به گزارش ایکنا از قم، در مراسم رونمایی از دایره المعارف قرآن کریم، نشست نقد و بررسی این اثر با حضور حجج اسلام و المسلمین لک زایی، طارمی و خراسانی و محامی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم حجت الاسلام والمسلمین طارمی به عنوان ناقد این اثر گفت: این دایره المعارف در یک حوزه علمیه معین کار می کند؛ برخی تصور می کنند که دایره المعارف ها در حوزه عمومی کار می کنند در این دایره المعارف اصلاح شده است و این اثر کاملا تخصصی است.

معاون دانشنامه جهان اسلام اظهارکرد: دایره المعارف های تخصصی نسلی نوین در عرصه دایره المعارف نویسی است؛ حتی برخی از دانشگاهیان نیز چنین تصوری دارند که باید اصلاح شود.

وی گفت: در بخش های عمده ای مطالعات قرآنی فعالیت های علمی انجام می شود؛ به لحاظ قالب، در حال حاضر بهترین قالب، قالب الفبایی و مستند نویسی است که در این اثر نیز چنین مساله ای رعایت شده است؛ فعالان این اثر از کارهای انجام شده تا این زمان استفاده کرده اند.

وی اظهارکرد: مدخل گزینی به شکل مستوفا انجام شده است که البته کمی با مبالغه است و اگر امکان دارد می توان در این عرصه تجدید نظر علمی انجام شود؛ اگر بتوان تجدید نظرهای جزیی انجام شود مطلوب خواهد بود.

وی اظهارکرد: معرفی مفسران قدیمی نیز می توانست بیشتر در این اثر نمایان تر می شد؛ در اینجا می شد با نمایه نهایی این بحث را مطرح کرد تا کسانی که شان نزول آیات به آنها مرتبط است.

پژوهشگر عرصه دایره المعارف نویسی گفت: گاهی برخی از مدخل ها قابل فهم نیست؛ مثلا در اسمای الهی هر فعلی به خدا نسبت داده می شود یک مدخل ساخته شده است؛ البته این موارد جزو اشکالات قرار نمی گیرد بلکه موارد جزیی است که می توانست به شکل دیگری بیان شود.

وی افزود: در مدخل نویسی ها برخی از منابع نباید در کنار منابع دیگر بنشینند؛ برخی از منابع، منابع کلاسیکی نیستند و نباید به عنوان منابع در فهرست ارایه شوند؛ باید برای مراجعه کننده قابل فهم باشد که از چه اثری استفاده شده است.

طارمی اظهارکرد: در باب رویکرد مقالات نیز باید گفت که مقالات باید مشخص شود که با چه رویکردی تنظیم شده است مثلا یک نویسنده می تواند مشخص کند که این بحث را با رویکرد فلسفی نگاشته است یا رویکرد عرفانی و... ؛ اگر این مبحث تفکیک شود می تواند ذهن مخاطب را به سمت فهم بهتر سوق دهد.

وی گفت: مک آلیف مسئول پروژه لایدن بیان می کند که ما مجبور هستیم که آثار کمی به زبان انگلیسی وجود دارد و به همین دلیل نقطه ضعف بزرگی را به ما وارد می کند.

وی اظهارکرد: برای ترجمه این اثر دیر است؛ به نظر می رسد که کاری که تا کنون انجام شده است در همین الان باید تیمی را آماده کنید که طرح ترجمه را آغاز کنند؛ در جهان با زبان فارسی نمی توانیم این مجموعه غنی را عرضه کنیم؛ اگر در این سالها این همه زحمت کشیده شد و این کار فاخر انجام شده است باید به خوبی به جهان و با زبان روز عرضه شود.

طارمی گفت: در کنار این فعالیت علمی باید ترجمه کار با دو ملاحظه انجام شود؛ اول اینکه برخی از مقالات مورد بررسی انجام شود؛ این مجموعه باید ترجمه شود؛ برخی از مدخل ها را می توان حذف و تبدیل کرد؛ در رویکرد وساختار باید سازمان دهی قوی انجام شود و برخی از اصلاحات که ناظر به پژوهش های روز است انجام گیرد و به دنیا عرضه شود.

وی اظهارکرد: دایره المعارف قرآن باید به انگلیسی ترجمه شود نه اینکه دایره المعارف قرآن از انگلیسی به فارسی ترجمه شود.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین محامی با اشاره به آغاز روند دایره المعارف قرآن کریم گفت: در مرکز معارف قرآن با یک منطق خاص طرح های کلان قرآنی انجام می شود که تفسیر راهنما اولین کار بود که کارهای مقدماتی آن نیز انجام شد.

