فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)

رهن همراه اجاره

سؤال: رهن همراه اجاره در چه صورتى جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: صورت جايز آن اين است كه خانه را به مبلغ كمتر اجاره بدهد، مشروط بر اين كه مستأجر مبلغى را به او (موجر) قرض بدهد. والله العالم

 

اجاره 99 ساله

سؤال: آيا طرح مسكن99ساله كه زمين از طرف دولت اجاره داده مى شود و ساخت از طرف گيرنده اجرا مى شود از لحاظ شرعى صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: اجاره 99ساله زمينى كه دولت مالك است، براى ساختمان اشكال ندارد، زيرا مدت اجاره روشن و وجه اجاره معلوم است. والله العالم

 

تعمیرات منزل اجاره ای

سؤال: منزلى را اجاره نموده ام كه نياز به تعميرات ضرورى دارد، چنانچه موجر، تعميرات را انجام ندهد يا توانايى آن را نداشته باشد مستأجر حق فسخ اجاره را دارد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه بهره گيرى معتدّ به از خانه در گرو تعميرات لازم است موجر بايد خانه را تعمير كند و در صورت انجام ندادن، مستأجر حق فسخ دارد. والله العالم

 

تعميرات منزل اجاره براى انتفاع بهتر

سؤال: هرگاه براى انتفاع بهتر، برخى تعميرات لازم باشد مثل نصب چراغ گازسوز در خانه، آيا فراهم كردن آن بر موجر لازم است؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه جزء تزئينات يا استفاده بهتر به شمار رود، نه انتقاع لازم، بر موجر تكليفى نيست. والله العالم

 

تخليه منزل اجاره اى براى تعميرات ضرورى

سؤال: در صورتى كه براى تعمير ضرورى منزل، تخليه موقت لازم باشد آيا مستأجر مى تواند از تخليه كردن امتناع نمايد؟

جواب: بسمه تعالى: در صورتى كه تعمير خانه در حالت سكونت امكان پذير نباشد تخليه لازم است و در صورت تخليه اجاره پرداخت نمى شود. والله العالم

 

هزينه متعارف ماشين اجاره اى

سؤال: ماشين را از آژانس اجاره نمودم كه راننده آن خودم مى باشم آيا هزينه بنزين و سرويس متعارف برعهده من مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه از آژانس براى مدت كوتاهى اجاره كند ظاهر عرف اين است كه هزينه ها برعهده آژانس است و در مدت طولانى برعهده راننده است. والله العالم

 

اجاره با ضميمه در صورت نبودن قدرت بر تسليم عين مستأجره

سؤال: اگر مالك، قدرت بر تسليم عين مستأجره نداشته باشد، آيا اجاره با ضميمه صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: در صحت اجاره، يكى از دو مطلب زير شرط است:

مالك، قدرت بر تسليم داشته باشد;

ب. مستأجر توانايى استيفا داشته باشد.

در غير اين دو صورت، اجاره با ضميمه صحيح نيست و فقط در مواردى بيع «عبد آبق» و يا «بعير شارد»، ضَمِّ ضميمه، مجوّز بيع است. والله العالم

 

ضمانت بازگرداندن عين مستأجره توسط مستأجر

سؤال: آيا ضمانت شخص ثالثى نسبت به بازگرداندان عين مستأجره به موجر پس از تمام شدن مدت اجاره صحيح است و در صورت صحت، آيا ضمان اصطلاحى است؟

جواب: بسمه تعالى: اشكال ندارد و اين ضمان همانند ضمان درك كه فردى ضامن مى شود، اگر عين مستحق للغير درآمد او ضامن باشد. والله العالم

 

نحوه صحيح اجاره منزل و مغازه

سؤال: اجاره ى منزل و مغازه به كدام يك از اين روش ها صحيح است: 1. اجاره به مبلغ معين ماهيانه بدون رهن; 2. رهن با مبلغ معين بدون اجاره; 3. رهن همراه با مبلغ معين به عنوان اجاره

جواب: بسمه تعالى: بايد توجه نمود: چيزى كه نزد ديگرى رهن است، گيرنده رهن نمى تواند در آن تصرف كند، و چون در اين موارد هدف سكونت در خانه است بايد نحوه معامله عوض گردد، و لذا روش اول اشكال ندارد.

