رجانیوز - گروه اقتصادی: هدف اصلی بانک داری اسلامی ایجاد یک نظام و سیستم توزیع عادلانه ی اعتبارات است. به ویژه برای آنهایی که دارای تمکن و استطاعت مالی نبوده، و همچنین  برای افرادی که دارای فکر، اندیشه و توان کار و فعالیت زیاد هستند نیز، باید امکانات و منابع لازم را فراهم آورد. صندوق های «قرض الحسنه» با انجام فعالیت های مربوط بر روی متغیرهای مختلف اقتصادی، به ویژه متغیرهای پولی، بر تابع مصرف و تابع توزیع درآمد تاثیر می گذارند، از سوی دیگر از آن جا که صندوق های قرض الحسنه هم اقدام به جذب سپرده های قرض الحسنه می کنند و هم آن ها را در قالب وام های قرض الحسنه در اختیار متقاضیان قرار می دهند، موثر بر روی نقدینگی و ضریب تکاثری نقدینگی خواهند بود. به عبارت دیگر، صندوق های قرض الحسنه از سمت تقاضای پول به رشد نقدینگی و از طرف عرضه، به افزایش ضریب تکاثری کمک می کنند. 

 

از منظر دیگر، به جهت نیل به توسعه ی اقتصادی و ایجاد رفاه در جامعه، نظام بانکی می بایست تسهیلات مورد نیاز بخش های مختلف اقتصادی را تامین نماید.علاوه بر آیات قرآن، احادیث و روایات متعددی، در تشویق به اعطای قرض الحسنه وارد شده است که همگی نشان از اهمیت این مسئله در مکتب جامعه ی اسلامی دارد. 

 

با توجه به وجود آیات مختلف قرآن کریم دراین باره همانند آیه شریفه ی سوره بقره آیه 245  که می فرماید: مَنْ ذَالَّذی یُقرِضُ الله قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ اَضْعافاً کَثیرَةً "کیست که خدا را وام (قرض الحسنه) دهد و خدا بر او به چندین برابر بیفزاید" و همچنین آیه 18 سوره حدید  که خداوند متعال در آن می فرماید: اِنَّ الْمُصَّدِّقینَ وَالمُصَّدِّقاتِ وَ اَقْرَضُوا اللهَ قَرضاً حَسَناً یُضاعفُ لَهُمْ وَ لَهُمْ اَجْرٌ کَریمٌ "همانا مردان و زنانی که در راه خدا به فقیران صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند خدا ثواب آنها را چندین برابر سازد و پاداش با لطف و کرامت عطا کند" و همچنین آیه 17 سوره تغابن که خداوند متعال از آن یاد کرده است: اِنْ تُقْرِضُوااللهَ قَرضاً حَسَناً یُضاعِفْهُ لَکُمْ وَ یَغْفِرْ لَکُمْ وَ اللهُ شَکُورٌ حَلیمٌ " و اگر به خدا قرض نیکو دهید برای شما چندین برابر گرداند و هم از گناه شما درگذرد و خدا بر شکر خلق نیکو پاداش دهنده و بردبار است" می توان به درستی دریافت که طرح مسئله قرض الحسنه در دین مبین اسلام، اهتمام ویژه ای وجود دارد.

 

اگر بخواهیم از منظر تولید و اشتغال در کسب و کارهای کوچک به این منظر نگاه ویژه ای را معطوف این موضوع نماییم، ارائه این خدمات قرض الحسنه به فعالان اقتصادی و متقاضیان وام‌های قرض‌الحسنه مي‌تواند به بهبود فضاي کسب‌وکار و شرايط اقتصادي کشور کمك شاياني را داشته باشد چراكه توجه ويژه به اعطاي تسهيلات كم سود، عملاً ميزان سودآوري و تجهيز توسعه بنگاه‌هاي اقتصادي را نیز فراهم مي‌كند.

 

پیرو این نکات؛ یکی از مطالبات جدی رهبر معظم انقلاب اسلامی که به مسئولان متذکر شده اند، ترويج اين سنت الهي و هم افزايي براي افزايش ظرفيت هاي قرض الحسنه کشور به منظور دستگيري از مستمندان جامعه است. چراکه ترویج این مسئله اغلب مشکلات جاری کشور را حل کرده  و  با بهره مندی مردم از این تسهیلات  گام همی در جهت ایفای نقش در مسئولیت اجتماعی و وظیفه نظام جمهوری اسلامی به جهت نابودی فقر برداشته خواهد شد. 

