صاحب‌خبر - « اپک» در مشت غول‌ها
محمدرضا ستاری
چین سال گذشته میلادی در حدود 4 میلیارد دلار کمک اقتصادی در اختیار کشورهای حوزه آسیا- پاسفیک قرار داده و با وعده کمک‌های بیشتر سعی دارد جای کشورهای غربی و متحدان آنها در منطقه، یعنی استرالیا و نیوزلند را پر کند. این مساله به گفته ناظران یک زنگ خطر جدی برای غرب و به خصوص آمریکا تلقی می‌شود که با پیوند خوردن به سایر واگرایی‌های موجود، ممکن است دامنه جنگ تجاری را به حوزه‌های دیگر گسترش دهد.
اجلاس دو روزه سران کشورهای حوزه اقیانوس آرام موسوم به «اپک» در حالی روز گذشته به کار خود پایان داد که این اجلاس در زیر سایه سنگین جنگ تجاری میان آمریکا و چین نتوانست برای تهیه بیانیه پایانی به توافق برسد.
در همین راستا 21 نفر از سران کشورهای حوزه آسیا- پاسفیک شامل استرالیا، برونئی، کانادا، اندونزی، ژاپن، کره جنوبی، مالزی، نیوزیلند، فیلیپین، سنگاپور، تایلند، تایوان، هنگ کنگ، پاپوآ گینه نو، چین، مکزیک، شیلی، پرو، روسیه، آمریکا، ویتنام و نزدیک به 500 کارشناس و مقام ارشد در حالی در گینهنو دور یکدیگر گرد هم آمده بودند که « اپک» از زمان تشکیل شدنش در سال 1989 میلادی تاکنون چنین جو سنگین و متشنجی را تجربه نکرده بود.
60 درصد خروجی اقتصاد دنیا در دستان « اپک»
اهمیت « اپک» از آنجا ناشی می‌شود که این گروه اقتصادی با در بر گرفتن 40 درصد جمعیت جهان و نیز 57 درصد تولید ناخالص داخلی، در حدود 60 درصد از اقتصاد بین‌الملل را در اختیار دارد و تنوع اقتصادی و نیز بافت تشکیل دهنده آن به گونه‌ای است که می‌تواند در روندهای جهانی تاثیر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
این بلوک سیاسی و اقتصادی همچنین قصد دارد تا دو سال آینده، با از میان برداشتن تمامی موانع تجارت جهانی به یک بازار بزرگ مشترک آسیا- پاسفیک دست پیدا کند که در آن همکاری‌های اقتصادی و نیز سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای از اولویت نخست برخوردار باشد. با این حال اجلاس امسال به گونه‌ای رقم خورد که تنش تجاری میان آمریکا و چین، سایه سنگین خود را در نشست روز شنبه و یکشنبه نشان داد و باعث شد تا به واسطه شکاف عمیق میان اعضا، هر گونه توافق جدید ناممکن شود.
راه ابریشم جدید مهمترین نقطه افتراق در اجلاس «اپک»
عمده اختلاف میان اعضای اپک مربوط به پروژه راه ابریشم جدید بود که طبق آن قرار است چین با جذب سرمایه‌گذاری انبوه از میان 60 کشور جهان، کمربند اقتصادی راه ابریشم و راه ابریشم دریایی را تکمیل کند. در همین رابطه مایکل پنس معاون رئیس جمهوری آمریکا در اجلاس امسال، ضمن انتقاد شدید از پروژه راه ابریشم جدید، مدعی شد که چینی‌ها با فعالیت‌های تجاری، معاهدات و تعرفه‌ها و نیز اجبار سایر کشورها، از فناوری آنها استفاده کرده و با سرقت مالکیت فکری محصولات، پای خود را به مسائل کلان‌تر از جمله آزادی دریانوردی باز می‌کنند. او همچنین به صراحت درخواست کرده است که سایر کشورها از دادن وام به چین خودداری کنند و مانند ایالات متحده در وهله نخست به مصلحت خود بیندیشند. او مدعی شد ما شرکای خود را خود را در دریای بدهی غرق نمی‌کنیم و استقلال آنها را به خطر نمی‌اندازیم. اگر با ما همکاری کنید، ما هم‌پیمان شما خواهیم بود.
از سوی مقابل شی‌جین پینگ رئیس‌جمهوری چین که در غیاب همتایان خود از آمریکا و روسیه به گینهنو سفر کرده بود، از سران کشورهای عضو «اپک» خواست تا در برابر سیاست‌های اقتصادی آمریکا سکوت نکنند؛ زیرا تاریخ نشان داده که جنگ سرد از هر نوعش یعنی جنگ سرد واقعی یا تجاری، در واقع هیچ برنده‌ای نخواهد داشت.