روش دوم باطل است، مگر اين كه به صورت بيع الشرط باشد; به اين معنى كه خانه را در مقابل مبلغى بفروشد، به شرط اين كه اگر سر مدت، ثمن را برگرداند معامله را فسخ كند.در اين صورت مبلغ در كار نخواهد بود.

روش سوم به اين صورت بى اشكال است كه بگويد: «خانه را به مبلغ پنجاه هزار تومان اجاره مى دهم، به شرط اين كه دوميليون تومان قرض الحسنه به من بدهيد». والله العالم

 

اجاره با ضميمه در صورت نبودن قدرت بر تسليم عين مستأجره

سؤال: اگر مالك، قدرت بر تسليم عين مستأجره نداشته باشد، آيا اجاره با ضميمه صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: در صحت اجاره، يكى از دو مطلب زير شرط است

مالك، قدرت بر تسليم داشته باشد

ب. مستأجر توانايى استيفا داشته باشد

در غير اين دو صورت، اجاره با ضميمه صحيح نيست و فقط در مواردى بيع «عبد آبق» و يا «بعير شارد»، ضَمِّ ضميمه، مجوّز بيع است. والله العالم

ضمانت بازگرداندن عين مستأجره توسط مستأجر

سؤال: آيا ضمانت شخص ثالثى نسبت به بازگرداندان عين مستأجره به موجر پس از تمام شدن مدت اجاره صحيح است و در صورت صحت، آيا ضمان اصطلاحى است؟

جواب: بسمه تعالى: اشكال ندارد و اين ضمان همانند ضمان درك كه فردى ضامن مى شود، اگر عين مستحق للغير درآمد او ضامن باشد. والله العالم

 

فوت مستأجر در اثناء اجاره

سؤال: اگر مستأجرى چند ماه پس از اجاره، از دنيا برود، آيا اجاره بهاى ماه هايى كه انتفاع نبرده است حال مى گردد و بايد اجاره ى تمام مدت رابپردازد؟

جواب: بسمه تعالى: با موت مستأجر، اجاره بهاى مدتى كه هنوز استفاده نكرده است حال نمى شود. موت اشخاص، ديون مستقر را حال مى سازد، نه ديون غير مستقر را; مانند وجه اجاره. از اين رو، اگر مورد اجاره به وسيله ى زلزله ويران شود، مالك حق گرفتن بهاى اجاره را ندارد، بنابراين اگر مستأجر بميرد اجاره در مدت باقيمانده، باطل مى شود. والله العالم

 

خسارت وارده به همسايه در خانه اجاره اى

سؤال: مستأجر خانه متوجه تركيدن لوله ى آب كه داخل ديوار بوده، نشده و به همسايه ضرر و خسارت وارد شده است، البته كوتاهى نكرده است. آيا خسارت به عهده ى صاحب خانه است يا مستأجر؟

جواب: بسمه تعالى: جبران ضرر به عهده ى صاحب خانه است. والله العالم

 

اجاره دادن سالن براى مراسم عروسى

سؤال: سالنى را براى اجراى مراسم عروسى اجاره مى دهيم و مى دانيم كه اغلب اين مراسم با موسيقى حرام و رقص همراه است. آيا اجاره، صحيح و اخذ وجه، حلال است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر مورد اجاره برگزارى مراسم است، نه مراسم توأم با رقص و موسيقى، اجاره صحيح است و به عبارت ديگر مورد اجاره، امر حلال است، ولى مستأجر كار حرام نيز انجام مى دهد. والله العالم

 

خواندن نماز درمنزلى كه اجاره آن داده نشده است

سؤال: منزلى اجاره كردم، لكن چند ماه، مبلغ اجاره را پرداخت نكردم. آيا نماز در اين منزل باطل است؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال، هرگاه مستأجر تمكن از پرداخت وجه اجاره داشته و بدون عذر تأخير انداخته است و مدت تأخير به اندازه اى است كه نوعاً مورد مسامحه واقع نمى شود، موجر حق فسخ دارد و پس از فسخ، نماز در آنجا باطل است. والله العالم

