به گزارش خبرنگار علمی ایرنا ، ایران از ذخیره ۸۳۶.۴۷ میلیارد بشکه درجای هیدروکربنی مایع (نفت خام، مایعات و میعانات گازی) و حدود ۳۴ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی برخوردار است و در رتبه نخست دنیا از حیث برخورداری مجموع ذخایر هیدروکربنی قرار دارد.
بر اساس آمار از مجموع 46 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته نزدیک به 14 میلیارد متعلق به محصولات پتروشیمی و 7 میلیارد میعانات گازی است که تقریبا نیمی از درامد محصولات صادرات غیرنفتی کشور را در برمی گیرد.
توسعه صنعت نفت، پتروشیمی و صنایع وابسته به آن به همین دلیل از اهمیت زیادی برخودار است که در حوزه رشته های مهندسی شیمی، پتروشیمی و نفت تعریف می شود. با افزایش چهار برابری نرخ ارز و در نتیجه آن کمیاب شدن و در مرحله بعد افزایش قیمت بسیاری محصولات تولید داخل این سوال به ذهن رسید که چرا با وجود توان علمی در سطح پتروشیمی ها محصولات داخلی باید با افزایش قیمت روبرو شوند، سوالی که پاسخ آن را باید در خام فروشی و وارداتی بودن بیشتر مواد اولیه مورد نیاز تولیدات پتروشیمی و گران شدن آنها به دلیل افزایش نرخ ارز یافت.
دکتر مهدی نکومنش روز پنجشنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد اینکه چرا هنوز بسیاری از انواع مواد اولیه در پتروشیمی های داخل تولید نمی شود، توضیح داد: باید در نظر داشت پتروشیمی ها تولیدات متنوعی دارند؛ اما تولیدات پتروشیمی را ما به عنوان یک کشور دارای مخازن عمده نفت کنترل نمی کنیم. بلکه در یک برنامه ریزی جهانی دقیق تعیین می شود که چه محصولی در کدام کشور تولید شود و ما متاسفانه نتوانسته ایم از این قالب خارج شویم.
وی با اشاره به اینکه ایران رتبه دوم را میان کشورهای تولیدکننده مواد پتروشیمی در خاورمیانه دارد، ادامه داد: این محصولات به کامودیتی پلیمرها یا پلیمرهای محصول محور منحصر است و نه پلیمرهای مهندسی شده یا پلیمرهای خاص که از نظر قیمت گران تر و از جهت تولید پیچیده تر و دشوارتر است.

***کشورهای دارای دانش فنی تولید پلیمرهای مهندسی و خاص اجازه انتقال دانش فنی را نمی دهند
دکتر نکومنش دلیل این امر را منتقل نشدن دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده بیان کرد و افزود: تولید پلیمرهای محصول محور دیگر از نظر تولید صرف نمی کند، کشورهای مختلف استفاده خود را از این مواد برده اند و اکنون دانش فنی آنها را صادر می کنند تا ما تولید کنیم، ضمن اینکه تولید این محصولات آلودگی های محیط زیست را در پی دارد، به دلیل وجود مواد اولیه لازم در ایران، عربستان، قطر و امارات متحده عربی تولید آنها ممکن و ارزان است.
استاد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی ایران ادامه داد: بنابراین کشورهای دارای دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده دانش فنی کامودیتی پلیمرها را به ما منتقل می کنند تا تولید کرده و به قیمت ارزان بفروشیم، چون تولیدات این محصولات و فروش آن تقریبا مثل نفت خام است. این کشورها با دانش فنی در تولیدات مختلف از جمله پلیمرها هم قیمت را کنترل کرده و هم قدرت خود را بر بازار حفظ می کنند.
وی تاکید کرد: این کشورها دانش فنی پلیمرهای مهندسی شده را به ما نداده اند و در داخل نیز اهتمام کافی برای کسب این دانش فنی وجود نداشته است، حتی در مواردی که به دانش فنی دست یافته ایم مدیران از این دانش استفاده نکرده اند.
دکتر نکومنش افزود: برای نمونه ما به دانش فنی چند مورد پلیمرهای مهندسی در پژوهشگاه دست یافته ایم و به مدیران و صنعتگران ارائه داده ایم؛ ولی این باور در صنعتگران و مدیران اجرایی کشور وجود ندارد که از پژوهش های داخلی در تولید استفاده کنند، نیاز به فرهنگ سازی دارد.
وی با اشاره به اعمال تحریم های اخیر گفت: البته به دلیل تحریم ها به سمت این می رویم که دروازه هایی باز شود تا هنجارهای جهانی را بشکنیم و نشان دهیم تابع نیستیم بلکه تصمیم گیرنده ایم و قوت و قابلیت تولید پلیمرهای خاص را هم داریم.
استاد پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی تصریح کرد: اگر مدیران به پژوهشگران داخلی اطمینان کنند ما می توانیم در این صنعت نیز موفق باشیم، همانطور که در انرژی هسته ای، موشکی و دیگر صنایع موفق شدیم و به قدرت پتروشیمی تبدیل شویم.

