صاحب‌خبر - الهام برخوردار
یکی از مشکلاتی که جامعه ما با آن روبه‌رو است نگاه سیاسی در مواجهه با امر اجتماعی و یا دیگر امور است در واقع جامعه ما با یک نوع سیاست‌زدگی مواجه است و هر چیزی را با عینک سیاست می‌بینند. این امر باعث شده است که عموما نخبگان و دولتمردان ما درک درستی از پدیده‌های اجتماعی پیدا نکنند. در شرایط کنونی ما امری مستقل از سیاست نداریم، هر آنچه هست سیاسی است و بازتاب و آثار سیاسی خواهد داشت و سیاست در همه امور دخیل است.
ما در جامعه، امر اجتماعی، امر سیاسی، امر فرهنگی و... داریم. اما چگونه می‌توانیم اینها را مرزبندی کرده و تفکیک کنیم؟ موضوعات بسیاری را می‌توان به عنوان شاهد مثال این مطلب ذکر کرد. از برگزاری کنسرت‌ها گرفته تا موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها از جمله اموری بود که به جای بحث علمی و جامعه شناختی در مورد آن، سیاسی شد.
غلامرضا ظریفیان، تحلیل‌گر مسایل سیاسی درباره آسیب‌های این نوع نگاه و اصلاح آن به «ابتکار» گفت: بخشی از آن معلول کمتر توسعه یافتگی در کنش‌های مختلف است که به لحاظ جامعه شناسی به اینگونه جوامع، جوامع افتراق یافته گفته می‌شود. یعنی اینکه هر حوزه‌ای در جایگاه خودش معنی و مفهوم دارد پس این حوزه‌ها در هم آمیخته نیست. بنابراین اگر کسی در حوزه اجتماعی مطالبه‌ای داشته باشد طبیعتا آن حوزه در اینگونه جوامع تعریف شده است. به گونه‌ای که هم آن فردی که مطالبه دارد متوجه است که در چه عرصه و زمینه‌ای مطالبه‌گر است و هم آن فرد یا نهادی که مخاطب طلب‌کننده است می‌داند که این در کدامیک از دسته‌بندی‌ها قرار دارد.
این تحلیل‌گر مسائل سیاسی در ادامه تصریح کرد: سیاست امر ضروری و اساسی است اما متاسفانه فربه‌شدن عرصه سیاست در جامعه ما نسبت به حوزه‌های دیگر، باعث شده است که جا برای عرصه‌های دیگر تنگ شود و بسیاری از حوزه‌های دیگر را با عینک سیاست مورد ارزیابی قرار دهند. این در واقع یکی از آسیب‌های جامعه ما است که به نوعی عرصه‌های آن به شدت به هم تنیده شده‌اند و از آنجا که در جامعه ما نیز سیاست‌ورزی حرفه‌ای وجود ندارد عمدتا سیاست‌ورزی به صورت آماتوری است.
ظریفیان با بیان اینکه نقش احزاب در سیاست‌ورزی و مطالبه‌گری مردم مهم است باید فعالیت احزاب را به رسمیت شناخت تا رشد و توسعه آنها تسریع شود، گفت: سیاست‌ورزی واقعی در واقع متعلق به احزاب است. زمانی که احزاب به خوبی در یک جامعه شکل گرفته، دوام و قوام می‌یابند طبیعتا این احزاب هستند که در عرصه سیاسی ابزار عقیده می‌کنند، حضورداشته و نقش پررنگی ایفا می‌کنند. سیاست‌ورزی ما به دلیل اینکه حرفه‌ای نبوده و یا خیلی ضعیف عمل می‌کند باعث شد هر کسی به خودش اجازه دهد از دریچه سیاسی به دیگر حوزه‌ها نگاه کند که این خود آسیب‌های جدی به جامعه وارد می‌کند.
در جوامع توسعه نیافته دولت بواسطه مطالبه اجتماعی یک مراد سیاسی را بیان می‌کند
این فعال سیاسی در ادامه افزود: ما در جامعه هم عرصه اجتماعی مشخص و هم مطالبات اجتماعی مشخصی داریم. اینها هیچ ربطی به عرصه سیاسی ندارد. به هر حال بخشی از نیازهای جامعه نیازهای اجتماعی است. این بهم تنیدگی عرصه‌ها باعث شده است که هر کسی به خود اجازه دهد در هرعرصه‌ای که حتی تخصص او نیست دخالت کند. نتیجه این امر باعث شده است که گویش‌ها و مواضع عامیانه و غیر تخصصی بسیار بیشتر از مواضع تخصصی باشد. اینجاست که باید پرسید مساله ورود زنان ما به ورزشگاه‌ها که یک مطالبه اجتماعی است چرا باید از آن استفاده سیاسی شود.
ظریفیان در ادامه خاطرنشان کرد: در جوامع کمتر توسعه یافته مسائل آن به گونه‌ای درهم تنیده شده است که اگر بخواهیم عرصه‌های آن را از همدیگر جدا کنیم متاسفانه مرزهای آن به‌هم می‌ریزد. اینجاست که ما می‌بینیم که وقتی یک دولت مطالبه اجتماعی را مطرح می‌کند در واقع یک مراد سیاسی را بواسطه آن بیان می‌کند. این یک امر عمومی شده است و متاسفانه جامعه، دولتمردان و روشنفکران ما از این نقص و کاستی رنج می‌برند. تا زمانی که ما این عرصه‌ها را افتراق یافته نکنیم هر روزه شاهد افزایش میزان تزاحمات و چالش‌ها در جامعه خواهیم بود. یعنی ما از یک عرصه مراد می‌کنیم عرصه دیگر را. چیزی که ما در عرصه جناحی و خود دولتمردان به عینه شاهد این ماجرا هستیم.
مطالبه‌گری از شاخصه‌های مهم توسعه سیاسی و از ویژگی جوامع حق‌مدار محسوب می‌شود. مطالبه‌گری اجتماعی اراده عمومی برای متقاعد کردن سازمان‌ها و نهادهای اجتماعی به منظور احقاق حقوق شهروندی است که نه تنها به بهزیستی اجتماعی کمک می‌کند بلکه زمینه عدالت اجتماعی گسترده را نیز فراهم می‌کند. اما در شرایط کنونی چیزی به نام مطالبه اجتماعی مستقل از سیاست نداریم و هر آنچه هست سیاسی است و بازتاب و آثار سیاسی خواهد داشت و اینگونه نیست که در حوزه اجتماعی اتفاقی بیافتد و سیاست در آن دخیل نباشد. در واقع عناصری در سیاست مانع بروز خواسته اجتماعی شده است و اگر این موانع وجود نداشته باشد، روند جامعه به طور عادی پیش رفته و تغییرات تدریجی در آن صورت می‌گیرد. پس همه اینها تحت تاثیر مسائل سیاسی است.∎
نظر شما