 

بطلان عقد اجاره و تبديل به اجرت المثل

سؤال: هرگاه خانه اى را به مبلغ ماهيانه صدهزار تومان اجاره دهند و شخصى ضامن اجاره بها شود، ولى بر اثر بطلان عقد به اجرت المثل به مبلغ صد و پنجاه هزار تومان تبديل شود، آيا ضامن، مسؤول پرداخت اجرت المثل مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه اجرت المثل بيش از تعهد او نباشد، ضامن بايد بپردازد. والله العالم

 

رفت و آمد شوهر به خانه اجاره اى زن خود

سؤال: زنى خانه اى را اجاره كرده كه مجردى زندگى كند. اگر ازدواج كند و شوهرش بدون اطلاع صاحب خانه به اين منزل رفت و آمد نمايد، آيا جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر صاحب خانه شرط كرده كه مجرد زندگى كند، طبعاً رفت و آمد مرد بر خلاف شرط است، ولى اگر در حال مجرد بودن اجاره كرده، نه اين كه مجرد بودن شرط باشد، در اين صورت جايز است. والله العالم

 

قانون 1356 مربوط به روابط مؤجر و مستأجر

سؤال: در سال 1356قانونى به نفع مستأجر وضع شد كه مستأجر مى توانست پس از انقضاى مدت اجاره، بدون توافق و رضايت طرف ديگر درخواست تجديد اجاره نامه ى محل تجارى نمايد، البته با در نظر گرفتن اجاره بهاى سابق و كنونى و تعديل آن. آيا اين مطلب با موازين شرع منطبق مى باشد و مى توان اجرا نمود؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه موجر با آگاهى كامل از قانون، محل را اجاره داده باشد معناى آن اين است كه اين قانون را پذيرفته است و در حقيقت عمل به قانون، شرط اجاره است، بالأخص اگر مستأجر به مالك سرقفلى داده باشد كه مفاد آن استحقاق تجديد اجاره به قيمت روز است، ولى اگر اجاره بدون اطلاع موجر از قانون و قبل از تصويب آن باشد، بايد رضايت مالك را جلب كند. والله العالم

 

اجاره دادن مال مشاع توسط يكى از شركا

سؤال: اگر يكى از شركاء مال مشاعى را اجاره دهد، لكن شريك وى موافقت نكند; وظيفه چيست؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه كسى سهم مشاع خود را اجاره بدهد و شريك او موافقت كند، اشكال ندارد. در غير اين صورت بايد به نحوه ى استيفاى منفعت به توافق برسند. والله العالم

 

تغيير شغل در مغازه ى اجاره اى

سؤال: اگر مغازه اى را براى فروش لوازم منزل اجاره كنند، آيا تغيير شغل جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر در اجاره قيد شده باشد كه حتماً لوازم منزل بفروشد، بايد بر طبق شرط عمل كند. والله العالم

 

اجاره دادن منزل توسط مستأجر

سؤال: آيا مى شود خانه اى را كه به مبلغى اجاره كرده به مبلغ بيشتر اجاره بدهد؟

جواب: بسمه تعالى: كسى اگر عينى اجاره كرد نمى تواند آن را به بيشتر از آنكه اجاره كرده است به ديگرى واگذار كند مگر اين كه در عين، كمالى را ايجاد كرده باشد در اين صورت اجاره به قيمت بيشتر اشكال ندارد. والله العالم

 

سرقفلى

سؤال: آيا سرقفلى قائم به ملك است يا قائم به شخص و به عبارت ديگر آيا سرقفلى راجع به عين اموال است يا خير؟

جواب: بسمه تعالى: در جايى كه اخذ سرقفلى صحيح باشد حق مستأجر است كه قائم به عين است. والله العالم

 

ادعاى مستأجر بر وقفيت زمين اجاره اى

سؤال: مرحوم پدرم چهل سال قبل زمينى را خريدارى نموده وچند سال است كه زمين را به فردى اجاره داده ام، اكنون كه زمان تحويل اين زمين مى باشد، مستأجر مدعى است كه زمين وقف افراد مذكور بوده، آيا قول وى پذيرفته مى شود؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال قول مستأجر مسموع نيست مگر اين كه دو شاهد در محكمه شرع بر وقف بودن زمين گواهى دهند. والله العالم

