صاحب‌خبر - الهام برخوردار
در آستانه فرا رسیدن، آخرین فرصت اجرای «قانون منع به کارگیری بازنشستگان» برخی از مدیران بازنشسته سازمان‌های دولتی با شیبی نسبتا ملایم در حال ترک کردن صندلی مدیریتی خود هستند. طرح اصلاح و ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان، بالاخره عملیاتی شد و وزارتخانه‌ها به مدیران بازنشسته خود اولتیماتوم دادند. برخی روایت‌ها حکایت از آن دارد آخرین مهلت مدیران بازنشسته برای ترک سمت خود 15آذر ماه 97 خواهد بود. تصویب این طرح با وجود استثنائاتی که در آن وجود دارد درواقع مقدمه‌ای است برای ورود جوانان به عرصه‌های مدیریتی کشور.
هدف اصلی این قانون این است که گردش نخبگان شکل بگیرد و نسل جوان وارد سیستم اجرایی کشور شده تا نشاط بیشتری به بدنه اجرایی کشور تزریق شود و در مدیریت کشور تحول ایجاد کنند. اما آیا مسیر فرایند رشد نیروی انسانی در نظام مدیریتی کشور به درستی طی شده است و آیا این نیروی جوان از کارآمدی بهتری برخوردار است؟
مهدی مطهرنیا، فعال سیاسی اصلاح‌طلب با بیان اینکه یک نظام پویا دارای یک مکانیزمی است که در پرتو آن شایسته‌سالاری را برمی‌گزیند، به «ابتکار» گفت: آنچه که در یک نظام پویا و خود بهبودبخش و از طرف دیگر سازمان دانش‌بنیاد آموزش‌پذیر اهمیت کلیدی پیدا می‌کند، آن است که یک سازمان بتواند مکانیزمی را برگزیند که در پرتو آن بتواند شایسته‌سالاری را در حوزه عاملیت‌های سازمانی مورد توجه قرار دهد. به بیان ساده‌تر یک ساختار مستحکم با بافت و بافتاری زمانی می‌تواند در عرصه عملیاتی، رفتار و کنش‌های قدرتمند خود و همچنین احزاب تعریف شده خود با کمترین هزینه دست یابد. که در کنار ساخت وساختار و بافت وبافتار قدرتمند از عاملیت‌های مورد وثوق و دارای کارآمدی بالا بهره برد.
این فعال سیاسی در ادامه خاطر نشان کرد: این شایستگان هستند که می‌توانند با قرار گرفتن در نقش‌هایی متفاوت در مقام نخبگان اجرایی، مدیریتی و ایده‌پرداز در سطح ریاست مدیریت و رهبری یک ساخت یا ساختار در بافت و بافتاری معین زمینه‌های ایجاد یک موفقیت چشمگیر را در عرصه رسیدن به اهداف سازمانی ایفا کند. در این نظام حکومتی گردش نخبگان از این جهت اهمیت پیدا می‌کند که موجب شایسته‌سالاری شود و به‌تبع با شایسته‌سالاری و قرار دادن عاملیت‌های مناسب با سیستم و متناسب با هدف آن بسترهای مناسب بگیرند و افراد یک محتوای مستحکم‌تری را از نظر عملیاتی به خود گیرند.
گردش نخبگان در خدمت شایسته‌سالاری است
مهدی مطهرنیا، با بیان اینکه در نظام‌های حکومتی و سیاسی گردش نخبگان در خدمت شایسته سالاری است، تصریح کرد: باید سازمان‌های مختلف کشور از جمله نهادهای سیاسی و اجتماعی در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، حقوقی و امثالهم به گونه‌ای باشد که هر نقشی در اختیار یک فرد شایسته یا بهتر از آن شایسته‌ترین فرد ممکن قرار گیرد. حال اگر گردش نخبگان در بستر شایسته‌سالاری در یک سیستم با تاخر و عدم تعادل روبه‌رو شوند عصیان برانگیز است. چرا که هر فرد در جای خود و همچنین نقش و ایفای نقش مناسب خود قرار نگرفته نمی‌گیرد. افراد از یک سو با عدم مناسبت درونی با نقش‌ها و عدم تناسب بیرونی با وظایف محوله برای رساندن سازمان یا وزارتخانه به اهداف موجب اتلاف انرژی و هزینه‌های گوناگون معنوی و غیرمادی می‌شود که در نهایت با ایجاد عدم تعادل در سیستم اضمحلال و نابودی آن عجین می‌شود. لذا ما اگر بتوانیم در هر نظام، سیستم و فراسیستمی در عرصه‌های گوناگون نقش‌ها و عاملیت‌ها را در چارچوب گردش نخبگان هدفمند قرار بدهیم. لذا اگر این نقش‌ها در ساحت شایسته‌سالاری تعریف‌پذیر شوند می‌تواند سازنده آینده‌ای بهتر باشند.
