به گزارش ایسنا، اولین مورد پیوند کلیه در جهان، ۱۷ ژوئن ۱۹۵۰ توسط دکتر ریچارد لاور در بیمارستان «ماری» در شهر اورگرین پارک ایلی نویز بر روی یک خانم ۴۴ ساله انجام شد. در ایالات‌متحده آمریکا تاکنون بیش از ۴۰۰ هزار مورد پیوند کلیه انجام‌شده و حدود ۱۰۰ هزار نفر در نوبت انجام عمل پیوند هستند.
اولین مورد پیوند کلیه در ایران و خاورمیانه، در آبان ۱۳۴۷ توسط دکتر محمد سنادی زاده، دکتر مهران سمیعی و همکاران در بیمارستان نمازی شیراز انجام شد. قبل از انقلاب تنها ۶۰ تا ۸۰ مورد عمل پیوند کلیه در ایران انجام‌شده بود.
ایران با انجام بیش از ۳۰ هزار پیوند کلیه در طول ۲۰ سال گذشته رتبه نخست خاورمیانه و رتبه چهارم جهان را در انجام پیوند کلیه دارد. در حال حاضر در کشور ترکیه حدود ۲۰ هزار نفر با نوبت‌های ۵ تا ۱۰ ساله در انتظار دریافت کلیه برای پیوند هستند، چون پیوند کلیه از اهداکننده زنده در این کشور ممنوع است . بیماران دچار بیماری مرحله انتهایی کلیه در صورت عدم انجام پیوند کلیه، دارای میزان مرگ‌ومیر ۵ ساله ۷۰ درصدی بر روی دیالیز هستند.
بیماران دیالیزی جزو بیماران خاص محسوب می‌شوند که بخش عمده‌ای از خدمات از جمله استفاده از دستگاه‌های تصفیه خون که از مراکز درمانی دولتی دریافت می‌کنند، برای آن‌ها رایگان است.
این بیماران حداقل هفته‌ای 2 یا سه جلسه چهارساعته باید از دستگاه‌های دیالیز بیمارستانی استفاده نمایند؛ هزینه‌این رفت‌وآمدها و زمانی که برای آن اختصاص می‌دهند باعث می‌شود نتوانند شغل مناسبی داشته باشند و یا به تحصیل بپردازند.
این بیماران علاوه بر تحمل دردها و سختی‌های این بیماری، از هزینه‌های سرسام‌آور برخی آزمایش‌ها و سونوگرافی‌ها گلایه دارند، به‌طوری‌که این هزینه‌ها مانع جدی برای پیگیری عمل پیوند است.
تورم اطراف چشم‌ها، درد در قسمت پهلوها و زیر دنده‌ها، بالا بودن فشارخون و تکرر ادرار به‌خصوص در شب از نشانه‌های بیماری کلیه است؛ البته ارثی بودن این بیماری نقش مهمی در ابتلای افراد دارد.
بیشتر بیماران کلیوی به علت ناآشنایی با علائم و نشانه‌های بیماری کلیه و عدم درمان به‌موقع، متحمل رنج و به وجود آمدن عوارض روانی و اجتماعی می‌شوند، درحالی‌که کنترل به‌موقع فشارخون، متعادل نگه‌داشتن وزن بدن، پرهیز از خوردن غذاهای مانده، پرچرب و پرنمک و خودداری کردن از مصرف هرگونه دارو بدون تجویز پزشک، باعث جلوگیری و پیشگیری از بیماری کلیه می‌شود.
رئیس مجتمع آموزشی درمانی پژوهشی پیامبر اعظم(ص) در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص خدماتی که به بیماران بخش دیالیز در بیمارستان شهید محمدی بندرعباس ارائه می‌شود، اظهار کرد: در بیمارستان شهید محمدی 22 تخت دیالیز یا همودیالیز وجود دارد.
