به گزارش مشرق، اوایل دهه سوم آبان ماه امسال بود که یک اظهار نظر جنجالی از محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در خصوص وقوع پولشویی عظیم در کشور مطرح شد.

این اظهار نظر واکنش بسیاری از مسئولان را در برداشت و عده کثیری از کارشناسان و نمایندگان مجلس از ظریف خواستند تا درخصوص این ادعا مدارک و مستندات خود را به قوه قضاییه ارائه کند تا با متخلفان برخورد شود.

ظریف ده روز فرصت دارد مستندات ارائه کند

خبرنگار فارس در تاریخ ۲۹ آبان ماه با پیگیری‌ها خود مطلع شد بر اساس رویه جدید قوه قضاییه چنانچه کسی ادعایی در خصوص وقوع جرم در کشور داشت مثل ادعاهای آقای ظریف، قوه قضاییه رسما نامه‌ای را از سوی دادستانی برای فرد ارسال کرده و از وی می‌خواهد ظرف ده روز تا دو هفته مستندات را برای پیگیری، ارائه کند.

درخصوص وزیر امور خارجه هم به لحاظ اهمیت موضوعی که وی عنوان کرده است همین اقدام صورت گرفته و از وی خواسته شده تا مستندات خود را ارائه کند.

مسئولانی که از پولشویی مطلعند باید به قوه قضاییه اطلاع دهند

این در حالی بود که روز ۲۸ آبان ماه گذشته آیت الله آملی لاریجانی در جمع مسئولان عالی قضایی کشور با تاکید بر ضرورت همدلی بیشتر بین قوا و مسئولان کشور، به وجود دشمنان مشترک اشاره کرد و گفت: در شرایطی که دشمنان نابخردی نظیر آمریکا داریم که به اروپا می گوید اگر سه ماه با ما همکاری کنید جمهوری اسلامی مضمحل خواهد شد، همگی باید در یک مسیر و تحت رهبری های داهیانه مقام معظم رهبری حرکت کنیم تا بتوانیم کشور را از بند مشکلات برهانیم.

بیشتر بخوانید:

ظریف باید به قوه قضاییه احضار و محاکمه شود

رئیس قوه قضاییه ادامه داد: در چنین شرایطی توقع نیست که برخی مسئولان سخنان مجمل و دوپهلویی بر زبان بیاورند که موجب سوء استفاده دشمنان شود. باید حواسمان جمع باشد در بستری سخن می گوییم که دشمن حتی از حرف صحیح ما هم سوء استفاده می کند. در چنین فضایی نباید زمینه سوء استفاده دشمن را فراهم کرد.

آیت الله آملی لاریجانی افزود: اگر پولشویی عظیمی در کشور وجود دارد چرا این موضوع را به قوه قضاییه اطلاع نداده اید؟ این موضوع نیز مانند بحث واردات غیرقانونی خودروهاست که بعد از چند ماه به اطلاع قوه قضاییه رسید. قانون مبارزه با پولشویی در دهه ۸۰ به تصویب رسیده و بر اساس آن کسانی که از پولشویی مطلع اند موظف به اعلام آن به مرجع قضایی هستند.

رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: نباید سخنی گفت و بعد اصلاح و بیان کرد که مقصود چیز دیگری بوده است. ما از فرد مسلمان قبول می کنیم که قصد سوئی نداشته است اما نباید فراموش کرد که برخی سخنان اثر نادرست خود را می گذارند.

نامه قوه قضاییه به وزارت امور خارجه رسید

هرچند قاسمی پس از انتشار خبر ارسال نامه به ظریف این موضوع را در مصاحبه با یکی از رسانه‌ها تکذیب کرد و گفت نامه‌ای به دستش نرسیده است اما یک روز بعد یعنی در تاریخ ۳۰ آبان ماه در مصاحبه با خبرگزاری فارس ارسال نامه را تأیید کرد.

قاسمی گفته بود که نامه قوه قضاییه پیش از ظهر روز ۳۰ آبان به وزارت امور خارجه رسیده است و وزیر امور خارجه حتما به آن پاسخ خواهد داد.