وی با اشاره به قانون منع به کارگیری بازنشستگان یا و تغییراتی که بواسطه این قانون در مدیریت کشور رخ خواهد داد و گردش نخبگان در سطوح مدیریتی، اظهار کرد: آنچه که در ایران مشاهده می‌شود همواره سایه و یا پژواک کمرنگی از این مفاهیم است. سخن و حرف زیاد گفته می‌شود ولی در عرصه عمل همواره ما شاهد اقداماتی که تاثیرات بسیار کمتری دارند هستیم، که در پرتو صحبت و تبلیغات فراوان در مورد یک موضوع گم می‌شود. گردش نخبگان در چهل ساله گذشته از سمت‌های گوناگون مدیریتی در ایران به خوبی مشخص است. در بسترهای آموزشی در همه سطوح کشور امروز ساخت و پرداخت نخبگان در جهت امور آینده کشور دیده نمی‌شود. تنها ما شاهد کارخانه‌های بزرگ مدرک‌سازی برای ایجاد یک فضای مدیریت وضع موجود و کنش‌های مدیریتی باری به هر جهت هستیم. لذا در عمل باید گفت که علی‌رغم گفت‌وگوهایی در این زمینه و زمان‌های مختلف به نسبت فراز و نشیب تحولات جامعه ملی ما مشاهده می‌شود در عمل اقدامی صورت نمی‌گیرد. نتایج حاصل از مدیریت‌های کنونی اکنون در خروجی‌های آن مشخص است و یکی از عواملی که می‌تواند بر سازنده این خروجی‌های نه چندان مثبت باشد، اقدام گردش نخبگان است.
این قانون یک امر بدیهی است فقط ایرادات آن گرفته شده
این استاد دانشگاه در ادامه خاطر نشان کرد: گردش نخبگان در ایران به حد انسداد رسیده است. شما اکنون برای اینکه بتوانید گردش نخبگان را تصریح کنید یک امر بدیهی را به قانون تبدیل می‌کنید. قانون منع به کارگیری بازنشستگان در سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف از یک جهت یک طنز تاریخی است به دلیل اینکه به طور طبیعی زمانی که فرد بازنشسته می‌شود یعنی آنکه او دیگر باید از سیستم گردش نخبگان خارج و زمینه را برای ورود فزاینده نخبگان جدید آماده سازد. در کشوری که این قانون شکل می‌گیرد دیگر نمی‌توان در وزارتخانه‌های گوناگون از بازنشسته‌ها استفاده کرد. چندین دهه است که گردش نخبگان در کشورمسکوت مانده است یعنی نسل‌های دوم و سوم پشت درهای بسته حضور نسل اول تلف شده‌اند. همین است که ما اکنون قانونی را تصویب کردیم که در آن گفته شده باید بازنشستگان پست‌های خود را ترک و کار را به نسل دیگر بسپارند. اینجا این معنا وجود دارد که در عمل یک امر بدیهی یعنی کنار رفتن بازنشستگان از پست‌های مدیریتی انجام نشده و گردش نخبگان صورت نپذیرفته است. اکنون باید جبر یک قانون تکمیل‌کننده به نام منع به کارگیری بازنشستگان در سازمان‌ها وزارتخانه‌ها این امر را تسریع کند. این امر یک گل به خودی و اعتراف به عدم گردش نخبگان در جامعه ملی است.∎
نظر شما