دکتر مهدی حسنی آزاد بابیان اینکه دیالیز شامل دو نوع دیالیز صفاقی و همو دیالیز است، افزود: بخش دیالیز صفاقی ما به‌صورت جداگانه به بیش از 30 نفر از بیمارانی که دیالیز صفاقی می‌شوند، خدمات می‌دهد و بخش همو دیالیز ما با 22 تخت به بیش از 155 نفر بیمار دیالیزی در شهر بندرعباس علاوه بر بیمارانی که به دلیل بیماری‌های دیگری در بیمارستان بستری می‌شوند خدمات می‌دهد.
وی در خصوص بخش دیگری که قرار است به بیمارستان شهید محمدی اضافه شود، اضافه شود: به دلیل ازدیاد بیماران، بخش دیالیز ما به‌صورت 24 ساعته کار می‌کند و در حال حاضر عملاً دیگر ظرفیت پذیرش بیمار جدید نداریم، متأسفانه بیماری‌های کلیوی و به‌تبع آن بیماران کلیوی در حال افزایش هستند و به همین سبب بر
آن شدیم که با توسعه‌بخشی از بیمارستان 30 تخت جدید دیالیز راه‌اندازی کنیم.
دکتر حسنی آزاد با اشاره به اینکه بیش از 188 نفر بیمار در بیمارستان شهید محمدی بندرعباس دیالیز می‌شوند، تصریح کرد: مجتمع پیامبر اعظم بیشترین تخت دیالیز را در کل استان هرمزگان دارد و در شهر بندرعباس نیز تنها بیمارستانی است که همه بیماران مزمن دیالیزی را پذیرش می‌کند.
وی در خصوص هزینه‌های بیماران دیالیزی نیز عنوان کرد: ما هیچ هزینه‌ای را از بیمار دیالیزی نمی‌گیریم و پوشش 100 درصدی توسط بیمه‌های پایه به این بیماران داده می‌شود.
همچنین مدیر انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان هرمزگان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان هرمزگان از سال 77 فعالیت خود را در استان آغاز کرده و این فعالیت تا به امروز ادامه دارد.
دکتر جعفر شیخی در خصوص شرایط مراجعه بیماران به این انجمن گفت: بیمار بعدازآنکه مسجل شد نارسایی مزمن کلیه دارد با نامه پزشک جهت پیوند به ما مراجعه می‌کند و ما با ثبت گروه خونی، شماره تماس و ... از بیمار ثبت‌نام به عمل می‌آوریم و بعدازاین که اهداکننده‌ای پیدا شد به آن‌ها خبر می‌دهیم و می‌روند برای آزمایش‌های اولیه پیوند؛ سپس آن‌ها را به مراکز پیوند در کشور معرفی می‌کنیم چون متأسفانه هنوز بخش پیوند کلیه در بندرعباس راه‌اندازی نشده است.
وی اضافه کرد: افراد برای اهدای عضو باید به سایت اهدای عضو مراجعه کنند ولی اهداکننده زنده به ما مراجعه می‌کند ثبت‌نام می‌کند و در نوبت بیمارانی که به ما مراجعه کرده‌اند، برای پیوند کلیه معرفی می‌کنیم.
دکتر شیخی بابیان اینکه مرکز انجمن در بیمارستان شهید محمدی در جوار بخش دیالیز قرارگرفته است، خاطرنشان کرد: هزینه پیوند را باید خود بیمار پرداخت کند که در حال حاضر مراجعین بعدازاینکه اهداکننده معرفی کردیم و رفتند پیوند زدند بعد از پیوند برای هدیه ایثاری که در نظر گرفته‌شده اقدام می‌شود.
مدیر انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان هرمزگان بیان کرد: شمار حساب ما برای یاری‌گرفتن از خیرین 2124800047602 بانک سپه شعبه مصطفی خمینی است، خیرین همیشه به انجمن کمک کرده‌اند و امیدواریم این کمک‌ها ادامه داشته باشد کمک‌های غیر نقدی را نیز می‌توانند با مراجعه به مرکز به ما تحویل دهند.
همچنین یک فوق تخصص بیماری‌های کلیه در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: از سال 79 در مرکز شهید محمدی بندرعباس در خدمت بیماران و مردم این استان هستم.
