خبرگزاری مهر، گروه استان ها؛ ابنیه تاریخی هر منطقه جزو آثار تمدنی آن خطه محسوب می شوند که مورد توجه گردشگران و تاریخ شناسان قرار دارند زیرا از این طریق می توانند با آداب و رسوم مردم آشنا شوند.

حمام های قدیمی یکی از آثار تاریخی ایران به شمار می روند که به دلیل معماری خاص و نحوه بازچرخانی و گرمایش آب مورد توجه گردشگران قرار گرفته اند و امروز تقریبا تمامی استان های کشور دارای آثاری در این حوزه هستند.

اگر چه مهم ترین حمام های تاریخی کشور در شهرهای اصفهان و شیراز قرار دارد و هر ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی از آنها بازدید می کنند، اما در شهرهای دیگر کشور از جمله مشهد نیز حمام های تاریخی زیبایی وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

حمام مهدی قلی بیگ مشهد

حمام مهدی قلی بیک مشهد یکی از بزرگ ترین حمام های ایران است که با قدم گذاشتن به درون آن با ساختاری بسیار زیبا از حمام های قدیمی رو به رو خواهید شد. این حمام بنایی قدیمی با سقفی زیبا، رنگین و منحصر به فرد است که قدمت آن به دوران صفویه برمی‌گردد.

حمام مهدی قلی بیک درست در کنار یکی از مساجد قدیمی مشهد به نام مسجد شاه قرار دارد و از همین رو تا مدت ها به نام «حمام شاه» شناخته می شد تا آن که پس از انقلاب اسلامی نام حمام رضوی را بر روی آن گذاشتند. همچنین این حمام قدیمی درست در کنار حریم مطهر امام رضا و بازار قدیمی فرش فروشان مشهد قرار دارد.

این حمام زیبا در سال ۱۳۰۰ خورشیدی بنا به خواسته فردی به نام مهدی قلی بیک ساخته و وقف مردم شد و تا به امروز نام واقف بر روی حمام باقی ماند. این حمام اردیبهشت ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۷۴ در فهرست بناهای تاریخی کشور ثبت شد و جنبه ارزشمندش بیش از پیش به چشم آمد.

این حمام سالیان دراز، یعنی تا همین بیست و چند سال پیش مورد استفاده عموم مردم بود تا آن که با فراگیر شدن لوله کشی آب و وجود حمام در خانه ها، به صورت متروکه درآمد. حمام بی نظیر مهدی قلی بیک چند سالی مورد بی توجهی قرار گرفت تا آن که سازمان میراث فرهنگی و آستان قدس، در اقدامی مشترک تصمیم به بازسازی این بنا گرفتند. بازسازی در سال ۱۳۷۸ آغاز شد و در طی آن، فضاهایی چون سردر حمام، هشتی ورودی، سربینه یا رختکن، گرمخانه، میاندر «فضای ارتباطی بین دو فضای گرمخانه و سربینه» ، خزینه و فضای گربه رو، تون «گلخن»، نظافت خانه، و چال‌حوض «استخر آب سرد» مرمت شدند و وسعت حمام نزدیک به ۲۰۰۰ متر مربع رسید. 

حمام شازده قوچان 

حمام شازده مربوط به اواخر دوره قاجار است و در قوچان، خیابان شهید مطهری، خیابان گوهرشاد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. حمام شازده پس از شکل‌گیری شهر قوچان بعد از سال ۱۳۱۲ قمری در مرکز این شهر ساخته شده است. این حمام در دوره پهلوی تغییرات اندکی یافت و تبدیل به حمام دوشی شد. این حمام دارای ۲ در ورودی برای خانم‌ها و آقایان بوده که هر کدام منتهی به فضای معماری مجزایی شامل پاشور، دالان، خزینه، سربینه، مخزن آب، نظافتخانه و مسجد می‌شود. 

حمام  نجف خان زاوه 

حمام قدیمی نجف خان از بناهای تاریخی و بسیار دیدنی استان خراسان رضوی در شهرستان زاوه می باشد که متعلق به دهه ی یازده  هجری قمری است. 

 زاوه در جهات مختلف محدود به شهرستان های رشتخوار، قسمتی از تربت حیدریه، فریمان، تایباد و تربت جام می باشد و مساحت خود این شهرستان ۲۳۳۸ کیلومتر مربع است.

با توجه به گفته ی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی این استان، حمام نجف خان قابل بازسازی است و می توان فضای آن را مورد استفاده قرار داد. این حمام در سال ۱۱۸۰ هـ. ق توسط نجف قلی خان وقف شد.

حمام نجف خان دارای باغبانی آجری در وسعتی باعرض ۱۸.۵ متر و طول ۲۳ متربوده و از آثار به ثبت رسیده ی ملی ایران محسوب می شود. 

حمام عزت تربت جام 

بنای تاریخی حمام عزت در خیابان کشتارگاه تربت جام و در نزدیکی دو اثر تاریخی مسجد جامع علوی و بنای میر قوام الدین قرار دارد. این بنا شامل دو بخش حمام عمومی مردانه و زنانه می باشد.حمام مردانه که قدیمی تر از قسمت زنانه می باشد احتمالاً در دوره قاجاریه ساخته شده و شامل پلکان دسترسی از سطح خیابان به رختکن می باشد. 

این بنا دارای طاق های جناغی و گنبد نسبتاً بزرگ و سکویی جهت نشستن و استراحت می باشد . دیگر قسمت های این مجموعه شامل گرمخانه و خزینه بوده که در عمق حدود 4.25متری زمین قرار دارد که در گرم شدن آن کمک می کند. مصالح بکار رفته در این بنا آجر با ملات ساروج و گچ ساخته شده و دارای تزئیناتی در بدنه می باشد. 

حمام قیصریه سبزوار

این بنا از ابنیه دوره قاجار می باشد که در خیابان اصلی شهر واقع شده است . بخش اصلی حمام هم اکنون تعمیر  و مرمت شده و به عنوان چایخانه از آن استفاده می شود سکو های شاه نشین موجود در اطراف صحن در گذشته جهت متمولین تعبیه شده است . سقف بنا در گذشته از ملات ساروج بوده ، ولی اکنون بازسازی و با سیمان سفید پوشانده شده است . حمام دو در ورودی دارد یکی رو به کوچه پشت حمام که برای عبور و مرور خانمها بوده و در رو به خیابان بیهق برای آقایان مورد استفاده قرار می گیرد .