خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا / سرویس صفحات فرهنگی:

«ابوالفضل زرویی نصرآباد» شاعر، نویسنده، پژوهشگر و طنزپرداز ایرانی پنج روز پیش ــ 10 آذر 1397 ــ در چهل و نه سالگی در تهران درگذشت.

نام ابوالفضل زرویی به طنز شناخته می شد، و این شناسه طنازی حاصل رویه غالب آثار او بود که از سابقه دیرینه اش در طنزنویسی در نشریات مختلف سرچشمه می گرفت. اما ظاهرا زرویی همانقدر که در طنزنویسی متبحر بود، در نوشتن متونی که دارای بار عاطفی و حسی و اندوه درونی هستند نیز توانا بود. نوشته هایی که سوز گداز آنها بیش از هر چیز نشان از ارادت ویژه زرویی به اهل بیت پیامبر(ص) داشت.

* کتاب "ماه به روایت آه"

زرویی نصرآباد در کتاب "ماه به روایت آه" به بازنویسی زندگی حضرت ابوالفضل العباس(ع) پرداخته است. او به تصریح خود، در این رمان به روایتی حساس و توأم با واقعیت صرف و به دور از تملق به زندگانی علمدار صحرای کربلا پرداخته و سعی کرده است با حفظ سلامت در نقل واقعه تاریخی، آن را با شیوه‌ای تازه که استفاده از چندین راوی است، به مخاطب ارائه کند.

نویسنده در این کتاب کوشیده تا از زبان دوازده راوی، ناگفته هایی از قبل و بعد از شهادت پرچمدار کربلا را با امانتداری، پایبندی به مستندات تاریخی و روایی و پرهیز از اغراق، روایت کند. بر خلاف انتظار، در کتاب به شکل و شیوه شهادت حضرت ابوالفضل(ع) اشاره ای نشده و نویسنده، عمده همت خود را صرف بازگویی و رازگشایی از اموری کرده که با وجود جذابیت برای مخاطب، متأسفانه کمتر بدان ها پرداخته شده است؛ اموری همچون خانواده ی مادری، کودکی، ازدواج، فرزندان، برادران،  دانش و معرفت و جایگاه آن حضرت در میان اهل بیت(ع) و مسلمانان آن روزگار.

* از زبان شخصیت های واقعی

از دیگر جذابیت های این کتاب، ذکر تاریخ شمسی تمامی رخدادهاست که خواننده فارسی زبان را با زمان وقوع حوادث در روز و ماه و سال هجری شمسی آن وقایع آشنا می کند.

مؤلف در نگارش این روایت ها، با تکیه بر منابع دست اول تاریخی و مطالعه و فیش برداری از قریب شصت کتاب، ضمن رعایت ایجاز، پرهیز از اطناب و نگاه احساسی، متنی خواندنی و قابل اعتماد و استناد فراهم آورده است؛ متنی که در عین سادگی ساختار ادبی محکم و قابل تاملی دارد. به جز یک راوی (زید بازرگان) تمام راویان کتاب (مسلم بن عقیل، فاطمه کلابیه، حضرت زینب علیها السلام، امام حسین علیه السلام، ام کلثوم علیها السلام، لبابه، عبدالله بن ابی محلّ، کزمان، شبث بن ربعی، سرجون و عبیدالله بن عباس) شخصیت های واقعی اند.

* کتابی مستند

زرویی به تصریح خود در این رمان به روایتی حساس و توأم با واقعیت صرف و به دور از اغراق به شرح زندگانی علمدار صحرای کربلا پرداخته و سعی کرده است با حفظ سلامت در نقل واقعه تاریخی، آن را با شیوه‌ای تازه که استفاده از چندین راوی است، به مخاطب ارائه کند.

او در عین حال کوشیده با رویکردی نوآورانه زاویه ای تازه برای نزدیک شدن به شخصیت والای قمر بنی هاشم(ع) مورد استفاده قرار دهد، بلکه از دیگر سو این تازگی منجر به دور شدن او از واقعیت های تاریخی نشده است. زرویی از منابع متعددی در نوشتن این کتاب بهره برده است و این منابع به او برای رسیدن به یک روایت مستند و بسیار دقیق کمک کرده اند.

