رییس‌جمهوری فرانسه دوشنبه‌شب گذشته برای نخستین بار پس از چهار هفته که از شروع ناآرامی‌ها در این کشور می‌گذرد، در یک نطق تلویزیونی با مردم سخن گفت. او در این سخنرانی با هدف فروکاستن از حجم تظاهرات معترضان موسوم به جلیقه‌زردها امتیازاتی اقتصادی پیشنهاد داد. امانوئل ماکرون برای آنکه هزاران معترض معروف به جلیقه‌زردها را آرام کند و به تظاهرات چهار هفته‌ای آنها پایان دهد، قول داد خواسته‌های آنها را برآورده کند.
جلیقه‌زردها جنبشی رنگارنگ است که گروه‌ها و هواداران طیف‌های سیاسی مختلفی از جمله سوسیالیست‌ها، کمونیست‌ها، محافظه‌کاران، راست‌گرایان افراطی، آنارشیست‌ها و حتی میانه‌روهایی که خود را طرفدار ماکرون می‌دانند، تشکیل شده است.
ماکرون پذیرفت که خشم مردم را دست‌کم گرفته و نتوانسته نگرانی و اضطراب خانواده‌ها را درک و به تامین خواسته‌های مستمری‌بگیران کمک کند. او گفت: به نوبه خودم مسوولیتم را می‌پذیرم. شاید این احساس را ایجاد کرده باشم که اهمیتی به شما نمی‌دهم و اولویت‌های دیگری دارم.
او که دولتش هفته گذشته طرح جنجالی افزایش مالیات سوخت را لغو کرده بود، دوشنبه شب گذشته اعلام کرد حداقل حقوق کارگران و مستمری بازنشستگان را افزایش می‌دهد. بر این اساس حقوق و دستمزد اقشار کم‌درآمد ماهانه یکصد یورو افزایش می‌یابد، بدون آنکه بابت آن هزینه‌ای به کارفرمایان تحمیل شود. علاوه بر این قرار است دولت فرانسه حق بیمه و مالیات از اضافه‌کاری کسر نکند. این اقدامات ممکن است به بالا رفتن کسری بودجه، افزایش بدهی عمومی و عدول از برنامه‌های انضباط مالی مورد نظر اتحادیه اروپا منجر شود.
دولت فرانسه پول انجام قول و قرارهای ماکرون را از جیب خود می‌دهد. اولیویه دوسوپ، وزیر حساب‌های عمومی به شبکه BFM گفت که اجرای طرح‌های ماکرون برای آرام کردن معترضان هشت تا ۱۰ میلیارد یورو (۱/۹ تا ۴/۱۱ میلیارد دلار) هزینه خواهد داشت. وی افزود: ما در حال بررسی و تطبیق هزینه‌ها و نحوه تامین آنها هستیم.
هنوز مشخص نیست که ماکرون با چه ضمانتی این وعده‌ها را داده و هزینه اجرای آنها را از کجا تامین می‌کند. این در حالی است که او به طرح اعمال مالیات بر بنزین و گازوییل که می‌توانست منبع درآمدی برای دولت باشد، دل بسته بود. لغو این طرح دولت را از درآمد ۱۰ میلیارد یورویی محروم کرد.
ماکرون فعلا تنها یک راه برای پول درآوردن دارد. او از بسیاری منابع درآمدی دولت که جزو مطالبات معترضان بود، گذشت جز یک مورد؛ مالیات بر دارایی. ماکرون سال ۲۰۱۷ بر اجرای طرح مالیات بر دارایی اصرار ورزید و توانست از این محل چهار میلیارد یورو به خزانه دولت سرازیر کند. سرمایه‌گذاران از این نوع مالیات بیزارند و آن را مانع اشتغالزایی می‌دانند. با این حال، ماکرون دوشنبه گذشته قبل از دادن قول‌های تازه به معترضان با سرمایه‌گذاران دیدار کرد و از آنها خواست بیشتر به دولت کمک کنند.
