به گزارش ایرنا، بام سبز (Green Roof) به پوشش گیاهی به هم پیوسته‌‌ای گفته می‌شود که در معماری سبز و با هدف ارتقاِی توسعه زیست محیطی، امکانی را فراهم می‌کند تا رویش گیاهان روی بام منازل صورت پذیرد.
در ایران، استان فارس و شهر شیراز پیشگام اجرای این طرح بوده است و تجربه موفق آن موجب شده تا مسئولان در دیگر شهرها از جمله قزوین نیز به فکر اجرای چنین طرحی باشند.
مدیران شهری قزوین معتقدند که این شهر به علت توسعه عمودی، کمبود سرانه فضای سبز و کمبود چشم اندازهای زیست محیطی به اجرای طرح بام سبز نیاز دارد.
در همین راستا، اجرای طرح بام سبز تاکنون 2 بار توسط اعضای شورای شهر قزوین در جلسات علنی به مردم وعده داده شده و حتی از آن تحت عنوان یکی از برنامه‌های مهم استان در حوزه خدمات شهری نام برده شده است.
درحال حاضر این طرح در قالب کتابچه ای مدون از سوی شهرداری به دبیرخانه کمیسیون ماده پنج استان ارسال شده و در انتظار تصویب است، اما به اعتقاد برخی کارشناسان اجرای این طرح در قزوین از نظر مباحث مختلف فنی، مهندسی و حقوقی با چالش‌های مختلفی روبروست و دارای یک سرنوشت نامعلوم است.

** ضرورت ایجاد بام سبز برای جنوب شهر قزوین
رییس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: به منظور تشویق شهروندان در ایجاد بام سبز باید یکسری طرح‌های تشویقی برای مالکان ساختمان ها ایجاد شود.
سیده منیره قوامی افزود: شهر قزوین علاوه بر بام سبز به دیوارهای سبز نیز نیاز دارد و باید تلاش کرد تا با احیای فضاهای سبز مصنوعی، خلاء فضاهای سبز طبیعی که از دست رفته‌اند را جبران کنیم.
وی با بیان اینکه باید ابعاد و مسایل فنی طرح بام ساز را نیز در نظر داشت، اضافه کرد: خیلی از موضوعات معماری در ساختمان‌های شهر برای اجرای طرح بام سبز آماده نیست و باید سطح پشت بام از نظر هموار بودن و حتی میزان زهکشی و عایق پذیری نیز مورد بررسی قرار گیرد.
قوامی تاکید کرد: ساخت و ساز آپارتمان در شمال شهر قزوین رو به رشد است و این درحالی است که ما در جنوب شهر با عدم تهویه مناسب هوا در کالبد شهری مواجه هستیم که همه این موارد ضرورت پیدا می کند تا طرح بام سبز بیش از آن که آپارتمان ها را هدف قرار دهد، در جنوب شهر مورد توجه واقع شود.
این عضو شورای اسلامی شهر قزوین با بیان اینکه اجرای این طرح هزینه ای برای شهرداری نمی تراشد، ادامه داد: هزینه آبیاری و نگهداری از بام‌های سبز بر عهده شهروندان است و در نتیجه چنین طرحی نه تنها هزینه‌ای برای شهرداری ندارد بلکه به سرانه فضای سبز شهر نیز کمک می‌کند.

