صاحب‌خبر - بدعهدی فرانسوی‌ها در ارائه خدمات گارانتی
گروه پارلمان - معصومه معظمی : محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی که نمایندگی مردم جهرم در خانه ملت را برعهده دارد مدتی است که طرح تحقیق و تفحص از قرارداد وزارت راه برای خرید هواپیماهای «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» که از برکات برجام بوده است را در دستور کار کمیسیون مربوطه به ریاست خود قرار داده است.
این نماینده اصولگرای مجلس نهم و دهم با بیان اینکه «در این تحقیق و تفحص قصد داریم موضوع نحوه پرداخت هزینه خرید، چگونگی مسدود کردن راه‌های بدعهدی طرف مقابل در صورت نقض برجام و نیز چگونگی انعقاد قرارداد با شرکت‌های هواپیماسازی را بررسی کنیم»، موضوع مورد بحث را تشریح کرد. آنچه می خوانید توضیحات رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس و طراح طرح تحقیق و تفحص از قراردادهای وزارت راه و شهرسازی درباره خرید هواپیماهای «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» در گفت‌وگو با «ابتکار» است.
درباره موضوع تحقیق و تفحص از هواپیماهای خریداری شده «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» که کلید زده و در دستور کار خود قرار داده‌اید، توضیح دهید.
سه قرارداد خرید هواپیمای «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» داشتیم که تعدادی از این هواپیماها وارد کشور شدند و تعدادی هم وارد نشدند. بنابراین تحقیق و تفحص از قرارداد وزارت راه برای خرید این هواپیماها را کلید زدیم تا روشن شود ماجرا از چه قرار است. بعد از خروج آمریکا از برجام عملا شرکت‌های فرانسوی فروشنده این هواپیماها با ما همکاری نکردند و گفتند چون قطعات و موتور این هواپیماها آمریکایی هستند، اجازه فروش آن را به ایران نداریم.
اصل موضوع و ابهام برای ما هم این است که؛ آیا زمانی که وزارت راه و تیم مربوطه این قراردادها را با فروشندگان این هواپیماها امضا کردند، خروج آمریکا از برجام امکانپذیر بوده یا نبوده است؟ سوال دیگر اینکه چرا قبل از این، تمهیدات لازم برای ادامه خرید هواپیماهای مورد نیاز اندیشیده نشده است؟ البته گفته می‌شود که ما پولی بابت خرید این هواپیماها نپرداخته‌ایم، ولی موضوع این است پولی که ما از صندوق توسعه ملی برای خرید این هواپیماها برداشته‌ایم کجاست؟! بنابراین می‌خواهیم بدانیم در شرایطی که ما از صندوق توسعه ملی برای خرید هواپیماهای مورد نیاز پول برداشت کرده‌ایم، آیا می‌توانستیم به جای هواپیماهای «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» هواپیمای دیگری خریداری کنیم یا نمی‌توانستیم. سوال مهم دیگر این است که آیا شرکت‌های فرانسوی در قبال خرید این هواپیماها به ما تعهدات لازم و خدمات پس از فروش و تامین قطعات آن را داده اند یا خیر؟ طبیعتا باید این ضمانت را به ما در قبال خرید این هواپیماها می‌داده، ولی نداده است. بنابراین وقتی ما هواپیمای نو خریده‌ایم و هزینه چند برابری پرداخت کرده‌ایم، باید تعهدات و خدمات پس از فروش هم بگیریم، ولی این تعهدات خدماتی را نداریم و با مشکل مواجه شده‌ایم. در این وضعیت قطعات این هواپیماها تامین نمی‌شوند و ما مجبوریم چند برابر هزینه کنیم تا قطعات آنها را بتوانیم وارد کشور کنیم.
به طور کل این طرح با چند محور نحوه عقد قرارداد، تضمین‌های لازم در قرارداد، خدمات پس از فروش و اینکه چقدر در این قراردادها منافع ایران لحاظ شده مورد سوال نمایندگان است. آنها درباره چگونگی انعقاد قرارداد، نحوه تحویل هواپیماها، نحوه پرداخت هزینه خرید و نحوه پرداخت خسارت در صورت بدعهدی فروشنده در این تفحص سوال دارند. همچنین با توجه به کناره‌گیری شرکت‌های «بوئینگ»، «ایرباس» و «ای. تی. آر» از اجرای قرارداد و تحویل هواپیماها، باید مشخص شود که این شرکت‌ها چه تعهداتی داده‌اند.این موارد باید از قبل پیش‌بینی می‌شد و این ایراد بر تیمی که برای خرید این هواپیماها مذاکره و رایزنی کرده‌اند، وارد است. هرچند ابهامات دیگری هم وجود دارد واز آنجایی که قرارداد به زبان انگلیسی است، آن را برای ترجمه تخصصی داده‌ایم و قرار است روی موضوعات مختلف کار کنیم.
