صاحب‌خبر - گروه ایرانشهر - زهرا داستانی: دانشمندان اولین شواهد مربوط به آلودگی پلاستیک در ماهی‌های آب شیرین را در آمازون پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد کیسه‌ها، بطری‌ها و سایر مواد زائد در رودخانه‌ها بر روی حیات وحش در جهان تاثیر می‌گذارد.
تا پیش از این دانشمندان در پی کشف شواهدی بودند تا فرضیه خود را درباره تاثیرات مخرب زباله‌های پلاستیکی معلق در آب دریاها و اقیانوس‌ها بیابند. شواهد درباره اینکه زباله‌ها همچون تله‌ها حیوانات و جانوران دریایی را به دام می‌اندازند بسیار بود. مثلا موارد بسیاری چون گیر کردن یک لاک‌پشت در جداره یک قوطی فلزی سبب شده بود که لاک آن با رشد کردن در درون این حلقه فلزی شکل خاصی به خود بگیرد. اما کمی بعد شواهد متعددی از میزان بالای ذرات پلاستیک در معده جانوران دیگر از جمله پرندگانی که بخش مهمی از غذای خود را از دریاها تامین می‌کنند به چشم خورد. چندی پیش تصویر یک مرغ دریایی که یک گروه مستندساز آن را یافته و منتشر کرده بودند در سراسر فضای مجازی سر و صدای بسیاری بر پا کرد. این تصویر، مرغ دریایی را نشان می‌داد که شکمش پر از زباله‌های پلاستیکی بود و به همین خاطر، دیگر برای غذا جا نداشت. این گروه در جزیره دورافتاده‌ای در اقیانوس آرام این مرغ دریایی را به همراه گروهی از مرغ‌های دیگر پیدا کردند که از گرسنگی در حال مرگ بودند.
با این حال اما شواهد جدید وجود ذرات پلاستیک را در بدن ماهی‌ها نیز نشان می‌دهد. آزمایشات در مورد محتوای معده ماهی‌ها در رودخانه شینگو برزیل، یکی از سرشاخه‌های مهم آمازون ذرات پلاستیکی را در بیش از 80 درصد از گونه‌های مورد بررسی نشان داده است، از جمله پیرانای شکم قرمز یکی از گونه‌های همه چیز خوار بومی آمریکای جنوبی.
محققان به دلیل تنوع غنی و گسترده‌ای از عادات غذایی در ماهی‌های رودخانه شینگو بر روی این ماهی‌ها تمرکز کرده‌اند. ماهی‌ها از 4 سانتیمتر تا یک فوت طول و وزنشان از 2 گرم تا تقریبا یک کیلوگرم بوده است. تجزیه و تحلیل معده پیرنای شکم قرمز گونه منحصر به فرد آمازون، چندین پلیمز مشخص را که برای ساخت اقلام پلاستیکی از جمله کیسه‌ها، بطری‌ها و ابزارهای ماهیگیری استفاده می شود، شناسایی کرده است. اکثر قطعات سیاه و سفید، قرمز، آبی، سفید یا شفاف بوده و اندازه ذرات از 1 میلی‌متری تا دانه‌هایی با ضخامت 15 میلی متر اندازه‌گیری شده‌اند.
یکی از محققانی که این شواهد را بدست آورده‌اند، در این باره می‌گوید: «شگفتی غم انگیز بود زیرا در مرحله اولیه هدف اصلی ما این بود که به درک محیط زیستی تغذیه ماهی‌ها دست یابیم.» او معتقد است که این شواهد هشدار دهنده است زیرا این آلودگی در سراسر حوزه آمازون پخش می‌شود. دانشمندان از طریق محتویات معده 172 ماهی 16 گونه را برای تحقیق انتخاب کرده‌اند. دانشمندان نشان می‌دهند که چگونه 13 گونه از این 16 گونه انتخاب شده، صرف نظر از این که آنها گیاهخوار بودند و از طریق گیاهان رودخانه، گوشتخوار بوده و از طریق خوردن ماهی‌ها و سایر موجودات زنده دیگر پلاستیک را مصرف کرده‌اند. محققان می‌گویند ممکن است ماهی‌های گیاهخوار قطعه‌های پلاستیکی را با دانه‌ها، میوه‌ها و برگ‌ها اشتباه بگیرند، جانوران همه چیز خواری چون ماهی پیرنای قرمز به احتمال زیاد پلاستیک‌ها را با یکی از گیاهان رودخانه‌ای به نام ماکروفیت‌ها که بیشترین بخش رژیم غذایی‌اش را تشکیل می‌دهد، اشتباه گرفته است.
به طور کلی 69 ذره پلاستیکی از معده 46 ماهی کشف شده است که بیش از یک چهارم آن پلی اتیلن، قطعه مورد استفاده در دنده‌های ماهیگیری که اغلب در رودخانه ها و اقیانوس دور ریخته می‌شود، بوده است. سایر ذره‌ها شامل ذرات پی‌وی‌سی، پلی آمید، پلی پروپیلن، ریون و پلیمرهای دیگر بوده که برای ساخت کیسه‌ها، بطری‌ها، بسته بندی مواد غذایی و غیره استفاده می‌شود. رودخانه‌ها مسئول حدود یک پنجم از ضایعات پلاستیکی موجود در اقیانوس‌ها هستند. بخش عمده‌ای از این آلودگی‌ها که رودخانه‌ها آن را با خود به اقیانوس‌ها می‌برند ناشی از ضایعات یا زباله‌هایی است که عمدا انسان‌ها به جریان آب می‌سپارند. بیش از 90 درصد زباله‌های پلاستیکی از طریق 10 رودخانه که 8 تای آن در آسیا و 2 تای آن در آفریقا است، به آب می‌رسند.
بدترین قسمت این یافته‌ها آنجا است که نشان می‌دهد 80 درصد گونه ماهی‌های تجزیه و تحلیل شده در این پروژه ذرات پلاستیک را بلعیده‌اند و بسیاری از این ماهی‌ها توسط انسان‌ها در آمازون صید و مصرف می‌شوند. بنابراین آلودگی پلاستیک یک تهدید واقعی برای انسان‌ها در سراسر جهان به شمار می‌آید و نه فقط برای جانوران و حیات وحش. گرچه تحقیقات بیشتری برای شناخت منشا پلاستیک در رودخانه‌های آمازون و ارزیابی تاثیر آن بر سلامت انسان مورد نیاز است اما یکی از نگرانی‌ها این است که مواد شیمیایی خطرناک می‌توانند با پلاستیک‌های موجود در بدن ماهی‌ها همراه شود و از این رو خوردن آنها ممکن است باعث ایجاد مواد شیمیایی خطرناک در بدن شود. دانشمندان می‌گویند با این وجود که اثرات مصرف انسانی میکروپلاستی‌ها تا حد زیادی ناشناخته است، اما یافته‌های اخیر یک نگرانی برای بهداشت عمومی ایجاد کرده چرا که آمازون دارای بالاترین میزان مصرف ماهی در سرتاسر جهان است.∎
نظر شما