هزینه‌های اقتصادی
خشم معترضان از طرح افزایش مالیات و موارد دیگر چنان بار سنگینی ایجاد کرد که اقتصاد فرانسه را از حرکت آرام و پیوسته خود بازداشت. بانک مرکزی فرانسه چشم‌انداز اقتصادی این کشور را کاهش داد و پیش‌بینی کرد که رشد اقتصادی فرانسه در سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۱۸ به ۲/۰ درصد کاهش می‌یابد. پیشتر رشد اقتصادی این کشور در دوره مذکور ۴/۰ درصد پیش‌بینی شده بود.
اعتراضات وضعیت مالی رستوران‌ها و خرده‌فروشی‌ها را که جزو کسب و کارهای متوسط و کوچک به شمار می‌آیند، وخیم کرده است. فرانسوا آسلن، رییس کنفدراسیون مشاغل متوسط و کوچک (CPME) در مقاله‌ای در نشریه ژورنال دو دیمانش نوشت که اعتراضات جلیقه‌زردها در مجموع ۱۰ میلیارد یورو (۴/۱۱ میلیارد دلار) هزینه برای صاحبان این مشاغل و امور بازرگانی داشته است.
شدیدترین فشار اقتصادی زمانی وارد شد که شنبه گذشته حدود ۱۲۵ هزار معترض به خیابان‌ها آمدند که در پی آن جاذبه‌های مهم گردشگری از جمله برج ایفل و موزه لوور تعطیل شد. همچنین شهرهای توریستی مانند بوردو و تولوز تحت تاثیر قرار گرفتند. برخی ایستگاه‌های مترو نیز بسته شد و کسب و کار مغازه‌های محلی هم در تعطیلات آخر هفته از رونق افتاد. خرده‌فروش‌ها در مجموع یک میلیارد یورو معادل ۱۴/۱ میلیارد دلار آمریکا ضرر کرده‌اند. این به خاطر خالی شدن انبارها و تعطیلی شعب فروشگاه‌های بزرگ و مغازه‌های کوچک بود.
دوشنبه گذشته در اولین روز فعالیت هفتگی بورس نیز ارزش سهام هتل‌های بزرگ و شرکت‌های خرده‌فروشی کاهش یافت. برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه حین بازدید و ملاقات با مغازه‌دارها به خبرگزاری فرانسه گفت: درست قبل از کریسمس که کسب و کار معمولا رونق می‌گیرد، این وضعیت فاجعه‌بار است.
هزینه‌های سیاسی
رییس‌جمهوری فرانسه از سرمایه‌گذاران انتظار دارد به او در حوزه اقتصادی کمک کنند، اما هزینه‌های سیاسی اعتراضات مساله پیچیده‌ای است که می‌تواند او را از ادامه حضور در بالاترین سطح اداره کشور بازدارد. فرانسه تا سال ۲۰۲۲ انتخابات ریاست‌جمهوری نخواهد داشت، اما محبوبیت ماکرون که در حال سقوط آزاد است، در انتخابات محلی و اروپایی محک می‌خورد؛ محکی که حکم مرگ و زندگی را خواهد داشت.
او می‌پنداشت اصلاحات وی در حوزه مالیات و کار تا سه چهار سال دیگر به ثمر می‌نشیند و در انتخابات آینده با دست پر دوباره نامزد ریاست‌جمهوری خواهد شد. در این شرایط پرالتهاب، پیش‌بینی می‌شود انتخابات پارلمان اروپا، شهرداری‌ها و مناطق محلی در فرانسه طی سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ آینده خطرناکی را برای ماکرون رقم بزند.
معترضان به ویژه احزاب مخالف مصمم هستند از تمام ظرفیت‌هایی که اعتراضات اخیر ایجاد کرده به سود خود استفاده کنند.
بنابراین آنها وعده‌های ماکرون را ناکافی دانسته‌اند. از سوی دیگر رییس‌جمهوری نیز امیدوار است خستگی معترضان، طرح‌های هدفمند او و شروع تعطیلات سال نو میلادی جلیقه‌زردها را از ادامه اعتراض‌ها منصرف کند. شاید ماکرون نشانه‌های محکمی در دست دارد که آینده خوبی را پیش روی خود می‌بیند، اما لازم است که نگاهی به گذشته هم داشته باشد.
اسلاف ماکرون طی ۲۵ سال گذشته از جمله ژاک شیراک، نیکلا سارکوزی و فرانسوا اولاند پس از اعتراض‌های خیابانی وادار شدند دست از اصلاحات اقتصادی و آموزشی بردارند. ماکرون نیز ممکن است در همان رسته قرار گیرد مگر آنکه شعبده‌ای خیره‌کننده برای حفظ حیات سیاسی خود به کار گیرد.