پاسخ ظریف به قوه قضاییه در قالب نامه‌ای ارسال شد

در تاریخ ۵ آذر ماه بود یعنی ۵ روز پس از ارسال نامه از سوی دستگاه قضایی کشور منابع آگاه اعلام کردند که وزیر امور خارجه پاسخ خود را به قوه قضاییه ارسال کرده است.

نامه ۱۲ صفحه‌ای ظریف فاقد دلایل و مستندات درباره ادعای وی بود

روز ۷ آذر ماه بود که حجت الاسلام و المسلمین منتظری در نشستی بیان داشت:آقای ظریف یک نامه ۱۲ صفحه‌ای را چند روز قبل برای بنده فرستادند که باز یکسری بیانات خودشان را در آنجا  توضیح داده بودند، همچنین حاوی مسایل دیگری بود که خیلی مرتبط با آنچه ما خواستیم نبود و درآخر هم اشاره کردند که دلیل و مستندی ندارم که بخواهم بفرستم و یکی دو مورد بوده که به آقای رییس جمهور داده‌ام.

پس از این اظهظارات دادستان کل کشور سوال مهمی در اذهان نقش بست که آیا حالا که ظریف نتوانسته مستندات کافی برای ادعای خود ارائه کند براساس قوانین و مقررات جاری کشور مرتکب جرمی نظیر (تشویش اذهان عمومی، افترا و نشر اکاذیب) می‌شود یا خیر.

از این رو با دو تن از حقوقدانان و اساتید حقوقی به نام کشور یعنی استاد متین راسخ و نجفی توانا در این خصوص گفت‌وگو کردیم.

هرچند سخنان ظریف سخیف بود اما انطباق آن با مواد قانونی مشکل است

متین راسخ گفت: بحث افترا براساس قانون مربوط به یک فرد خاص و یک سازمان خاص بوده و اگر فرد گوینده مشخصاً یک نهاد یا سازمان یا یک فرد را مورد هدف قرار دهد می‌شود افترا را به او نسبت داد که در این موضوع مورد بحث قدری تطبیق این دو موضوع مشکل است مگر اینکه بگویم ظریف سازمان نظام جمهوری اسلامی را مدنظر قرار داده و حرف‌هایش متناظر به سازمان نظام جمهوری اسلامی است و اگر موازی این موضوع ظریف با یک رسانه بیگانه مصاحبه می‌کردم می‌توانستیم این اقدامش را یک فعالیت تبلیغی علیه نظام مدنظر قرار دهیم.

وی گفت:‌ در ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی آمده است هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا درج در جراید و روزنامه‌ها یا نطق در مجامع به کسی که این کسی می‌تواند حقیقی یا حقوقی باشد امری را نسبت دهد که در اینجا می‌تواند جرم پولشویی باشد و نتواند آن را ثابت کند مستوجب افترا بوده است اما از فهوای قانون اینگونه برمی‌آید که این کسی باید حتماً حقیقی یا حقوقی به صورت مشخص باشد.

میتن راسخ گفت: اگر بگوید برای مثال در مملکت پولشویی وجود دارد این موضوع با ماده مورد نظر تطابق ندارد.

وی گفت: البته شاید برخی بگویند این اقدام ظریف نوعی فعالیت تبلیغی علیه نظام بوده است که در آنجا هم باید مدنظر قرار دهیم این نکته را که فعالیت تبلیغی علیه نظام یک قصد و نیت نیاز دارد. این بدین معنا است که باید سونیت خاصی در سخنان ظریف وجود داشته باشد که اینجا استنباط این موضوع هم کمی سخت است.

این حقوقدان در پاسخ به این سؤال که با این اوصاف اگر یک فردی در یک خیابانی فریاد بزند که در یک جایی در این کشور آن هم به غیرمشخص فلان جرم رخ می‌دهد نمی‌شود این فرد را مؤاخذه کرد، گفت: این موضوع صحیح  است و ما هم قبول داریم که این کار ظریف بسیار زشت بوده و خطای عمده‌ای محسوب می‌شود.

