مرتضی پدریان در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، با بیان اینکه عوامل متعددی در کمرنگ شدن فرهنگ مطالعه در جامعه دخیل است، اظهار کرد: نهاد آموزش و پرورش در حوزه‌های آموزشی فعالیت چندانی ندارد و بیشتر دانش‌آموزان را به حفظ مطالب آن هم در یک چارچوب خاص سوق می‌دهد. عامل دیگری که باعث شده فرهنگ مطالعه در جامعه نهادینه نشود، این است که مردم به کتاب هیچ احساس نیازی نمی‌کنند و نوعی آگاهی از همه چیز-البته به صورت کاذب- در ذهن آنها نقش بسته است و تصور می‌کنند راجع به همه چیز دارای اطلاعات و دانش هستند، بنابراین به سمت مطالعه گرایش پیدا نمی‌کنند.

نگاه سرسری به پدیده‌های اجتماعی
وی افزود: مردم ایران نگاه سرسری به پدیده‌های اجتماعی دارند، یعنی این نکته را درنیافته‌اند که هر چیزی در زندگی حوزه تخصصی و مطالعاتی خاص خود را دارد، بنابراین گرایش به مطالعه در میان آنها کمتر مشاهده می‌شود و کمترین میزان سرانه مطالعه در دنیا متعلق به ایران است که می‌توان آثار آن را در حوزه مسائل فرهنگی مشاهده کرد.
این جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه ادامه داد: گرایش به مطالعه نه تنها در میان عامه مردم، بلکه در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نیز کمتر وجود دارد. دانشجویان امروزی کسی را استاد خوبی می‌دانند که کمترین میزان مطالعه را برای آنها تعیین کرده باشد. نظام آموزشی کشور به خصوص آموزش عالی به شدت با افت گرایش به مطالعه مواجه بوده و تیراژ کتاب‌ها به کمتر از سه هزار نسخه رسیده است. وقتی قشر فرهیخته و دانشگاهی تمایلی به مطالعه ندارند و از آن گریزان‌اند، به تدریج اثر خود را بر عامه مردم نیز می‌گذارد.
پدریان با بیان اینکه امروز در دنیا مطالعه به بخشی از زندگی انسان‌ها تبدیل شده است، گفت: در سفری که بیست سال پیش به هند داشتم، توریست‌هایی را دیدم که در صف انتظار برای اتوبوس یا در کنار ساحل مشغول مطالعه بودند، ولی گردشگران ایرانی اصلا کتابی در اختیار نداشتند که آن را مطالعه کنند. در واقع فرهنگ مطالعه یک فرهنگ نهادینه شده در جامعه نیست و این مسئله در قشر دانشگاهی که باید اهل مطالعه باشد، وحشتناک‌تر و زجرآورتر است.
وی گسترش استفاده از شبکه‌های مجازی را در کاهش سرانه مطالعه در جامعه ایران بی‌تأثیر دانست و افزود: فضای مجازی بخشی از وقت افراد را به خود اختصاص داده است، ولی به این معنا نیست که افراد قبلا مطالعه می‌کردند و اکنون به فضای مجازی گرایش پیدا کرده‌اند و این فضا جایگزین مطالعه شده است. واقعیت این است که افراد جامعه اهل مطالعه نبودند و اکنون بخشی از وقت خود را در فضای مجازی سپری می‌کنند.

تحول در نظام آموزشی
این جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: هنوز نتوانسته‌ایم فرهنگ مطالعه را در جامعه نهادینه سازیم، چون درخواستی برای آن وجود نداشته و بسترسازی برای مطالعه نیز در جامعه انجام نشده است.
وی تصریح کرد: گسترش و ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه نیازمند تحول در نظام آموزشی بوده و آن تحول این است که باید آگاهی و دانش توده مردم را با الگوگیری از نظام آموزش و پرورش و آموزش عالی بسط داد. در واقع ساختار نظام آموزشی باید تغییر کند، مثلا این شیوه که کتاب یا جزوه‌ای به دانشجو معرفی شده و او آن را بخواند باید عوض شود و این تغییرات همت نظام آموزشی و اساتید دانشگاه‌ها را می‌طلبد، هر چند متأسفانه اساتید نیز در این زمینه چندان فعالیت نمی‌کنند و به جای تلاش برای افزایش سطح دانش و آگاهی دانشجویان، به فکر این هستند مبادا رفتاری از آنها سر بزند که باعث نارضایتی دانشجویان شود و بخواهند درس مربوطه را حذف کنند.
پدریان بیان کرد: برای فراهم ساختن بسترهای مطالعه در جامعه می‌توان کتاب‌های کم حجم را در مکان‌های عمومی توزیع کرد که این کار می‌تواند انگیزه مطالعه را در افراد به وجود آورد.
انتهای پیام