وی افزود: پس از آن، بحث فرهنگ قرآن مطرح شد؛ یعنی پس از اینکه تک تک آیات برداشت شد به صورت موضوعی و معجم الفبایی طبقه بندی شد و دسته بندی آیات صورت گرفت، متربط با آیاتی که در تفسیر راهنما مورد بحث واقع شده بود.

از فعالان گردآوری این دایره المعارف بیان کرد: طرح دایره المعارف طرح بعدی بود که مقالات گردآوری شد که خوشبختانه کار نیز توسعه یافته و دانشنامه های تخصصی از آن استخراج شود؛ در ادامه به دنبال تفسیر موضوعی به خصوص در رشته های خاصی که چندان حوزوی نبود بودیم؛ در این بخش قصد داشتیم در عرصه قرآن و علوم کار کنیم.

وی گفت: با توجه به نیاز جدی جهان اسلام و حوزه های علمیه و مراکز دانشگاهی برای ورود مباحث قرآنی می توان طرح های کلان تفسیر موضوعی و... نیز در دستور کار قرار گیرد.

در ادامه نیز حجت الاسلام خراسانی مدیر گروه دایره المعارف های پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: در این 20 سال افراد زیادی در این پروژه تلاش کرده اند؛ بیش از 100 پژوهشگر حوزوی و اساتید دانشگاه در تنظیم دایره المعارف کوشا بوده اند؛ در این بین اساتیدی که در این عرصه فعالیت کرده بودند تجارب خود را به خصوص در سالهای اولیه ارایه کرده اند.

وی افزود: برخی از اعلامی که در حوزه علوم قرآن مطرح بودند و برخی از تفاسیری که قرار بود در قالب های مختلف عرضه شود حذف و تعدیل شد و مدخل ها به 3200 مدخل کاهش پیدا کرد که البته در این زمینه مداخل اصلی که در آن خصوص فعالیت علمی انجام شده است 2300 مدخل است.

وی اظهارکرد: در خصوص اعلام قرآنی نیز باید گفت که این بحث به این دلیل جانمایی شد که در خصوص اعلام قرآن قرار بود جامعیتی که در خصوص معارف و اعلام قرآن قول داده شده بود ظاهر شود که سعی شد نکته ای از قلم بازنماند.

خراسانی تصریح کرد: از جلد هشتم به بعد با توجه به اینکه بسیاری از دانشجویان به مقالات آن استناد می کردند، منابع نیز در ذیل مقالات ارایه شد؛ فلسفه اینکه تا جلد هفت به شکل مستقل بیان شده است به دلیل صرفه جویی در منابع بود.

وی گفت: مراکزی چون دفتر تبلیغات به دنبال انجام مراکزی بودند که نمی توان به شکل شخصی آنها را انجام داد؛ در این بین سعی شد از ظرفیت های علمی کشور نیز استفاده شود؛ هنوز جای تفسیر بزرگ موضوع و مجموعه پژوهش های دیگر خالی است که قطعا در آینده می توانیم با برنامه ریزی بهتر به سمت این دانشنامه های تخصصی وارد شویم از جمله تنظیم دانش نامه تخصصی اقتصاد است.

استاد حوزه یادآورشد: یکی از دغدغه های جدی این طرح، ترجمه این اثر بود؛ قطعا ترجمه آثار علمی به خصوص این پروژه بزرگ یک مساله الزامی است که باید به شکل قوی و دقیق انجام شود.

سخنران پایانی این نشست حجت الاسلام والمسلمین لک زایی مدیر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی گفت: فعالیت هایی که در پژوهشکده معارف قرآن انجام شده است کارهای زمین مانده و زیرساختی بود که باید انجام می شد؛ اگر به دنبال بحث توانمندسازی علوم اسلامی برای پاسخگویی به نیازهای جامعه معاصر هستیم باید نظیر این فعالیت ها را انجام دهیم.

وی افزود: در این مرکز یک سرمایه انسانی کم نظیر شکل گرفته است و امیدواریم که این توفیق برای خادمان این عرصه وجود داشته باشد و این فعالیت ها ادامه داشته باشد و این شجره طیبه شاخ و برگ های جدید پیدا کند.

وی گفت: آیه 40 سوره توبه آیه بسیار عظیمی است؛ خداوند بیان می کند اگر شما مردم پیامبر را یاری کنیم خداوند او را یاری می کند؛ این توفیق امروز نصیب فعالان این عرصه شده است؛ خداوند در ادامه آیه شاهدی بیان می کند و می فرماید که زمانی که مشرکان تجمیع شدند و می خواستند ایشان را به شهادت برسانند، توسط خداوند نجات یافت و سکینه و آرامش را به قلب پیامبر نازل کرد.

وی اظهارکرد: دغدغه علمی و دانشی که افق های جدیدی را پیش روی ما باز میکند(دانشنامه های تخصصی و تفسیر موضوعی) از دغدغه های جدی دفتر تبلیغات است؛

انتهای پیام