وی گفت: ظریف یک انسان سیاست‌مدار است، یک دیپلمات است و خودش را مرد عرصه دیپلماسی می‌داند حالا یک چنین سخنانی مطرح کرده که سخیف و زشت بوده است. اما یادمان نرود که انطباق این موضوع با مقررات قانونی موجود کاری سخت تلقی می‌شود.

متین راسخ افزود: اگر ظریف می‌گفت در نظام بانکی، در دولت ما، در وزارت اطلاعات ما، در سپاه ما، در قوه قضاییه ما یک جایی به طور مشخص دارد این جرم رخ می‌دهد آن زمان می‌توانستیم با استناد به ماده ۶۹۷ آن را مجرم خطاب کنیم.

وی در پاسخ به این سؤال که به هر تقدیر بخش عمده‌ای از مردم کشور به واسطه این حرف‌های ظریف تحت تأثیر قرار گرفت و به نظام بدبین شده و در دل آنها نسبت به وقوع جرم پولشویی ذهنیت ایجاد شده است پس تکلیف این بدبینی و ذهنیت چیست، گفت: ما قبول داریم که رزمندگان خط مقدم دیپلماسی کشور آن هم در دولت حقوقدانان که خود را حقوقدان می‌دانند نه سرهنگ این اتفاق خیلی اشتباه بزرگی بوده است اما قانون‌گذار قانون را به گونه‌ای تصویب کرده که راه نقد هم بسته نشود. 

اما و اگرهای مواد قانونی برای تعقیب یک مسئول

نجفی توانا یکی دیگر از اساتید و حقوقدانان برجسته کشور گفت: فارغ از نوع جرائم باید بدانیم که عمدی و غیرعمدی بودن مفهومی است که مستلرم سوءنیت است یعنی علم به حرمت عمل عمد در ارتکاب به آن عمل موضوعیت دارد. در واقع فاعل جرم در جرائم عمدی با علم به نتیجه و تبعات اقدام خود رفتاری می‌کند که موجب اضرار مادی و معنوی به غیر می‌شود.

وی گفت: بنابراین اگر این بحث با انتساب اتهاماتی متوجه شخصی معین یا گروهی معین شود مثلاً در چارچوب نشر اکاذیب فاعل با علم به بی‌گناهی شخص مخاطب یا مورد نظر و با اطلاع از اینکه این مطالب خلاف واقع است عمداً موضوعی را نسبت دهد اگر این نسبت با طرح شکایت همراه شود و نتواند آن را ثابت کند مشمول افترا می‌شود و اگر با نطق در مجامع عمومی یا با انتشار مطالب باشد و بزه دیده شخص مشخصی باشد جرم نشر اکاذیب رخ داده است.

وی افزود: بحث‌هایی که اخیراً در فضای مجازی و حقیقی در رابطه با سخنان وزیر امور خارجه مطرح می‌شود که ادعا کرده در کشور به دلیل وجود فساد در نزد برخی از نهادها یا ناشی از اقدامات برخی از اشخاص پولشویی رواج دارد باید بررسی کرد که آیا واقعاً این سخنان مخاطب خاص داشته است و شخص و نهاد خاصی را مدنظر قرار داده است که در این صورت بزه‌ دیده می‌تواند ابتدا با طرح شکایت کیفری اقدام کند.

این حقوقدان برجسته کشورمان گفت: اما اگر کمی واقع‌گرا باشیم و نظر مقام معظم رهبری که سالیان قبل گفتند باید در جهت مقابله با سه پدیده فقر و فساد و تبعیض گام برداریم باید بپذیریم که فساد در کشور از ناحیه مدیریت ناصحیح وجود دارد و همین که قوه قضاییه به یکسری از پرونده‌ها رسیدگی می‌کند و مجرمان را مورد تعقیب قرار می‌دهد یعنی اینکه فساد وجود داشته و در جامعه عینیت دارد. بنابراین در این خصوص اگر شخص مسئول بخواهد جریان خاصی را با ذکر نام یا فرد خاصی را با بیان مشخصات به عنوان عامل فساد و پولشویی معرفی کند حتماً این مقام را می‌شود تحت تعقیب قرار داد.

