به گزارش روز دوشنبه ایرنا، تشکیل دو جبهه عربستان، امارات و بحرین ( ناتوی عربی) از یک سو و عمان، قطر و کویت از سوی دیگر شورای همکاری خلیج فارس را که با دو چالش 'جنگ یمن' و'بحران قطر' مواجه است به آستانه فروپاشی کشانده است.
آخرین جلسه شورای همکاری خلیج فارس سه شنبه 14 آذر ماه گذشته که قرار بود طی دو روز در کویت برگزار شود، با غیبت سران عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و عمان در همان روز اول به پایان رسید.
'شیخ صباح احمد جابر صباح'، امیر کویت و' شیخ تمیم بن حمد آل ثانی'، امیر قطر تنها سران حاضر در این نشست بودند که به میزبانی کویت برگزار شد ، عربستان 'عادل الجبیر ' وزیر امورخارجه خود را که عضو خاندان سلطنتی نیست، بحرین معاون نخست وزیر، امارات وزیر مشاور در امور داخلی و عمان معاون نخست وزیر خود را به این نشست اعزام کرده بودند.
این نخستین نشست سالانه سران کشورهای عرب عضو شورای همکاری پس از بروز اختلاف شدید میان عربستان و همپیمانانش با قطر بود.
عربستان ، امارات متحده عربی، بحرین و مصر در ماه ژوئن / خرداد امسال/ روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع و با متهم کردن این کشور به حمایت از گروه‌های تروریستی و نزدیکی بیش از اندازه با ایران، تحریم‌ها و محدودیت‌های گسترده‌ای را علیه این کشور اعمال کردند.
کویت که میزبان نشست سران شورای همکاری بود و قطر که امیرش در این نشست شرکت کرد، امیدوار بودند که بتوانند با استفاده از این فرصت، اختلافات را کاهش دهند، اما به نظر می‌رسد که به این هدف نزدیک نشده‌اند.
امارات متحده عربی همزمان با برگزاری نشست از تشکیل ناتوی عربی با ادعای تشکیل ائتلاف اقتصادی - نظامی جدید خارج از چارچوب شورای همکاری با عربستان خبر داد و این امر اولین گام در راستای ایجاد شکاف و دودستگی در میان اعضای شورا بود که به فروپاشی آن کمک بسزایی کرد. عربستان ، امارات و بحرین در یک جبهه و قطر ، عمان و کویت در جبهه دیگر .
'ماجد انصاری' از دانشگاه قطر به شبکه الجزیره قطر گفت: 'با توجه به زمان‌بندی اعلام این ائتلاف ( ناتوی عربی) به نظر می‌رسد که سعودی‌ها و اماراتی‌ها می‌خواهند بگویند که شورای همکاری خلیج فارس عملا مرده است'.
امیر کویت به فاصله چند ساعت پس از شروع اجلاس دو روزه شورای همکاری خلیج فارس در 14 آذر ، به خاطر اختلافات دیپلماتیک مربوط به مناسبات با قطر این نشست را تعطیل کرد.
پایان ناگهانی این اجلاس سئوالاتی را در مورد آینده شورای همکاری خلیج فارس که در برگیرنده شش کشور عربی حوزه خلیج فارس است طرح ساخت.
گسترش مناسبات عربستان و امارات به شکل محسوس در سالهای اخیر ، شرکت نیروهای امارات به شکل فعال در جنگ یمن، روابط بسیار نزدیک رهبر امارات متحده عربی با محمدبن سلمان ولیعهد عربستان و اعمال فشار بر اعضای شورای همکاری خلیج فارس تا حدود زیادی موجبات زوال آن را نیز فراهم کرد.
کشورهای عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی ، بحرین ، عمان و قطر عضو شورای همکاری خلیج فارس هستند که اختلافات بین برخی از کشورهای عضو این شورا با دولت قطر در ژوئن /خرداد امسال/ به یک بحران شدید دیپلماتیک منجر شد.
با تشدید بحران دیپلماتیک کشورهای حوزه خلیج فارس، کشورهای بحرین، امارات متحده عربی و عربستان سعودی مسیرهای دریایی و هوایی خود به سمت قطر و مرز کوچک آن کشور با عربستان را مسدود کردند.
اگرچه محاصره و تحریم قطر ابتدا برای آن کشور مشکل‌آفرین شد ولی به سرعت مبادلات و مسیرهای تجاری دوحه با ایران و ترکیه جایگزین مبادلات آن با کشورهای عربی شد.
کشورهایی که قطر را تحریم کردند مدعی‌اند دوحه از گروه‌های تروریستی حمایت کرده و با ایران روابط نزدیکی دارد اما قطر همواره حمایت از گروه‌های تروریستی را تکذیب و در طول بحران اخیر مناسبات دیپلماتیک خود را با ایران کاملا احیا کرد.
قطر و ایران در مالکیت یکی از منابع عظیم گاز طبیعی در حریم دریایی دو کشور سهیم هستند.
شورای همکاری خلیج فارس بعنوان یک اتحادیه سیاسی و اقتصادی در سال 1981 با شرکت عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، کویت، قطر و عمان تشکیل شد.
'خالد جارالله' وزیر خارجه کویت روز گذشته/ یکشنبه/ در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری کونا با خوشبینانه توصیف کردن شرکت اعضای در نشست شورای همکاری خلیج فارس گفت : تمامی سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در نشست 9 دسامبر شرکت خواهند کرد.
وی افزود: این نشست در حالی که منطقه شاهد بحران های زیادی است و نیاز به وحدت دارد صفحه جدیدی در روابط کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می گشاید و به حل بحران های آن کمک می کند.