 

اجاره دادن آپارتمان توسط غير مالك

سؤال: آپارتمانى را اجاره نمودم و لكن دادگاه موجر را محكوم به خلع يد از ملك نموده، اگر اينجانب مال الاجاره را طبق قرارداد به هر كدام كه مستحق قانونى باشد پرداخت نمايم آيا مالك پيشين مى تواند مرا مجبور به تخليه نمايد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه مراد از خلع يد اين است كه او به عنوان مالك شناخته نشده و ديگرى مالك خانه است در اين صورت بايد وجه اجاره را فقط به شخص دوم بپردازيد. والله العالم

 

انكار اجاره از طرف مالك بعد از انجام كار اصلاحات روى زمين

سؤال: زمين بايرى را از شخصى اجاره كردم. زمين را اصلاح و ديواركشى و درخت كارى نموده و تمام امكانات را تهيّه كردم. اكنون مالك، منكر اجاره شده است. وظيفه ى من چيست؟

جواب: بسمـه تعـالى: كسـى كـه مـدعى اجـاره ى زمينـى است كـه روى آن كـار كـرده، بايـد بيّنـه و يا قرائنـى كه قـاضى را قـانع كنـد، اقـامه نمـايد. در غيـر اين صـورت، قـول مالك مقـدم است. اگـر مالك مى دانـد اجـاره انجـام گـرفته اسـت; هـر چنـد طـرف مقـابل مدركى ندارد، بايد تن به حكم الهى بدهد و از اين كه او مدركى ندارد، سوء استفاده نكند. والله العالم

 

پايان مدت اجاره و عدم تخليه

سؤال: اگر مكانى كه مدت اجاره آن تمام شده، تخليه نشود چه مبلغى بايد به مالك پرداخت شود؟

جواب: بسمه تعالى: ملاك اجرت المثل هر ماه و سال است . والله العالم

 

حق كسب و پيشه و سرقفلى

سؤال: حق مغازه اى را در سال 1358 به مدت 10 سال به شخصى اجاره دادم وى پس از پايان مدت اجاره از تخليه دكان خوددارى كرد و درخواست حق كسب و پيشه نمود آيا درخواست وى شرعاً جايز است؟

جواب: بسمه تعالى: اگر در مدت اجاره بر اثر فعاليت او، مغازه مركزيت پيدا كرده كه براى مالك سودى خواهد داشت با پرداخت چيزى مصالحه شود . والله العالم كسب و پيشه و سرقفلى

 

اجاره به شرط نداشتن حق ريشه

سؤال: زمينى را جهت كشاورزى اجاره داده شده و در ضمن اجاره قيد شد كه مستأجر حق ريشه ندارد ولى پس از مدت اجاره مستأجر مى گويد درختانى را براى خود كاشته است اكنون وظيفه چيست؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال كاشتن هر نوع درخت براى خودش بدون اذن صاحب مالك جايز نبوده و در فرض كاشتن، باقى گذاردن آن بدون رضايت مالك جايز نيست . والله العالم

 

شرط زياده در صورت عدم تخليه

سؤال: شخصى مكانى را اجاره نموده است موجر(صاحب ملك) شرط نمود در صورت تأخير در تخليه، چهل درصد اضافه بر اجاره دريافت نمايد آيااين شرط صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه مدت اجاره دوم مشخص باشد پذيرش اين شرط چون با توافق طرفين و آگاهى بوده است اشكال ندارد، و اگر مدت اجاره ذكر نشده، اجاره دوم باطل و براى مدت پس از پايان اجاره بايد اجرت المثل بپردازد . والله العالم

 

تعمير منزل اجاره اى بدون اذن موجر

سؤال: اگر مستأجر به مالك خانه دسترسى نداشته باشد و براى ممانعت از خراب شدن خانه، بدون اذن موجر اقدام به تعمير پشت بام خانه نمايد هزينه تعميرات بر عهده كيست؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه تعمير ضرورى بوده و بدون تعمير استفاده از خانه امكان پذير نبود و مطابق اصول لازم، تعمير شده است هزينه بر عهده مالك است و مى تواند از اجاره كسر كند . والله العالم