وی گفت:‌ اما اگر این فرد فقط به عنوان پدیده عمومی که به نوعی مرتب در اخبار و رسانه‌ها و آمار مورد اشاره شده فقط پدیده را بدون اتهام قرار دادن شخص خاص مطرح کند در این صورت مشمول بحث نشر اکاذیب بوده و قابل بررسی است و قوه قضاییه در اینجا با شکایت شاکی خصوصی می‌تواند اقدام کرده و فرد را تحت تعقیب قرار دهد.

نجفی توانا افزود: موازی با مطالبی که متعاقب اظهارات  ظریف این روزها در برخی رسانه‌ها مطرح شده باید دید که این حرف‌ها و اظهارات آیا در منابع بیگانه می‌تواند مورد سواستفاده قرار گیرد و خلاف ارزش‌های عمومی باشد یا خیر، که البته چون این موضوع مستلزم عمد خاصی است که ما دیدیم دولت به هر حال در مقام دفاع از ایشان برخاست و خود ایشان هم گفت که مراد از این حرف‌ها شخص خاص یا گروه خاصی نبوده است و صرفاً در جهت روشن کردن افکار عمومی بوده است به نظرم سونیت ایشان قابل اثبات نیست.

وی در خاتمه گفت:‌ اینجا باید بگویم که جناح‌ها باید قدرت تحمل بیشتری داشته باشند و با واکنش‌های احساساتی بیگانگان را تحریک نکنند و باعث خوشحالی آنها نشوند و فراموش نکنیم که در کشور ما مشکلاتی وجود دارد و مراد از بیان این مشکلات این نیست که فلان جناح یا جناح روبه‌رو پولشویی کرده است بلکه مراد این است که به واسطه برخی جرائم نظیر مواد مخدر در کشور پول‌هایی وجود دارد که مجرمان منتظر تطهیر آن و مشروعیت‌بخشی به آن هستند.

و اما سخن آخر

هرچند براساس قوانین و مقررات موجود کشور برخی می‌گویند می‌توان وزیر امور خارجه را به واسطه اظهاراتش تحت تعقیب قرار داد و برخی دیگر می‌گویند نمی‌شود اتهام خاصی را متوجه ظریف دانست؛ اما به اعتقاد نگارنده ذکر چند نکته را نباید فراموش کرد.

اولاً جناب آقای ظریف! فرمانده خط مقدم جنگ دیپلماسی کشور شما که یکی از ژنرال‌های دولت حقوقدانان هستید آیا بهتر نبود پیش از عنوان هر مطلب این چنینی کمی به تبعات بین المللی آن توجه می‌کردید؟

ثانیاً شاید امروز به مدد بهره‌گیری از عضویت در کابینه دولت حقوقدانان شما توانستید بدون قید یک نهاد یا سازمان یا فرد خاص یک مصداق کلی از وقوع یک جرم را ارائه کنید و به این ترتیب از چنگ قانون و مواد قانونی گریختید اما تکلیف چند ده میلیون ایرانی چه می‌شود که با شنیدن سخنان شما نسبت به پاکدستی دولت مستقر و بخش‌های مختلف نظام بدبین شدند؟

ثالثاً  جناب آقای ظریف! حتما هیچ عقل سلیمی نخواهد پذیرفت که برای نشان دادن سلامت کشور بر روی هیچ فسادی سرپوش گذاشته شود و چشم‌ها را بر وجود فساد بست اما توقع از مردان سیاست این است که در بیان هر رخداد هرچند واقعی زیرکی و سیاست خود را به خرج دهند تا نظامی به بزرگی نظام مقدس جمهوری اسلامی از سخنانشان در مخاطره نیافتد.

 و رابعاً حتماً شنیده‌اید که در متون دینی آمده است: حسنات الابرار سیئات المقربین. (کارهای نیک و حسنه خوبان، برای مقربین گناه به شمار می اید)  شاید امروز با تفسیر حداقلی قوانین از زیر بار اظهارات خود شانه خالی کردید اما فراموش نکنید که اشتباهات افراد بزرگ که خود را مرد عرصه‌ها و میدان های بزرگ می‌دانند حتماً بزرگتر از اشتباهات افراد کوچکتر خواهد بود!