*** به دانش فنی تولید چند مونومر دست یافته ایم
دکتر نکومنش با اشاره به خام فروشی در کشور ادامه داد: یکی از دلایلی که تاکنون موفق به کسب دانش فنی در این زمینه ها نشده ایم، وجود بودجه های نفتی است که مدیران را به خود وابسته کرده است.
وی در مورد دستاوردهای پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی در این زمینه گفت: چند مونومر شامل آکریلیک اسید، متیل متاآکریلا که همه دنباله های زنجیره ای از مواد پلیمری هستند که بسیاری بخش های دیگر به این مونومرها وابسته اند و متاسفانه دانش فنی آنها را به ایران نداده اند و باید با قیمت فراوان تامین کنیم.
دکتر نکومنش گفت: برای نمونه ما به فناوری تولید سوپر جاذب هایی رسیده ایم که جذب کننده آب و موادی هستند که در محصولات بهداشتی و حتی پوشک بچه استفاده می شوند، کاملا به لحاظ پلیمری به دانش تولید این محصولات رسیده ایم و حتی صنعتی شده است؛ ولی چون مونومر آن را نداریم تولید آن صرف نمی کند و از چین با قیمت ارزان تری وارد می شود؛ زیرا بین خرید مونومر و پلیمر (که ما قابلیت تولید آن را داریم) تفاوت قیمتی زیاد نیست و کسی این پلیمر را می خرد که مونومر را هم داشته باشد و ما چون نداریم نمی توانیم از دانش فنی آن استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: باید دنبال تولید و فناوری این زنجیره ها باشیم و پتروشیمی باید فکر اساسی کند که واردات پلیمرهای مهندسی شده و مواد اولیه ای که پلیمرهای مهندسی نیاز دارند که این امر هم با حمایت شدید دولت و وزارت صنعت پیگیری کنند.

***برای تولید بطری آب معدنی هیچ مشکلی نداریم
وی همچنین با رد این موضوع که تولید بطری های پلاستیکی مورد استفاده در نوشیدنی ها در کشور ممکن نیست نیز گفت: برای تولید این بطری ها و مثلا بطری های آب معدنی مشکل نداریم؛ زیرا مواد اولیه آن پت است که تولید داخل داریم و به تعداد بسیار زیاد هم می توانیم تولید کنیم و افزایش قیمت این محصول ناشی از زیاده خواهی شرکت هاست.
این محقق رشته پلیمرها افزود: مساله این است وقتی نرخ ارز از 3700 تومان به 18 هزار تومان رسید با همین نرخ حساب و محصول خود را عرضه کردند، قیمتی را که می توانند صادر کنند برای مصرف داخل هم اعمال می کنند در حالیکه این کار درست نبود زیرا هزینه های این شرکت ها افزایش نیافته و مثلا حقوق متخصص، مواد اولیه، حامل های انرژی و زیرساخت های دیگر ارزان است.
علمی**9157**1440