در این یادداشت آمده است: آب منبع حیاتی برای هر پدیده زیستی و انسانی است، امروزه مدیریت و حفاظت آب نه تنها در کشورهای در حال توسعه، بلکه در کشورهای توسعه یافته هم دارای اهمیت بالایی است.
آب بطور مستقیم و غیر مستقیم نهاده‌ اولیه بسیاری از کالاها و خدمات است از جمله چالش‌های فراروی کشور در فرآیند توسعه مسایل مرتبط با کمبود و کیفیت منابع آب، نحوه توزیع عادلانه آن و موارد دیگر است.
استان کردستان دارای منابع آبی مناسب و سرشار بوده که از مشکلات موجود این حوزه عدم بهره‌ برداری و اختصاص سهم مناسب به مردم استان برای مصارف کشاورزی و صنعتی است لذا اختصاص عادلانه آب به بخش های کشاورزی و تولید به مطالبه به حق و عمومی تبدیل شده است.
میزان این دغدغه به حدی افزایش یافته که مسئولان ارشد استان از جمله استاندار و معاون اقتصادی و توسعه او، نمایندگان مردم استان در مجلس، رسانه ها و تشکل های مردمی در یک سال اخیر بارها بر توجه مسئولان کشوری بدان تاکید کرده اند.
براساس آنچه کانال‌های خبری اعلام کرده‌اند، استان کردستان تقریبا 15 تا 16 درصد منابع آبی ایران را داراست و شهرستان سقز در استان کردستان یکی از حوزه های آبریز دریاچه ارومیه و تامین کننده آب سدهای لگزی و چراغ ویس است، میزان تولید آب در یک سال آبی در این شهرستان یک میلیارد و 600 میلیون متر مکعب است.
همچنین دریاچه سد لگزی یا بوکان در حوزه شهرستان سقز قرار گرفته و تنها تاج سد در محدوده آذربایجان غربی قرار دارد.
ظرفیت این سد یک میلیارد متر مکعب آب است، که سالانه تنها 30 میلیون متر مکعب آب به شهرستان سقز (15 میلیون متر مکعب آشامیدنی و 15 میلیون متر مکعب برای مصارف کشاورزی) تخصیص داده می‌ شود.
همچنین براساس آمارهای اعلامی سازمان برنامه و بودجه بطور میانگین 46 درصد زمین های کشاورزی در ایران آبی است اما این شاخص در استان کردستان تنها 11 درصد است.
این آمار و ارقام ضمن آنکه نوعی شکاف توسعه ‌ای را نشان می دهد و نشان دهنده برنامه ریزی‌های غیرعادلانه گذشته بوده و عملا مانعی فرا روی مدرنیزه کردن کشاورزی و باغداری و افزایش تولید در کردستان است.
در شهرستان‌های سقز و بانه چندین سد بزرگ از جمله دریاچه سد لگزی، سد مخزنی چراغ ویس، سد بانه، سد عباس آباد و چندین رودخانه بزرگ وجود دارد که در صورت برنامه ریزی اصولی و منطقی ضمن تامین آب شرب سالم و مناسب برای شهروندان منطقه و شهرهای اطراف، ظرفیت گسترده و مهمی برای توسعه کشاورزی و ایجاد اشتغال مولد در این بخش، کمک به توسعه صنعتی، احیای منابع طبیعی و بهبود وضعیت زیست‌ محیطی منطقه، توسعه گردشگری پایدار (در کنار تجارت مرزی) هستند.
یکی از خواسته های اساسی و مشروع شهروندان استان کردستان، بهره‌مندی عادلانه از سهمیه آب تخصیصی برای مصارف کشاورزی و تولیدی است که این امر می تواند نقش مهمی در محرومیت زدایی و حرکت به سوی توسعه، آبادانی، ایجاد اشتغال مولد، بهره برداری بهینه از ظرفیت‌های آب و خاک موجود داشته باشد اما برای تحقق آن لازم است موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
ـ تعیین تکلیف تخصیص، مدیریت و میزان آب سدهای کردستان و میزان سهمیه عادلانه این استان، خصوصا بخشی از تصمیم گیری ها باید در خصوص واگذاری سد لگزی به استان کردستان باشد.
ـ تشکیل کارگروه های مشترک نمایندگان استان کردستان، استاندار، ریاست جمهوری و وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی برای تدوین ساز و کار اجرایی مناسب برای افزایش اعتبارات و اختصاص سهمیه آب استان تا رساندن به میانگین کشوری خصوصا در بخش کشاورزی و صنعتی
ـ تجدیدنظر در قوانین و مقررات از جمله قانون توزیع عادلانه آب مصوب سال 1361 و آیین ‌نامه‌های مرتبط توسط دولت و مجلس.
ـ تشکیل کارگروه‌هایی برای نظارت بر توزیع عادلانه آب توسط وزارت کشور و دادستان کل کشور.
ـ با توجه به اهمیت بخش آب در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، لازم است که مدیریت توزیع منابع آب به سمت مدیریت یکپارچه و شفاف منابع آب با در نظر گرفتن ظرفیت‌ها و منابع منطقه‌ای سوق یابد.
ـ اختصاص اعتبارات جهشی از صندوق توسعه ملی به طرح‌های انتقال آب توسعه بخش کشاورزی همچون 6500 کیلومتر حوزه سد چراغ ویس، توسعه خطوط آب دشت لگزی و اطراف و...، توسعه آبیاری قطره ای در سایر مناطق.
منبع: نشریه روژان