 

حقيقت اجاره چيست ؟

سؤال: آيا اجير كردن اشخاص از باب تعهد به انجام كار است يا تمليك عمل؟

جواب: بسمه تعالى: نظر ما در اجاره اعيان بر خلاف مشهور است، ما معتقديم اجاره اعيان تسليط طرفين بر عين است تا از آن بهره بگيرد و لذا در صيغه اجاره مى گوئيم «آجرتك الدار» و نمى گوئيم «آجرتك منفعة الدار» از اين بيان روشن مى شود كه اجاره اجير نيز به معنى اختيار گرفتن اجير براى بهره گيرى در كار مورد نظر است، بنابراين نظر ما با هر دو نظر فرق مى كند، البته اين نظر در اجير خاص روشن است . والله العالم

 

اجاره به شرط عدم اجاره به ديگرى

سؤال: منزل را اجاره كرده و شرط شده كه به ديگرى اجاره ندهد اگر تخلف شرط نمايد ولى موجر مخالفتى ننمايد سپس ملك را به ديگرى بفروشد آيا مالك جديد مى تواند به جهت تخلف، اجاره را فسخ نمايد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه سكوت مالك به معناى امضاى اجاره به ديگرى باشد مالك دوم از وضعيت آگاه باشد حق فسخ ندارد . والله العالم

 

امتناع از تخليه به علّت رد نكردن وديعه

سؤال: اگر مالك منزل خود را به مستأجر به مدت يك سال اجاره دهد و مستأجر با اجازه مالك، منزل را به ديگرى با اخذ وديعه و وجه كمتر اجاره دهد ولكن مستأجر اول پس از پايان مدت اجاره به علت عدم توان يا علت ديگر، وديعه را به مستأجر دوم پرداخت نكند آيا مستأجر دوم مى تواند به علت رد نكردن وديعه از تخليه منزل خوددارى كند؟

جواب: بسمه تعالى: مستأجر دوم بايد خانه را تخليه كند و براى اخذ رهن خود به مستأجر اول مراجعه كند، اگر پرداخت نكرد با مداركى كه دارد به دادگاه شكايت كند . والله العالم

 

تمام شدن اجاره و درخواست مبلغى جهت تخليه

سؤال: به مدت چند سال انبارى را اجاره نموده و اكنون مدت اجاره تمام شده، آيا مى توان بر طبق قانون شرع، پولى بابت تخليه كردن از مالك اخذ كرد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه مدت اجاره تمام شده است و مستأجر سرقفلى نپرداخته بايد ملك را بلاعوض تخليه كند ولى اگر تخليه فورى امكان پذير نيست و باعث ضرر است مالك مهلت بدهد تا تخليه امكان پذير باشد و در اين مدت بايد وجه الاجاره را پرداخت كند . والله العالم

 

عدم قدرت بر پرداخت اجاره

سؤال: منزلى را اجاره كردم اكنون چند ماه نتوانستم اجاره را بپردازم آيا سكونت در اين منزل و انجام كارهاى عبادى صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: جريان را با صاحبخانه در ميان بگذاريد به حكم اينكه ناتوانيد اجازه بدهد . والله العالم

 

اجاره دادن طلا

سؤال: اينجانب شغل طلافروشى دارم مقدارى طلا را اجاره نموده و هر ماه مبلغى را طبق قرارداد اجاره مى پردازم و پس از پايان مدت اجاره و به همان مقدار طلاى اجاره شده باز پرداخت مى نمايم آيا اين قرارداد صحيح است؟

جواب: بسمه تعالى: از آنجا كه از عين طلا با ساختن زينت آلات استفاده مى شود نمى تواند مورد اجاره باشد طبعاً قرض است و افزايش (وجه اجاره) ربا خواهد بود . والله العالم

 