** فواید و معایب بام سبز در کالبد شهری قزوین
اما یک کارشناس شهرسازی و مدرس دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به فواید و معایب طرح بام سبز پرداخت و گفت: افزایش جمعیت و توسعه روزافزون شهرها در کنار کمبود هرچه بیشتر زمین موجب شده تا توسعه افقی شهرها از دستور کار شهرسازان خارج شود.
محمود داوران افزود: راهکار جدیدی که شهرسازان به جای توسعه افقی شهر جایگزین کرده‌اند، 'شهر فشرده' است که به منظور پاسخ به نیازهای روز افزون شهروندان در روند توسعه شهر مورد توجه قرار دارد.
وی اضافه کرد: در شهر فشرده توسعه عمودی شهر و همچنین توسعه میان افزا یا توسعه درون زا به منظور استفاده هرچه بیشتر از فضاها اهمیت می‌یابد.
این فعال زیست محیطی تاکید کرد: به منظور افزایش سرانه فضای سبز و مقابله با مشکلات ناشی از ازدحام جمعیت و آلودگی های زیست محیطی به ویژه آلودگی هوا و جبران دوری فضای شهری و شهروندان از طبیعت، پروژه هایی مانند 'بام سبز' از طرف شهرسازان، معماران، برنامه ریزان شهری و حامیان محیط زیست مطرح است.
داوران تصریح کرد: فواید بام سبز به لحاظ محیط زیستی از چند وجه قابل توجه است که می توان به اصلاح کیفیت هوا، کاهش آلودگی‌های کربنی، خنک نگاه داشتن ساختمان و محیط اطراف، کاهش جذب حرارت بناها، ایجاد محیطی مفرح از نظر بصری، کاهش مصرف انرژی و سروصدا، فراهم آوردن زیستگاهی برای حیوانات خانگی و کاهش اثرات ناشی از جزایر حرارتی از جمله آنهاست.
این مدرس دانشگاه همچنین گفت: بام سبز در کنار تمام فواید، دارای معایب مختلفی نیز است به عنوان مثال اولا باید سازه‌هایی که لازم است بام سبز روی آنها شکل بگیرد، تحمل وزن خاک و گیاهان را داشته باشند و دوم اینکه ممکن است ریشه‌های عمیق گیاهان به سیستم عایق سقف ساختمان ها آسیب برساند.
داوران خاطرنشان کرد: برای استفاده از امکاناتی نظیر بام سبز لازم است که هزینه‌ها مورد بررسی قرار گیرد تا به افزایش هزینه‌های اجرایی ساختمان منجر نشود.
این کارشناس شهرسازی همچنین گفت: طرح بام سبز نیازمند وضع مقررات خاص و نظارت از طرف نهادهای ذیربط است و باید در این راستا بسترسازی‌های فرهنگی، اقتصادی صورت پذیرد و نیروهای متخصص برای اجرای آن تربیت شود.
داوران افزود: تمرکز شهر قزوین با توجه به شرایط اکولوژیک (بوم شناسی) باید به احیا و حفاظت و بهره‌برداری از پدیده منحر به فرد تاریخی - زیست محیطی باغستان سنتی معطوف باشد که این مهم در راستای توسعه پایدار شهرغیرقابل تردید است و پیگیری مقوله‌ای مانند بام سبز با توجه به فقدان بسترهای لازم قابل تامل به نظر می‌رسد.
این فعال زیست محیطی همچنین یادآور شد: مدیریت شهری اگر عزم تامین رفاه و سلامتی شهروندان را دارد، لازم است که ابتدا به پیگیری حل مشکلات باغستان سنتی اقدام کند و سپس به منظور شکل گیری بام سبز در قزوین اقدامات لازم را سامان بخشد.

** طرح بام سبز هنوز مصوبه کمیسیون ماده 5 ندارد
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: موضوع بام سبز توسط سازمان خدمات طراحی شهرداری قزوین مطالعه شده است اما برای اجرای رسمی نیازمند تصویب در کمیسیون ماده 5 استان است.
فرزانه نظری پور افزود: هدف ما از اجرای بام سبز تنها اتکا به این موضوع خاص نبوده و در کنار آن ابعاد دیگری نظیر دیوار سبز نیز پیگیری می شود که تاکنون مشاوری نیز برای این طرح به کارگیری شده است.
وی تاکید کرد: مطالعات طرح بام سبز در قالب یک دفترچه تدوین شده و برای اجرا نیاز به تصویب در کمیسیون ماده 5 استان دارد.
نظری پور تصریح کرد: موضوع بام سبز در همه استان های کشور به خصوص در فارس پیشرو است و برای بهتر اجرا شدن این طرح مشوق هایی را برای مجریان آن در نظر گرفته اند.
به گفته این مسئول بام سبز دارای یک تعریف خاص است و تنها به نصب چند گلدان روی پشت بام خلاصه نمی شود و اگر هم مواردی وجود داشته باشد، بدون ضابطه و به صورت خودجوش است.
نظری پور اظهار داشت: پس از تصویب این طرح، تخفیفات و ضوابط انگیزشی برای شهروندان لحاظ خواهد شد که این موضوع در قالب لایحه در شورای شهر قزوین مطرح می‌شود.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری قزوین یادآور شد: شهرداری قزوین در پروژه ساخت ساختمان جدید شهرداری تصمیم دارد که اجرای بام سبز را در دستور کار قرار دهد.