 

نقش بانک ها در نیل به هدف ترویج فرهنگ قرض الحسنه

با توجه به توضیحات فوق و اهمیت این مسئله در کلام الهی و معصوم (ع) و در جهت رفع این نیاز، برخی از بانک های کشور اقدام به تشکیل صندوقی با عنوان صندوق قرض الحسنه کرده اند که محل تامین منابع آن از مردم است.

 

یکی از نمونه های کارآمد این اقدامات را می توان بانک پارسیان یکی از بانک های شاخص خصوصی کشور، معرفی نمود. به طور مثال صندوق قرض‌الحسنه بانک پارسیان  با داشتن 6203 میلیارد ریال منابع در پایان مهر ماه 1397 به بیش از 78 هزار نفر از متقاضیان به میزان 6682 میلیارد ریال تسهیلات قرض‌الحسنه (از ابتدای تاسیس صندوق در آبان ماه 92 تا پایان مهر ماه سال 1397)پرداخت کرده است.

 

این تسهیلات اعطایی در غالب بخش های، ازدواج و تهیه جهیزیه، درمان، تعمیر و ودیعه مسکن، خوداشتغالی و مشاغل خانگی، رفع احتیاجات ضروری و قرض الحسنه ویژه بوده است. به همین منظور با توجه به اهمیت تسهیلات ازدواج و تهیه جهیزیه، صندوق قرض الحسنه بانک پارسیان نیز رویکرد حمایت از زوج های جوان  را دنبال و به دنبال آن سهم قابل توجهی از تسهیلات پرداختی قرض الحسنه خود را به این بخش اختصاص داده است به طوری که  از ابتدای فعالیت تا پایان مهر ماه 97  تعداد 55 هزار و 394 فقره وام ازدواج و تهیه جهیزیه به ارزش 4 هزار و 556 میلیارد ریال، سهم این بانک در جهت رفع موانع ازدواج بوده است. 

 

علاوه بر این، این بانک از ابتدای فعالیت تا پایان مهر ماه 97   نیز رویکرد حمایت از اقشار آسیب پذیر را دنبال و در بخش اعطای وام قرض‌الحسنه تعداد23  هزار و 329 فقره تسهیلات قرض الحسنه در غالب درمان، تعمیر و ودیعه مسکن، مشاغل خانگی و اشتغال زایی و رفع احتیاجات ضروری و همچنین قرض الحسنه ویژه به ارزش 2 هزار و125 میلیارد ریال پرداخت کرده است.

 

اقدامات بانک های شاخص کشور در ترویح فرهنگ قرض الحسنه

مشتریان نظام بانکی درصدد در اختیار گرفتن خدمات جدید منطبق با نيازهاي خود هستند و اگر شروط لازم براي قرض‌الحسنه به رقابتي بودن فضاي کسب‌وکار و رفع مشکل نيازمند كمك كند، طبيعتاً مردم به قرض‌الحسنه با روي خوش‌برخورد خواهند كرد. در همین رابطه و بیان جزیی تر، یکی از راه هایی که بانک های دارای صندوق قرض الحسنه می توانند روی آن سهم قابل توجه ای را داشته باشند، برگزاری جشنواره های مختلف و به هنگام قرض الحسنه  و اهدای جوایز نفیس در جهت نیل به فرهنگ اسلامی قرض الحسنه در جامعه است. اینگونه جشنواره و اهدای جوایز اگر با برنامه ریزی صحیح و گزارش دهی شفاف باشد، ابزاری خوب به جهت ترویج فرهنگ قرض الحسنه در جامعه اسلامی است. با توجه به این موضوع و به عنوان یک نمونه ی آماری عمل کرده به این مسئله، بانک پارسیان باردیگر توانسته است عملکرد مطلوبی در این ضمینه داشته باشد. این بانک با رعایت مواردی که در این سطر به آن اشاره شد، توانسته است با افزایش جذب منابع توسط خیراندیشان جامعه، از ابتدای سال جاری تا اواخر مهرماه 1397، موفق به جذب تعداد 70 هزار و 969 حساب قرض الحسنه به ارزش 779 میلیارد ریال در راستای اعطای تسهیلات کم بهره شده است. البته شایان ذکر است در سال های اخیر بانک های عامل دیگری که با هدف ترویج فرهنگ قرض الحسنه و وام های کم بهره ایجاد شده اند، نظیر بانک های مهراقتصاد و رسالت، توانسته اند کمکی شایانی به رفع خلاِ موجود بردارند اما به تنهایی نمی توانند در این مقوله تاثیرگذار باشند که این مانع، با کمک سایر بانک های قدیم تاسیس و خصوصی ، امکان پذیر است.