اجاره و وام

سؤال: شخصى به احمد پيشنهاد مى كند اگر خانه خود را يكسال و يا دو سال و يا ... در اختيار من قرار دهى من هم مبلغ سه ميليون تومان را به عنوان وام بلاعوض در اختيار تو مى گذارم و در هنگام پايان مدت من خانه و تو مبلغ ياد شده را از همديگر پس مى گيريم به نظر حضرت عالى چطور است؟

جواب: بسمه تعالى:به دو صورت امكان دارد 1. خانه را به عنوان بيع شرط به طرف بفروشد در مقابل مبلغى كه مى گيرد ولى مشروط بر اين كه پس از دو سال حق فسخ داشته باشد.2. خانه در مقابل آن مبلغ رهن باشد و مالك بدون اين كه شرطى در كار باشد اخلاقاً اجازه دهد صاحب مبلغ در آن خانه بنشيند ولى طريق اول بهتر است.والله العالم

 

اجاره دادن به مبلغ بالاتر توسط مستأجر

سؤال: شخصى خانه اى را از آقاى فلانى اجاره كرده به مبلغ ماهانه 100 هزار تومان، اكنون مى خواهد همه آن را و يا قسمتى از آن منزل را به افزونتر از قيمت مذكور به شخص ديگرى اجاره بدهد به نظر حضرت عالى شرعاً چطور است؟

جواب: بسمه تعالى:نمى تواند خانه اى را كه به مبلغى اجاره كرده به بيشتر اجاره بدهد مگر اين كه در آن خانه كارهايى انجام دهد كه سبب افزايش قيمت خانه باشد و مسأله منصوص است.والله العالم

 

شرط قرض در ضمن اجاره

سؤال: اينجانب مستأجرم و مبالغى را در اختيار صاحبخانه مى گذارم متقابلاً او نيز خانه خود را در اختيار بنده قرار مى دهد و احياناً اضافه بر آن، ماهانه بسيار ناچيزى دريافت مى كند شرعاً چه حكمى دارد؟

جواب: بسمه تعالى:اگر خانه را به مبلغ مزبور اجاره دهد به شرط اين كه مبلغى را به او تا مدت معين وام دهد اشكال ندارد يعنى شرط قرض در ضمن عقد اجاره باشد نه بالعكس.والله العالم

ترك منزل استيجارى توسط مستأجر

سؤال: موجر خانه اى را به مدت يك سال به شخصى اجاره داده او بعد از چند ماهى محل را پيش از موعدى كه اجاره بر آن مبتنى بود ترك كرد و محل ديگرى را اجاره نمود آيا موجر مى تواند حق الاجاره بقيّه ماه ها را كه در آغاز اجاره لحاظ گرديده بود از او مطالبه نمايد؟

جواب: بسمه تعالى: مى تواند وجه اجاره باقيمانده را مطالبه كند.والله العالم

 

اجاره زمين به مدت 2 سال و محصول سال سوّم

سؤال: زمينى به مدت 2 سال جهت كشاورزى اجاره داده شده است در سال دوم هنگام برداشت محصول، مقدارى از تخمهاى آن محصول بر زمين ريخته شده و در اثر بارندگى تخمها رشد نموده است مالك اين محصول چه كسى است؟

جواب: بسمه تعالى: محصول مربوط به صاحب تخم است حتى در سال سوم، ولى اگر بخواهد در زمين بماند بايد رضايت صاحب ملك را جلب كند ولو با اجاره مجدد يا پرداخت اجرة المثل، و در غير اين صورت مالك مى تواند آنها را بكند . والله العالماجاره زمين به مدت 2 سال و محصول سال سوّم

 

تصرف در رهن

سؤال: شخصى در قبال دريافت مبلغ معيّنى، زمين خود را در اختيار شخص ديگر قرار مى دهد تا پس از پرداخت مبلغ مأخوذ، زمين را به صاحبش بازگرداند وى تا زمان دريافت پول در زمين كشاورزى كرده است، سود به دست آمده متعلق به كيست؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه زمين رهن بوده، حق تصرف در آن ندارد و در صورت تصرف بايد اجرت زمين به مالك آن پرداخت شود و اما اگر زمين را به صورت بيع شرط فروخته است كه هر موقع مبلغ را سرِ مدت پس داد بيع را فسخ كند در اين صورت در آمد مال خريدار است . والله العالم