** بام سبز از نظر حقوقی و فنی طرحی پیچیده است
مدیر شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: برای تصویب طرح بام سبز در کمیسیون ماده 5 استان، تاکنون 2 جلسه با موضوع سیما و منظر شهری برگزار شده است که در آخرین جلسه با حضور مشاور این طرح به بیان مباحث مختلفی پرداخته شد.
محسن اسماعیلی افزود: مبحث بام سبز گرچه دارای نام زیبایی است و به سادگی در مورد آن صحبت می شود اما در واقع به لحاظ مباحث فنی و حقوقی بسیار پیچیده است.
وی تصریح کرد: موضوعاتی مانند اشرافیت به ساختمان های همجوار، تردد در پشت بام، هزینه های اجرایی و نگهداری و تعیین مجری این طرح از جمله مواردی است که نمی توان به سادگی از کنار آنها عبور کرد.
اسماعیلی ادامه داد: اهداف متعالی ما در اجرای بام سبز، استفاده از ظرفیت انرژی خورشیدی است و در این موارد باید تصمیم گیری کنیم که میزان آبیاری و نحوه انتخاب گیاهان به شکل خواهد بود.
به گفته این مسئول، طرح بام سبز از نظر مباحث فنی و حقوقی تکمیل نشده است و این طرح با وجود ابهامات متعدد، اگر مورد اتفاق نظر کارشناسان واقع شود نهایتا برای تصویب در کمیسیون ماده 5 استان مطرح می‌شود.
اسماعیلی اظهار داشت: حضور ادارات میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، جهاد کشاورزی، امور اراضی، نظام مهندسی، شهرداری و استانداری در کمیسیون ماده 5 باعث شده تا برای گرفتن تصمیم مناسب از همه نظرات بهره مند باشیم.

** طرح بام سبز سرانه فضای سبز قزوین را افزایش می دهد
مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با استقبال از این طرح، گفت: بام سبز موضوعی است که در نقاط مختلف کشور درحال گسترش است و مخصوصا برخی اماکن عمومی و آپارتمان‌‎ها به لحاظ نداشتن فضای کافی در بهره‌مندی از فضای سبز، می‌‎توانند با داشتن بام سبز از نظر زیبایی شناختی این خلاء را جبران کنند.
حسن پسندیده افزود: طرح‌های زیست محیطی نظیر بام سبز بیشتر از آن که در قالب یک امکانات رفاهی تعریف شود، به عنوان یک موضوع خدماتی مطرح هستند و این موضوع در فضاهایی که نیازمند سرانه فضای سبز بیشتری هستند، باید مورد توجه جدی قرار گیرد.
وی تاکید کرد: با استفاده از ظرفیت طرح بام سبز سرانه فضای سبز در شهر قزوین می تواند به 25 متر مربع افزایش یابد.
این مسئول یادآور شد: موضوعی که اکنون شهر قزوین به آن مبتلا شده، افزایش جزایر حرارتی است و این مسئله ضمن اتلاف انرژی و برهم خوردن اقلیم استانی، باعث افزایش میزان آلودگی در شهر می شود و یکی از راه های راه برون رفت از این معضل استفاده از ظرفیت بام سبز است.
9925*3013