دو غول بزرگی که در سالن اجلاس بودند!
اکنون چند ماه است که با اعمال تعرفه‌های تجاری بر روی برخی از کالاهای چینی از سوی آمریکا و همچنین مقابله به مثل پکن در وضع تعرفه برای کالاهای آمریکایی، شعله‌های یک جنگ تجاری تمام عیار میان این دو قدرت بین‌المللی روشن شده است. نکته مهم ماجرا از آنجا نشات می‌گیرد که علاوه بر چین، اکنون متحدان سنتی آمریکا یعنی اروپا، ژاپن و کانادا نیز در یک تنش اقتصادی با آمریکا به سر می‌برند و علاوه بر شکاف اقتصادی میان آمریکا و اروپا، دولت ترامپ فشارها بر روی ژاپن را برای کاهش مازاد تجاری خود با ایالات متحده افزایش داده است.
در همین رابطه و در حالی که طی یک اتفاق غیرمنتظره نشست سران اپک بدون نتیجه و با تنش به کار خود پایان داد، نخست وزیر گینهنو که کشورش ریاست سالانه این گروه بین‌المللی را برعهده دارد در پاسخ به پرسش خبرنگاران که کدام کشورها حاضر به توافق با یکدیگر نبودند؟، گفت: شما بهتر پاسخ این سوال را می‌دانید. دو غول بزرگی که در سال اجلاس حضور داشتند و نسبت به اصلاحات سازمان تجارت جهانی و موضوعات مرتبط با آن توافق نداشتند.
نگرانی غرب از افزایش نفوذ چین
به گفته تحلیل‌گران غربی، نشست امسال «اپک»، نمونه‌ای از سیاست‌های چین برای افزایش نفوذ خود در منطقه آسیا – پاسفیک است. امری که اکنون چالش‌های آن میان آمریکا و چین در دریای چین جنوبی کاملاٌ مشهود است؛ به طوریکه طبق آمارهای موجود ایالات متحده در حدود 60 درصد از ظرفیت ناوگان نظامی دریایی خود را برای مقابله با نفوذ چین در این منطقه مستقر کرده است.
در همین راستا و طبق اعلام رسانه‌ها، چین سال گذشته میلادی در حدود 4 میلیارد دلار کمک اقتصادی نیز در اختیار کشورهای حوزه آسیا- پاسفیک قرار داده و با وعده کمک‌های بیشتر سعی دارد جای کشورهای غربی و متحدان آنها در منطقه یعنی استرالیا و نیوزلند را پر کند. این مساله به گفته ناظران یک زنگ خطر جدی برای غرب و به خصوص آمریکا تلقی می‌شود که با پیوند خوردن به سایر واگرایی‌های موجود، ممکن است دامنه جنگ تجاری را به حوزه‌های دیگر گسترش دهد.
جنگ تجاری ممکن است 20 سال طول بکشد
در همین رابطه اروپایی‌ها چند روز قبل طی نشستی با عنوان « یک سازمان تجارت جهانی همخوان با قرن 21»، لزوم اصلاحات در همکاری‌های اقتصادی بین‌المللی را ضرورتی برای جلوگیری از یک خودکشی سیاسی عنوان کردند.
از سوی دیگر با افزایش نگرانی‌ها از تنش تجاری میان قدرت‌های بزرگ جهانی، «جک ما» از بنیانگذاران گروه تجارت الکترونیک چینی «علی بابا» که چندی قبل در حراجی روز مجردها توانست ظرف یک روز در حدود 30 میلیارد فروش داشته باشد در جریان نشست مجمع جهانی اقتصاد که در تیانجین در شمال چین برگزار شد گفت که مردم باید خود را برای جنگ تجاری آماده کنند که برای مدتی بیش از ۲۰ سال میان چین و ایالات متحده آمریکا طول خواهد کشید. به گزارش یورونیوز، به گفته او هدف از افزایش تعرفه‌ها توسط آمریکا، فعالیت‌های تجاری چین نیست، بلکه نفوذ اقتصادی رو به رشد چین است و با توجه به اقدامات آمریکا علیه ژاپن در سال‌های ۸۰ میلادی، اکنون واشنگتن چین را هدف قرار داده زیرا این کشور به دومین اقتصاد بزرگ دنیا تبدیل شده است.∎
نظر شما