در حالی که امیر قطر پیش از این از شکست شورای همکاری خلیج فارس در تحقق اهداف آن سخن گفته بود، ملک سلمان پادشاه عربستان روز گذشته طی یک پیام شفاهی از شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت خواست بار دیگر سران این شورا را دعوت به حضور در جلسه آتی آن کند.
بررسی تحولات منطقه ای و ارزیابی امور سیاسی در حوزه خلیج فارس و خاورمیانه، ایجاد قوانین جامع مشترک در زمینه اقتصادی، مالی، تجارت، گردشگری، قضایی و دولتی میان اعضای شورا
-تقویت امور علمی و تکنولوژیکی، امور صنعتی، کشاورزی و آبرسانی ، ایجاد مراکز تحقیقاتی - علمی ، تشویق همکاری های بخش خصوصی کشورهای عضو و تقویت روابط هر چه بیشتر میان مردم کشورهای عضو این شورا از مهمترین اهداف تشکیل شورای همکاری خلیج فارس در بین اعضا است.
واقعیت این است این شورا در کنار این اهداف به ظاهر مثبت ، رویکرد ضد ایرانی را دنبال می کند و کارکرد اولیه آن نیز اتحاد کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و همچنین حمایت همه جانبه از رژیم صدام در جنگ ایران و عراق بود و هم اینک نیز حمایت از تحریم های ضد ایرانی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در دستور کار آنها می باشد.
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا 18 اردیبهشت ماه گذشته خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد اما بلافاصله دیگر کشورهای امضا کننده این توافق یعنی انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه ضمن محکوم کردن خروج این کشور از این توافق چندجانبه بین المللی، تاکید کردند که به برجام پایبند بوده و از تجارت شرکت هایشان با ایران حمایت می کنند.
در حالی که ایران همواره خواهان حسن همجواری و امنیت برای همه کشورهای منطقه خلیج فارس است اما عربستان ، امارات و بحرین در کنار رژیم صهیونیستی تنها کشورهایی در جهان هستند که از خروج یک جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم های اقتصادی علیه تهران حمایت کردند.
اکتبر / مهر گذشته/ ، بحرین تقاضا کرده بود که عضویت قطر در شورای همکاری خلیج فارس تا پذیرش شروط ابلاغ شده از سوی عربستان سعودی، امارات و بحرین، به حالت تعلیق درآید که برخی از کارشناسان هشدار داده‌اند که بحران موجود میان کشورهای شورای همکاری می تواند باعث فروپاشی این شورا شود.
عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین، سه عضو اصلی شورای همکاری خلیج فارس به همراه مصر در پنجم ژوئن سال جاری بطور ناگهانی روابط شان را با قطر قطع کردند. آنها قطر را متهم می کنند که از جنبش های افراط گرا حمایت می کند و به اندازه کافی از ایران فاصله نگرفته است.
از ماه ژوئن / خرداد گذشته/ تاکنون تمام تلاش ها برای حل این بحران از سوی کشورهای منطقه و همچنین کویت بی نتیجه باقی مانده است.
در این میان آمریکا نیز بیکار ننشسته و طی دیدار با سران کشورهای عرب خلیج فارس در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک از آنها خواست با این کشور به بهانه مبارزه با تروریسم در خصوص مسائل امنیتی منطقه و خلیج فارس و تحولات سوریه و مسائل مرتبط با ایران هماهنگی و همکاری بیشتر داشته باشند.
با نگاه اجمالی به کارنامه اعمال اعضای شورای همکاری خلیج فارس در می یابیم که در چنین شرایطی که رژیم صهیونیستی به دنبال یهودی سازی قدس و اشغال بیشتر سرزمین های فلسطینیان است برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به جای مقابله با این رژیم غاصب و حمایت از قدس اشغالی و تاکید بر عدم تغییر وضعیت قانونی آن به سوی عادی سازی رابطه با این رژیم اشغالگر گام برداشته اند و حتی به تحریک ترامپ از تحریم های ضد آمریکایی علیه ایران حمایت نموده اند.
همچنین اعضای این شورا در خصوص جنگ 7 ساله سوریه نیز نه تنها علیه تروریسم هیچ اقدامی نکردند بلکه برخی از آنها با حمایت تسلیحاتی و مالی از تروریست ها موجب طولانی تر شدن جنگ در سوریه وخرابی های بیشتر شده اند.
در خصوص پاکسازی نژادی وکشتار مسلمانان روهینگا نیز فقط به محکومیت آن اکتفا کرده و اقدام عملی صورت نداده اند.
برخی از رهبران کشورهای مذکور با نادیده گرفتن نقش حزب الله لبنان در حمایت از مقاومت علیه رژیم صهیونیستی مدعی نقش آن در برهم زدن ثبات در این کشور شدند وبه جای تحکیم وحدت در راستای حل مشکلات مسلمانان ،اقدام به تشکیل ناتوی عربی با امضای پیمان های همکاری جداگانه علیه دیگر کشورهای مسلمان نموده اند.
در خصوص یمن وکشتار مردم مسلمان آن طی سه سال گذشته رهبران این کشورها به جز کویت و عمان که نقش میانجیگری در برگزاری مذاکرات صلح را داشته اند دیگر کشورها موجب تجاوز بیشتر عربستان به این کشور فقیر و شعله ورتر شدن آتش جنگ خانمان سوز شده اند.
در واقع عربستان و امارات با تشکیل این شورا تلاش دارند سیطره بلامنازع خود بر سایر کشورهای کوچک منطقه خلیج فارس را به واقعیتی غیرقابل انکار تبدیل کنند.
به اعتقاد ناظران گسست و شکافی که امروز میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس ایجاد شده است حتی در صورت پایان مسالمت آمیز تنش با قطر ترمیم نخواهد شد.
خاورم** 1453