زرویی برای تألیف این کتاب به بیش از ۶۰ منبع پژوهشی تألیف شده در ارتباط با زندگانی حضرت عباس(ع) رجوع کرده است و به گفته خود سعی کرده از میان استنادات تاریخ آنانی را که از اعتبار و مقبولیت بیشتری در میان راویان برخوردار بوده ‌اند، بهره ببرد. از این رو زرویی با دور شدن از غلوها و افسانه پردازی های معمول چنین متونی، تصویری تازه و ملموس از حضرت عباس(ع) به نمایش گذاشته است. همچنین در خلال این روایت می توان گوشه هایی تاریخ آن روزگار و انحطاط حکومت بنی امیه بازخوانی کرد.

* شخصیت ها

شخصیت‌هایی که به عنوان راوی در این کتاب سخن می گویند ــ مانند امام حسین(ع)، مسلم‌ بن عقیل، ام البنین(س)، حضرت زینب(س)، زید بازرگان، سرجون و عبیدالله بن عباس ــ هر یک به توصیف فرازهای مختلفی از زندگانی آن حضرت می پردازند که از تولد تا شهادت این بزرگوار را در بر می گیرد. البته شخصیت های فرعی دیگری هم در کتاب وجود دارند ولی این شخصیت ها خیلی مهم نیستند و کارهای حیاتی انجام نمی دهند صرفا به پیش بردن داستان کمک می کنند.

* دریافت جایزه دعبل

ابوالفضل زرویی نصرآباد در نخستین دوره از جایزه کتاب سال عاشورا، به دلیل نگارش کتاب «ماه به روایت آه» جایزه دعبل خزاعی را دریافت کرد. وی با نگارش نامه‌ای جایزه خود را به سید مهدی شجاعی تقدیم کرد.

* شعر ماندگار زرویی برای حضرت عباس(ع)؛ «فدای همت مردی که داد آخر دست»

سروده‌های آیینی ابوالفضل زرویی نصرآباد نیز پرمخاطب است. اشعاری در این حوزه از وی موجود است که با فخامت هرچه تمام‌تر، سروده شده است و او را یک شاعر آیینی جدی عنوان می‌کند.

از این جمله، قصیده ماندگاری است در وصف حضرت ابئالفضل العباس علیه السلام:

