صدای ممتد بوق خودروها، جر و بحث رانندگان پشت چراغ قرمز، رد شدن برخی رانندگان از چراغ زرد با سرعت زیاد، حرکت خودروها پیش از سبز شدن چراغ سر چهار راه، پیاده کردن مسافر وسط خیابان، عبور موتورسیکلت از پیاده روها، ویراژ دادن برخی خودروها در خیابان ها و اتوبان ها، صدای بلند و آزار دهنده سیستم صوتی خودروها، عدم عبور عابران از خط عابر و ... مواردی است که قطعا روزانه با آن برخورد داشته و مشاهده کرده ایم.
البته این به معنای آن نیست که همه شهروندان از رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی سرباز می زنند اما تعداد رانندگان یا عابران پیاده ایی که اقدام به چنین اعمال خلاف فرهنگ ترافیکی می زنند و نسبت به این امر بی توجه هستند، کم نیست و البته وجود همین تعداد محدود برای بی نظمی و اختلال در عبور و مرور شهری کافی است.
این نوع رفتارها در همه جای کشور دیده می شود و مختص به کلانشهرها و یا شهرهای کوچک نیست؛ البته در شهرهای کوچک که ترافیک کمتر و عبور و مرور آسان تر است به وفور شاهد رفتارهای خلاف قانون شهروندی و ترافیکی هستیم.
اگر چه براساس اعلام جانشین فرماندهی انتظامی کردستان وقوع جرائم راهنمایی و رانندگی در این استان نسبت به سال های گذشته 50 درصد کمتر شده اما می توان گفت بد رانندگی کردن و بی توجهی به قوانین و مقررات برای عده ای عادی شده و این تصور در ذهن شان جای گرفته که همواره باید «زرنگ بود و قانون را دور زد».
البته این موضوع در جاده های برون شهری هم نمود بیشتری دارد و بالا بودن آمار تصادفات جرحی و فوتی گویای این واقعیت است.
به راستی چرا با وجود این همه پیشرفت علمی، صنعتی و ارتباطی هنوز در حوزه ترافیک لنگ می زنیم، آیا رعایت نکاتی ساده و توجه به قوانین در این حوزه کار سختی است؟
به نظر می رسد باید این قضیه را از 2 بُعد فرهنگی و همزیستی واکاوی کرد به این معنا که برخی شهروندان در استفاده از وسایل نقلیه حق خود را بر حقوق دیگران ارجح می دانند و فقط اهداف خود را در نظر می گیرند که همین تصور و فرهنگ نادرست است که موجب بروز مشکلات و تصادفات زیادی در ترافیک شهرها و جاده های برون شهری می شود.
بر این اساس برای تحقق انضباط اجتماعی در عبور و مرور، همه باید احساس مسئولیت کرده و اراده جمعی را به میدان آورد اما عملا می بینیم این اتفاق نمی افتد و همچنان شاهد فراوانی تخلفات و بی نظمی های گوناگون هستیم.
تلاش در جهت آموزش فرهنگ ترافیک باید آنچنان مداوم و پیگیر باشد که طبقات مختلف جامعه با قوانین و مقررات مربوط به آن بطور کامل آشنا شوند و طبق موازین آن عمل کنند، امری که چندان دور از ذهن نیست.
این آموزش از طرق مختلف می تواند در جامعه صورت گیرد ولی با توجه به سرعت افزایش فناوری اطلاعات و وسایل ارتباط جمعی، بهترین راه، استفاده از شبکه های مجازی و مشارکت مردم است که می تواند بسیار نتیجه بخش باشد.
اما به نظر نگارنده، آموزش از پایه و سنین کودکی نقش بسزایی در فرهنگ سازی رعایت قوانین ترافیکی دارد.
تدوین کتاب و درسی به نام فرهنگ ترافیک و آموزش آن از مقاطع ابتدایی و دخیل کردن خانواده ها در این امر، نقش بسیار تعیین کننده ای در ایجاد فرهنگ مطلوب ترافیکی در جامعه خواهد داشت.
از آنجایی که حافظه کودک به مانند یک نوار یا سی دی خام عمل می کند و آماده پذیرش هر نوع اطلاعاتی است ،این آگاهی ها به عنوان حافظه بلند مدت و همیشگی در ذهن آنان باقی می ماند لذا با آموزش فرهنگ ترافیک و قوانین راهنمایی و رانندگی در سنین پایین حتی از مهد کودک ها، می توان جمعیت انسانی و بزرگسال آینده را در این حوزه از لحاظ دارا بودن فرهنگ ترافیک تضمین کرد.
این کار نیازمند همکاری و مشارکت نیروی انتظامی و آموزش و پرورش است کاری که بسیاری از کشورها از سال های دور انجام داده و با فرهنگ سازی در سنین پایین به موفقیت های زیادی در این حوزه دست یافته اند.
*خبرنگار ایرنا