دکتر حمیدرضا سامی مقام افزود: اولین سالی که به اینجا آمدم بخش دیالیز این بیمارستان را با حدود 30 بیمار تحویل گرفتم و در حال حاضر در سال 97 تنها در این مرکز 188 بیمار دیالیزی داریم که 33 بیمار تحت دیالیز صفاقی هستند و 155 بیمار تحت دیالیز خونی یا همان همودیالیز هستند.
وی بابیان اینکه در استان حدود 550 نفر بیمار دیالیزی وجود دارد، البته این آمار همیشه رشد دارد به این دلیل که آماری که از هفته گذشته دارم فقط 5 بیمار در یک هفته اخیر به مرکز ما اضافه‌شده است، تصریح کرد: علائم این بیماری عبارت است از نارسایی انتهایی کلیه به مرحله‌ای از نارسایی مزمن کلیه اطلاق می‌شود که بیمار برای ادامه زندگی احتیاج به این دارد که به‌جای کلیه‌هایش روشی را جایگزین کنیم که بتواند عملکرد کلیه را برایش انجام دهد.
دکتر سامی مقام بابیان اینکه یکی از این روش‌ها همودیالیز است روش دیگر دیالیز صفاقی بوده و روشی که خیلی بهتر از این دو مورد است انجام پیوند کلیه و استفاده از کلیه فرد دیگر برای پیوند است، اظهار کرد: متأسفانه ازنظر علائم خیلی از بیماری‌های کلیوی که منجر به نارسایی انتهایی کلیه می‌شوند؛ هیچ‌گونه علائمی ندارد و تنها در مراحل پیشرفته بیماری بیمار دچار علائم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه وقتی تقریباً عملکرد کلیه‌ها زیر 20 درصد برسد، درصورتی‌که بهترین زمانی که بتوانیم بیمار را تشخیص دهیم اوایل بیماری است که بتوانیم جلوی پیشرفت بیماری را به نحوی بگیریم، تصریح کرد: ازنظر عامل در تمام دنیا دیابت و فشارخون بالا تقریباً عامل 80 درصد موارد نارسایی انتهایی کلیه هستند که در کشور ما هم از این مسئله تبعیت می‌کنیم و فشارخون بالا بیشتری عامل نارسایی انتهایی کلیه در کشور است.
دکتر سامی مقام با اشاره به اینکه تقریباً 35 تا 40 درصد موارد را شامل می‌شود، اضافه کرد: بنابراین اگر بیماری نارسایی کلیه را به‌عنوان یک کوه یخ در نظر بگیریم متأسفانه مریض‌های ما زمانی به ما می‌رسند که ما تنها نوک آن کوه را می‌بینیم و همان‌طور که می‌دانید مقدار زیادی از کوه‌های یخ در داخل اقیانوس است.
این فوق تخصص بیماری‌های کلیه بیان کرد: اغلب بیماران ما در مراحل انتهایی به ما می‌رسند که دیگر کار زیادی نمی‌توانیم برایش انجام دهیم، ازنظر درمانی، درمان با دیالیز صفاقی یا همودیالیز یک درمان نگه‌دارنده بوده و درمان قطعی نیست.
وی با اشاره به اینکه ما هیچ دستگاه و تکنولوژی نداریم که بتواند جایگزین عملکرد کلیه‌های خود انسان شود در نتیجه تا آنجا که می‌توانیم باید خود کلیه‌ها را در صحت و سلامت نگه‌داریم، اظهار کرد: در خصوص پیشگیری از این بیماری مسلماً کنترل رو دو عامل دیابت و فشارخون بالا مهم‌ترین قسمت پیشگیری است، از بیماران مبتلابه دیابت و فشارخون بالا درخواست می‌کنم این بیماری‌ها را سرسری نگیرند و جدی بگیرند و بدانند که قابل‌کنترل و قابل‌درمان است.
دکتر سامی مقام بابیان اینکه برخی مواقع ممکن است درمان قطعی نداشته باشیم اما با کنترل بیماری به درمانی خواهیم رسید که هم پیشگیری است هم درمانی که باعث بهبود وضعیت بیماری می‌شود، اظهار کرد: در رابطه با هزینه‌های زیادی که انجام دیالیز برای دولت دارد ، اگر تقریباً هر جلسه دیالیز حدود 100 دلار برای دولت خرج دارد و این غیر از هزینه‌هایی است که برای حقوق پرسنل، فضا و مکان می‌شود.