نارضایتی اپوزیسیون از امتیازات ماکرون
«رییس‌جمهور ثروتمندان»، «پرت و ناآگاه از جامعه» که «خرده چیزی به فرانسوی‌ها پیشنهاد می‌کند» و نمی‌خواهد جهت سیاست‌هایش را تغییر دهد از جمله کلماتی بود که اپوزیسیون در واکنش به سخنان ماکرون علیه او استفاده کردند. امتیازات رییس‌جمهوری فرانسه به جلیقه‌زردها نظر معترضان و سیاستمداران مخالفی همچون ژان لوک ملانشون را که خواستار تداوم انقلاب شهروندی تا زمان توزیع عادلانه ثروت شده‌اند، جلب نکرده است.
به محض اینکه امانوئل ماکرون در واکنش به اعتراضات گسترده جنبش جلیقه‌زردها وضعیت فوق‌العاده اجتماعی و اقتصادی اعلام کرد و یکسری امتیازات برای رفع نگرانی معترضان وعده داد، ژان لوک ملانشون، سیاستمدار اپوزیسیون جناح چپ‌گرا از معترضان خواست این جنبش انقلابی را در شنبه آینده هم ادامه دهند.
به گفته ملانشون، وعده ماکرون در افزایش حداقلی دستمزد به ۱۰۰ یورو، اضافه‌کار معاف از مالیات و پاداش پایان سال نمی‌تواند روی بخش قابل توجهی از مردم فرانسه تاثیر بگذارد. با این حال او تاکید کرد تصمیم برای افزایش در اختیار کسانی است که در راس امور هستند.
بنوآ آمون، کاندیدای سابق ریاست‌جمهوری و موسس جنبش نسل با بیان اینکه تدابیر ماکرون به نفع قشر مرفه است، گفت: ما خواستار توزیع واقعی ثروت هستیم. اولیویه فور، دبیر اول حزب سوسیالیست همچنین از امتیازات مالی ماکرون برای کارگران انتقاد کرد و تاکید کرد که خط مشی کلی او تغییری نکرده است.
مارین لوپن، رهبر حزب تجمع ملی (جبهه ملی سابق) گرچه از تدابیر مالیاتی مشخصی استقبال کرد، اما مدل حکومتداری امانوئل ماکرون بر پایه جهانی‌سازی وحشی، گسترش کمیت اقتصادی و رقابت غیرمنصفانه را به ناکامی در حل تبعات اجتماعی و فرهنگی جنبش جلیقه‌زردها متهم کرد. او خاطرنشان کرد که ماکرون تمایلی به پذیرفتن نواقص مسیر سیاسی خود ندارد و این امتیازات را به عنوان یک عقب‌نشینی تاکتیکی داده است.
نیکلا دوپون- اینیان، رییس گروه فرانسه پابرجا سخنرانی‌ای ماکرون را یک کمدی بزرگ توصیف کرد و او را ریاکار دانست. در حالی که بسیاری درخواست ملانشون برای قیام علیه دولت را غیرمنطقی می‌دانند، این سیاستمدار اپوزیسیون ۶۷ ساله را فرصت‌طلب و پوپولیست توصیف کردند که قصد دارد از این جنبش اعتراضی اجتماعی به نفع خودش سوءاستفاده کند.
علاوه بر این، نظرسنجی آپینین‌وی نشان می‌دهد حدود ۴۵ درصد فرانسوی‌ها معتقدند جلیقه‌زردها به اهدافشان دست یافتند و خواستار توقف اعتراضات هستند. در حالی که نیمی از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی تدابیر ضد بحران ماکرون را قانع‌کننده نمی‌دانند، ۴۹ درصد دیگر عملکرد رییس‌جمهوری فرانسه در مدیریت درخواست‌های معترضان را موفقیت‌آمیز توصیف کردند. حدود ۶۸ درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بعد از سخنرانی دوشنبه گذشته ماکرون از افزایش حداقل دستمزد استقبال کردند، در حالی که ۷۸ درصد حامی کاهش مالیات بودند.
∎
نظر شما