شراره می‌کشدم آتش از قلم در دست
بگو چگونه توان برد سوی دفتر دست؟

قلم که عود نبود، آخر این چه خاصیتی است
که با نوشتن نامت شود معطر دست؟

حدیث حُسن تو را نور می‌برد بر دوش
شکوه نام تو را حور می‌برد بر دست

چنین به آب زدن، امتحان غیرت بود
وگرنه بود شما را به آب کوثر دست

چو دست برد به تیغ، آسمانیان گفتند:
به ذوالفقار مگر برده است حیدر دست؟

برای آن‌که بیفتد به کار یار، گره
طناب شد فلک و دشت شد سراسر دست

چو فتنه موج زد از هر کران و راهش بست
شد اسب، کشتی و آن دشت، بَحر و لنگر دست

بریده باد دو دستی که با امید امان
به روز واقعه بردارد از برادر دست

فرشته گفت: بینداز دست و دوست بگیر
چنین معامله‌ای داده است کم‌تر دست

صنوبری تو و سروی، به دست حاجت نیست
نزیبد آخر بر قامت صنوبر دست

چو شیر، طعمه به دندان گرفت و دست افتاد
به حمل طعمه نیاید به کار، دیگر دست

گرفت تا که به دندان، ابوالفضایل مشک
به اتفاق به دندان گرفت لشکر دست

هوای ماندن و بردن به خیمه، آبِ زلال
اگر نداشت، چه اندیشه داشت در سر، دست؟

مگر نیامدنِ دست از خجالت بود
که تر نشد لب اطفال خیل و شد تر، دست

به خون چو جعفر طیار بال و پر می‌زد
شنیده بود: شود بال، روز محشر، دست

حکایت تو به ام‌البنین که خواهد گفت
وزین حدیث، چه حالی دهد به مادر دست؟

به همدلی، همه کس دست می‌دهد اول
فدای همت مردی که داد آخر دست

در آن سموم خزان آن‌قدر عجیب نبود
که از وجود گلی چون تو گشت پرپر دست

به پای‌بوس تو آیم به سر، به گوشه‌ی چشم
جواز طوف و زیارت دهد مرا گر دست

نه احتمال صبوری دهد پیاپی پای
نه افتخار زیارت دهد مکرر دست

***

به حکم شاه دل ای خواجه، خشت جان بگذار
ز پیک یار چه سرباز می‌زنی هر دست؟

به دوست هر چه دهد، اهل دل نگیرد باز
حریف عشق چنین می‌دهد به دلبر دست

شایان ذکر است ابوالفضل زرویی نصرآباد؛ شاعر، پژوهشگر و طنزپرداز در سال ۱۳۴۸ در شهر تهران به دنیا آمد. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی بود و از سال ۱۳۶۸ فعالیت مطبوعاتی و فرهنگی خود را آغاز کرد. زرویی با نشریاتی چون گل آقا، همشهری، جام جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جستجو، عروس، تماشاگران و... همکاری داشته است. نوشته‌های وی در نشریات با اسامی مستعار ملانصرالدین، چغندر میرزا، ننه قمر، کلثوم ننه، آمیز ممتقی، میرزا یحیی، عبدل و... شناخته می‌شود.

برخی از آثار ابوالفضل زرویی نصرآباد عبارتند از:

تذکرة المقامات/ افسانه‌های امروزی/ رفوزه‌ها (مجموعه شعر طنز)/ حدیث قند (مجموعه مقالات طنزپژوهی)/ غلاغه به خونه ش نرسید (مجموعه افسانه‌های طنزآمیز)/ «ماه به روایت آه» رمانی براساس زندگی حضرت ابوالفضل (ع)/ خاطرات سر پروفسور حسنعلی خان مستوفی/ کتاب مستطاب خر پژوهی

برخی از فعالیت ها و افتخارات زرویی نصرآباد نیز به شرح زیر است:

معاون سردبیر و عضو هیأت تحریریه هفته نامه‌ی گل آقا از بدو انتشار (۱۳۶۹)
سردبیر ماهنامه‌ی گل آقا از بدو انتشار به مدت یک سال (۷۱-۱۳۷۰)
دبیر اجرایی سالنامه گل آقا (۷۶-۱۳۷۳)
دبیر سرویس طنز روزنامه همشهری از بدو انتشار به مدت یک سال (۷۲-۱۳۷۱)
پایه گذار و مدیر دفتر طنز حوزه هنری (۱۳۷۸ تا۱۳۸۳)
همکاری با سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران (از سال ۱۳۸۰)
تدریس در دانشگاه آزاد اسلامی (از سال ۱۳۸۵)
بنیان گذار نخستین شب شعر طنز در ایران با عنوان "در حلقه رندان" (۱۳۸۰)
بنیان گذار و دبیر نخستین جشنواره‌ی طنز دانشجویان سراسر کشور (۱۳۷۹)
بنیان گذار نخستین شب نثر طنز ایران"شب خلوت" (۱۳۸۱)
بنیان گذار و دبیر نخستین جشنواره‌ی بین المللی طنز ایران (۱۳۸۲)
طراحی و افتتاح شب‌های شعر طنز در بیش از ۱۰ استان کشور
برنده‌ی لوح افتخار و سرو بلورین نخستین جشنواره شعر فجر به عنوان برترین شاعر طنزسرای پس از انقلاب اسلامی (این سرو بلورین در مراسم سالگرد در گذشت زنده یاد کیومرث صابری فومنی (گل آقا) به نشان قدردانی تقدیم مزار این بزرگمرد گردید)
دریافت لوح تقدیر و سرو بلورین از سومین جشنواره شعر فجر (سی امین سالگرد پیروزی انقلاب) در رشته شعر طنز.
طراحی و نگارش برنامه‌های متعدد رادیویی و تلویزیونی (از سال ۱۳۷۷).

ابوالفضل زرویی نصرآباد سرانجام  روز دهم آذر سال ۱۳۹۷ در "احمدآباد مستوفی" واقع در جنوب تهران بر اثر عارضه قلبی دار فانی را وداع گفت.

......................................
پایان پیام/ 300 ـ 101