاطر نشان کرد: اگر مشکل انتخاب متون و کارگردانی حل شود تئاتر پویاتر خواهد شد.
به گفته وی، تئاتر علمی در سراسر کشور جایگاه ندارد و به منظور استفاده از هنر برای ارتقای فرهنگ واجب است به تئاتر از جنبه علمی پرداخته شود.
رئیس انجمن نمایش استان سمنان اضافه کرد: فقدان به کارگیری هنرمندان تحصیل کرده در بدنه اداره کل فرهنگ و ارشاد و نگاه سلیقه ای مدیران از دیگر عوامل و مشکلات تئاتر است.

**اقتصادی کردن تئاتر با شناسایی ذائقه مخاطب
‌معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: در تعریف سلسله مراتب سازمانی فرهنگ و ارشاد، به جذب نیروهای رسمی و قراردادی از نیروهای غیرهنرمند بیشتر توجه شده و از جذب افراد هنرمند غفلت شده است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: اقتصاد در هنر و به ویژه تئاتر مقوله مهمی است که زیرکی هنرمند و نیازسنجی از ذائقه مخاطب می تواند نقش مهمی در توجیه اقتصادی هنر داشته باشد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان سمنان با بیان این که تئاتر هزینه زا است، گفت: برای به اجرا درآمدن یک‌ نمایش اگر حداقل 15 نفر به مدت یک ماه به صورت مداوم کارکنند، با احتساب حقوق تعریف شده کمتر از 30 میلیون ریال زیر خط فقر، دست کم 400 میلیون ریال ساخت یک تئاتر هزینه احتیاج دارد.
موسوی اظهار داشت: در هنر جدی، فروش گران بلیت درست نیست و فروش ارزان هم صرفه اقتصادی ندارد.
وی، بلیت خریدن ادارات را نوعی کمک دولت و تشویق مردم برای تماشای تئاتر عنوان کرد و ادامه داد: برای کشوری که داعیه دار فرهنگ و هنر است، دولت باید کمک هزینه درخور هنر، برای هنرهای نمایشی در نظر بگیرد و خود به بی هنری دامن نزند.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: جامعه موفق در توسعه دارای سه محور مهم سیاست، اقتصاد و فرهنگ است و هر محور دارای اهمیت است به گونه ای که اگر به هر کدام از این سه محور توجه نشود موجب بی نتیجه بودن تلاش ها در 2 محور دیگر می شود.
همتی افزود: دولت باید به این باور برسد برای بهینه شدن اقتصاد باید از فرهنگ استفاده کند‌ و موظف است در امر تولید هنر تمهیداتی را برای حمایت پیش بینی کند.
وی خاطر نشان کرد: تئاتر در آموزش، کاهش آسیب های اجتماعی و فرهنگ سازی نقش مهمی دارد و باید از این ظرفیت تئاتر به منظور رشد و پویایی جامعه استفاده کرد.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی استان سمنان گفت: مجلس شورای اسلامی برای اعتلای هنر باید بودجه فرهنگ را از هنر جدا کند و به استقلال هنر همانند کشورهای پیشرفته توجه داشته باشد.
‌معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سمنان گفت: تاریخ هنر ایران زمانی پیشرفت کرد که دولت از آن حمایت کرد.
رجبی افزود: برای اقتصادی کردن هنر باید هدف مشخص باشد و هدف از نمایش به مخاطب ارائه شود تا مخاطب نسبت به تماشای فیلم رغبت پیدا کند.
وی اظهار داشت: نیازسنجی و تولید بر مبنای نیاز جامعه مهمترین رکن در اقتصادی کردن هنر است.
نمایشنامه نویس و مدرس دانشگاه گفت: هنرمند در کنار تولید باید به فکر صرفه اقتصادی هم باشد و دولت هم در تولیداتی که ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه را در برمی گیرد حمایت کند.
همتی اظهار داشت: هوشیاری در انتخاب متن خود زمینه ساز جلب نظر مخاطب و توجیه اقتصادی می شود.
عضو هیات رئیسه انجمن هنرهای نمایشی سمنان گفت: اقتصادی کردن هنر مقوله مهمی است اما جشنواره ها به این موضوع خدشه وارد کردند، چرا که برخی هنرمندان به اجرای عمومی و فروش بلیت اهمیت ندادند، زیرا تنها ذکر اسمی از آن ها در جشنواره را به عنوان ارزش تلقی کردند.
مداح افزود: جشنواره ها هنرمند را از راه اصل خود دور می کنند و باید تدابیری اتخاذ شود تا هنرمند رسالت و اصالت تئاتر را فدای حضور در جشنواره نکند.
7342/6103

نظر شما