 

فسخ معامله و عدم اطلاع عامل

سؤال: هرگاه جاعل، عقد جعاله را فسخ كند ولى عامل مطلع نشود و عمل را انجام دهد آيا عامل مستحق اجرت مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: تا اخطار جاعل به عامل نرسيده عمل او محترم است . والله العالم

 

فسخ جعاله توسط عامل و پذيرش مجدّد

سؤال: هرگاه جاعل، جعاله را فسخ كند و عامل كارهاى مقدماتى را انجام داده باشد آيا مستحق اجرت المثل است ؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه جاعل از آن مقدمات منتفع مى باشد به نحوى كه عامل دوم بتواند از آن مقدمات به نتيجه مورد نظر جاعل برسد، مستحق اجرت مى باشد . والله العالم

 

كم كردن اجرت بدون اطلاع عامل

سؤال: هرگاه جاعل از اجرتى كه اعلان كرده بود به اجرت كمتر عدول كند و عامل اطلاع نداشته باشد مستحق چه مقدار اجرت مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: تا گزارش به عامل نرسد كاهش در اجرت جائز نيست . والله العالم

 

فسخ جعاله و انجام كارهاى مقدماتى از سوى عامل

سؤال: هرگاه جاعل، جعاله را فسخ كند و عامل كارهاى مقدماتى را انجام داده باشد آيا مستحق اجرت المثل است ؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه جاعل از آن مقدمات منتفع مى باشد به نحوى كه عامل دوم بتواند از آن مقدمات به نتيجه مورد نظر جاعل برسد، مستحق اجرت مى باشد . والله العالم

 

نگهدارى نتيجه عمل براى اخذ اجرت

سؤال: آيا عامل در جعاله مى تواند براى به دست آوردن اجرت خود نتيجه عمل را نگه دارد تا پس از گرفتن اجرت آن را تسليم كند؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه احتمال تخلف مى دهد مى تواند با اعلان نگه دارد . والله العالم

 

تلف شدن مال پيدا شده

سؤال: اگر عامل مال گمشده را پيدا كند ولى بر اثر افراط و تفريط تلف شود و عامل بدل را رد كند آيا مستحق اجرت مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: در فرض سؤال پس از پرداخت مثل و يا قيمت، اقل الأمرين از اجرت المثل و اجرت المسمى احتياطاً پرداخته شود و به اين سؤال قبلاً نيز پاسخ داده شد . والله العالم

 

پيدا كردن مال گمشده بدون اطلاع از جعاله

سؤال: هرگاه عامل پيش از اطلاع از قراردادى كه جاعل تعيين كرده، آن كار را انجام دهد مستحق اجرت مى باشد؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه عمل پس از انشاء جعاله انجام بگيرد و جاعل از آن عمل منتفع گردد و عامل قصد مجانى نداشته باشد مستحق حق جعل است مگر اينكه قبل از انشاء انجام دهد يا عامل قصد تبرع داشته باشد در آن صورت مستحق نيست . والله العالم

 

انجام كار جعاله توسط چند نفر

سؤال: در موارد جعاله به شكل اعلان عمومى مثل اينكه بگويد هر كس براى من فلان كتاب را خريدارى كند به او پاداش مى دهم اگر افراد متعدد بدون آگاهى از انجام آن كار توسط ديگران آن كار را انجام دهند همه مستحق اجرت مى باشند؟

جواب: بسمه تعالى: هرگاه كارها در طول هم باشند نخستين فرد مستحق جعل است و اگر در عرض هم باشند، مصالحه كنند يا قرعه بكشند . والله العالم

 

استحقاق اجرت در جعاله خاصّ توسط شخص ثالث

سؤال: در جعاله خاص اگر از قرائن معلوم شود طرف مقابل، خصوصيت نداشته و منظور جاعل، رسيدن به نتيجه است آيا انجام آن توسط شخص ثالث موجب استحقاق اجرت معيّن مى شود؟

جواب: بسمه تعالى: در صورتى كه عامل قصد تبرع نداشته باشد مستحق اجرت المثل خواهد بود . والله العالم