وی ادامه داد: هر بیمار هر بار باید حداقل هفته‌ای سه جلسه و هر بار 4 ساعت تحت دیالیز قرار بگیرد و همین مسئله باعث می‌شود بار بسیار زیادی ازنظر هزینه سلامت بر دوش دولت باشد که می‌تواند در قسمت‌های دیگری هزینه شود.
دکتر سامی مقام با اشاره به اینکه متأسفانه ما رشد روزافزونی در تعداد بیماران دیالیزی داریم و در همین استان نسبت به 15 سال گذشته رشد زیادی داشته و تقریباً سه تا 4 برابر شده است، تصریح کرد: این زنگ خطری است برای سال‌های آینده، متأسفانه گاهی این رشد به‌صورت خیلی شدید و با شیب بسیار پیش‌رونده جلو می‌رود، ما خیلی دوست داریم این شیب کند باشد به این دلیل که هزینه کردن برای دیالیز به این سادگی نیست که بگویید با فلان روش درمانی بیمار بهبود پیدا می‌کند، متأسفانه دیالیز روشی است که سال‌ها ممکن است بیمار تحت درمان باشد تا بتواند پیوند کلیه انجام دهد.
وی با بیان اینکه دیالیز عوارض بسیار زیادی هم دارد؛ عوارض قلبی عروقی در بیمارانی که تحت دیالیز هستند چندین برابر است، به‌خصوص اینکه خودشان اکثراً دچار دیابت یا فشارخون بالا هستند، تصریح کرد: حالا بیماری که دیابت و فشارخون دارد تحت دیالیز هم قرار می‌گیرد، بیماری قلبی هم به آن اضافه شود و تحت عمل جراحی قلب هم قرار بگیرد، پای آن‌ها دچار آسیب خواهد شد، زخم دیابتی در آن‌ها بیشتر خواهد شد و این عارضه چندین برابر برای مریض به وجود می‌آید.
این فوق تخصص بیماری‌های کلیه با اشاره به اینکه همراهان بیمار نیز از این بیماری آسیب می‌بینند، به‌عنوان‌مثال وقتی به یک نفر می‌گویم کلیه‌ات ازکارافتاده و خیلی دیر مراجعه کردی و باید تحت دیالیز قرار بگیری معمولاً چند حالت دارد، تصریح کرد: یکی اینکه بیمار حرف من را قبول نمی‌کند و به پزشکان دیگر مراجعه می‌کند و هزینه‌های زیادی را متقبل می‌شود به شهر دیگر می‌رود نظر اساتید دیگر را می‌خواهد تا بالاخره بپذیرد، مریض باید تحت عمل جراحی راه عروقی برای دیالیز قرار بگیرد، راه عروقی چندین ماه طول می‌کشد تا راه عروقی مناسب شروع دیالیز شود و بیماری است که به‌صورت اورژانسی مراجعه کرده و وضعیت وخیمی دارد و راه عروقی هم ندارد بنابراین مجبور می‌شویم از راه عروقی موقت استفاده کنیم.
وی اضافه کرد: این موقع بیمار ممکن است ماه‌ها با یک کاتر دیالیز شود، خطر عفونت در آن بیشتر است و چرخه معیوبی به وجود می‌آید، همراه‌های بیمار تحت تأثیر قرار می‌گیرند؛ باید هفته‌ای چند بار و هر بار چهار ساعت به بیمارستان بیایند عوارض بیماری را درمان کنند دارو تهیه کنند.
این فوق تخصص بیماری‌های کلیه اظهار کرد: خوشبختانه با اهتمامی که وزارت بهداشت داشته خیلی از داروهای بیماران دیالیزی تحت پوشش بیمه است و هزینه آن‌چنانی ندارد، اما بازهم هزینه‌هایی را دارد.
تهیه و تنظیم از لیدا رضایی، خبرنگار ایسنا، منطقه خلیج‌فارس
نظر شما