آیا تصمیم وزیر راه و شهرسازی مبنی بر خرید این هواپیماها به صورت اجاره به شرط تملیک عملیاتی شده است؟
این موضوع هیچوقت عملیاتی نشد، پول هواپیماهای وارد شده به صورت نقد پرداخت شده است. در مجموع سه عدد هواپیمای بزرگ و 13 هواپیمای ATR توسط وزارت راه و شهرسازی خریداری شد یعنی تنها 16هواپیما از دویست هواپیمایی که قرار بود خریداری شود، به کشور وارد شده است. البته برای دیگر هواپیماها هم پیش پرداختی داده نشده است و فعلا هم به دلیل تحریم‌ها، آنها پایبند به قراردادشان نیستند.
چه زمانی درباره این تفحص به جمع‌بندی می‌رسید؟
تاکنون سه جلسه با حضور مسئولان مربوطه در کمیسیون عمران مجلس این موضوع را پیگیری کرده‌ایم. این نشست‌ها با حضور رئیس سازمان هواپیمایی کشور، مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور سرمایه‌گذاری و مدیر عامل شرکت هما برگزار شده و یکسری اطلاعات درباره خرید این هواپیماها به ما ارائه شده و قرار است، اطلاعات تکمیلی هم داده شود. هنوز جلسات دیگری باید برگزار شود تا ابعاد موضوع برای ما روشن شود. البته ادامه آن در دستور کار کمیسیون عمران است و تا سه هفته آینده در این باره به جمع‌بندی نهایی می‌رسیم. بحث فاینانس و دریافت وام از صندوق توسعه ملی برای خرید این هواپیماها برای ما شفاف نشده است بنابراین همانطور که گفتم قرار است تعدادی مدارک در این مورد طی جلسات آینده به ما تحویل داده شود و کمیسیون عمران هم استعلاماتی انجام دهد.
البته معمولا یکسری تحقیق و تفحص‌ها در مجلس کلید می‌خورند، وقت و هزینه بیت‌المال صرف بررسی آنها می‌شود ولی گاهی خروجی لازم را ندارد یا به تهیه گزارش نمی‌رسد و وسط کار به دلایل مختلف رها می‌شود. حتی گاهی دیده شده است گزارش تهیه می‌شود ولی به قوه قضاییه ارجاع نمی‌شود یا روند بررسی آن کند پیش می‌رود. چقدر خوشبین هستید که این تحقیق و تفحص به نتیجه برسد؟
این موضوع به پیگیری تیم تفحص کننده بستگی دارد. اگر در تحقیق و تفحص و بررسی‌ها؛ تخلفی مشاهده شود باید گزارش آن تخلف به قوه قضاییه ارسال شود و قوه‌قضاییه هم متناسب با جرمی که صورت گرفته است، با متخلفان برخورد کند. معتقدم اگر گزارش جامع و مستندی از تخلفات در تحقیق و تفحص‌ها تهیه شود، دستگاه قضایی هم از این تفحص حمایت می‌کند و با متخلفان برخورد خواهد کرد.
در حال حاضر تحقیق و تفحص مذکور در چه مرحله‌ای است؟
این طرح هم اکنون با دستور هیات رئیسه مجلس در کمیسیون عمران در حال رسیدگی است. پس از بررسی‌های انجام شده درباره قرارداد وزارت راه درباره نحوه خرید این هواپیماها، گزارش نهایی کمیسیون برای رسیدگی بیشتر به هیات رئیسه مجلس و صحن علنی داده می‌شود. اگر در صحن‌علنی این تحقیق و تفحص رای آورد و تصویب شد، گروهی از نمایندگان کمیسیون عمران و متقاضیان تحقیق و تفحص تیمی را تشکیل می‌دهند و به بررسی مستندات می‌پردازند. البته به طور معمول هر تفحص حدود 3 ماه زمان می‌برد و سعی داریم زوایای تاریک این موضوع را روشن و درباره آن برای جامعه و نمایندگان‌شان شفاف‌سازی کنیم. بنابراین کمیسیون عمران جلسات خود را درباره طرح تحقیق و تفحص از چگونگی قراردادهای وزارت راه و شهرسازی برای خرید بوئینگ و ایرباس تا رسیدن به جمع‌بندی و ارائه گزارش نهایی با حضور مسئولان مربوطه ادامه خواهد داد.∎
نظر شما