مردم گرگان با هدایت و حضور هوشمندانه و تاثیرگذار بزرگان و علمای دین همراه با درک صحیح از رخدادهای پیرامونی پا به پای مردم دیگر شهرهای ایران نهال انقلاب را با خون خود آبیاری کردند اما تاریخ پر فراز و نشیب مردم این شهر و نقش آفرینی آنها برای ظهور انقلاب اسلامی در 5 آذرماه سال 1357 به اوج خود رسید.
در این روز که مصادف با هفتمین روز به خاک و خون کشیده شدن زائران حرم امن رضوی در 29 آبان بود، گرگانی ها با پیروی از پیام امام خمینی در عزای عمومی کردن این روز و قیام برای سقوط حکومت پهلوی به خیابان ها آمدند تا همصدا با بت شکن زمانه که پیامش به سختی و پس از 2 روز از پاریس به گرگان رسیده بود، آماده اعتراض علیه طاغوت شوند.
در نبود وسایل ارتباط جمعی و برغم فضای پر از خفقان آن روزها خبر قیام سراسری مردم گرگان دهان به دهان گشت تا نتیجه آن سیل جمعت به راه افتاده در خیابان ها و شکل گیری راهپیمایی اعتراض آمیز علیه حکومت جور و ظلم پهلوی باشد.
حاضرین در این اجتماع آرام آرام به دریای خروشان از معترضین تبدیل شدند که با سر دادن شعارهای 'مرگ بر شاه - درود بر خمینی ، قبر امام هشتم گلوله باران شده - روز و شب شیعیان شام غریبان شده'، پایه های حکومت را به لرزه در آوردند.
دیگر طاقت مقامات به سر آمده بود که دستور شلیک صادر شد و رگبار گلوله، پیکرها را یکی پس از دیگری به خاک انداخت و لشکر بی دفاع و تجهیزات مردم در برابر ماموران تا بُن دندان مسلح پهلوی چاره ای جز تماشای پرپر شدن همرزمان خود و کشته و مجروح شدن صدها نفر نداشتند.
اینگونه بود که پنجم آذر تا همیشه تاریخ برای مردم گرگان روزی سراسر افتخار و شادی و غرور و البته غم و تلخی بی پایان از به خاک افتادن 14 مبارز دلاور شد.
آنچه شاید اکنون به این ماجرا اندکی تلخی بخشیده جای اندک آن در تاریخ انقلاب اسلامی ایران است.
یکی از دلایل اصلی مهجوریت این روز همزمانی آن با اعتصاب 60 روزه مطبوعات آن وقت کشور بود که موجب ناشناخته ماندن 5 آذر در کشور و انعکاس نیافتن ابعاد آن حتی در کتاب های عبرت آموز تاریخی است.
موضوعی که با گذشت 4 دهه از آن روز بزرگ هنوز آنطور که شایسته و بایسته است در کشور معرفی نشده و بزرگداشت آن فقط در برگزاری برنامه های محلی و منطقه ای محدود شده و می شود.
معاون فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران گلستان با اشاره به ضرورت معرفی بیشتر روز تاریخی 5 آذر گفت: مردم ایران هنوز اطلاع درستی از این واقعه ندارند و از نقش آفرینی آن در تکمیل جریان پیروزی انقلاب اسلامی بی خبرند.
به گفته علی طالع زاری؛ گرگانی ها به عنوان اولین شهرهای پیوسته به جریان انقلاب اسلامی به ندای امام خمینی پاسخ گفتند و با وجود جریان پر از خفقان و امنیتی سال 57، به خیابان ها ریخته و علیه حکومت پهلوی شعار دادند.
وی بیان کرد: تاکنون و در جلسات مختلف ابعاد این قیام مورد بررسی قرار گرفته اما هنوز جای این روز در تقویم کشور خالی است.
معاون فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران گلستان افزود: نسل جوان و آینده ساز کشور به موشکافی این روز و بررسی دقیق اتفاقات رخ داده در 5 آذر 57 احتیاج دارد تا با شناسایی کامل و الگو برداری از این قیام تاریخی، به فهم درستی از وقایع منجر به پیروزی انقلاب اسلامی برسد.
رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی گلستان نیز با اشاره به این که پنجم آذر پیوست قیام 15 خرداد است، گفت: حادثه پنجم آذر سال 57، ترسیم گر نقش مردم گرگان در انقلاب اسلامی است و نباید به فراموشی سپرده شود.
به گفته حجت الاسلام احمد رضا احمدی؛ فراموش کردن واقعه پنجم آذر گرگان در واقع فراموش کردن اصل نظام است.
یک پژوهشگر تاریخ هم در این خصوص گفت: تشکیل ستاد دائمی بزرگداشت پنجم آذر گرگان با هدف تبیین این روز بزرگ و برنامه ریزی برای انتقال ارزش های آن به نسل آینده ضروری است.
علی محمدی معتقد است: این ستاد باید ضمن برنامه ریزی برای دیدار همه ساله مردم گرگان با مقام معظم رهبری به مناسبت پنجم آذر از طریق شورای عالی انقلاب فرهنگی برای ثبت واقعه پنجم آذر گرگان در تقویم رسمی کشور تلاش کند.
شهردار گرگان در خصوص اقدامات برنامه ‌ریزی شده برای روز ملی گرگان در تاریخ پنجم آذر گفت: این روز یک واقعه تاریخی در استان گلستان است و آنگونه که باید و شاید به آن پرداخته نشد.
عبدالرضا دادبود اظهار داشت: شهرداری برای گرامیداشت این روز به عنوان روز ملی گرگان برنامه ‌های ویژه‌ ای دارد که نصب المان ‌های مرتبط با این واقعه در خیابان پنجم آذر یکی از این برنامه ‌ها است.
وی خاطرنشان کرد: بازسازی این واقعه تاریخی در قالب نقاشی بزرگ دیواری در خیابانی که نام آن روز را نیز با خود دارد، نصب پنج سقاخانه و نصب تصاویر شهدای پنجم آذر در مسیر خیابان پنجم آذر، دیگر برنامه ‌های در دست اقدام شهرداری گرگان برای این روز بزرگ است.
در حادثه پنجم آذر ماه سال 1357 گرگان حسین امیرلطیفی، صدیقه پروانه، سیداسماعیل حسینی، عباس خالداران، احمد سبطی، حجت الله عباسی، ابوالقاسم (جعفر) علاء الدین، نرگس قصابان، حسین محبی راد، حسین مقصودلو، سید نظام الدین نبوی، حسینعلی نصیری، فرامرز ویزواری و ابوالحسن هادی به شهادت رسیدند.
3014/1860/2729