صاحب‌خبر - «ناتو بازی» ترامپ علیه ارتش اروپایی
گروه ایران و جهان: تنش‌های میان آمریکا و فرانسه، از زمان حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید پایانی ندارد. هر چند شاید جنگهای لفظی و دیپلماتیکی که ترامپ با محوریت‌هایی همچون ناسیونالیسم آمریکایی علیه اروپایی‌ها راه می‌اندازد، به ندرت آثار عملی به خود می‌بیند، اما نشان از اختلاف و شکاف شدید میان رهبران اروپا و رئیس دولت ایالات متحده آمریکا دارد. موضوعی که از اختلاف‌ها درباره برجام و تحریم‌های ایران و نیز خروج آمریکا از پیمان‌های بین‌المللی آغاز شد و حالا به تنش‌های لفظی یک به یک رسیده است.
سابقه برخوردهای عجیب ترامپ و ماکرون، به اولین روزهای پس از حضور کاندیدای جمهوریخواهان آمریکا در کاخ سفید باز می‌گردد. تصاویر بی‌محلی ماکرون به ترامپ در استقبال از روسای دولت‌های عضو شورای امنیت و رفتنش به سوی آنجلا مرکل، صدراعظم آلمان، یا زورآزمایی با فشردن شدید دست‌های یکدیگر هنگام مصافحه ترامپ و ماکرون، از تصاویر فراموش نشدنی برخوردهای روسای دولت‌های آمریکا و فرانسه هستند.
دونالد ترامپ اول هفته جاری به فرانسه رفت تا در مراسم یادبود پایان جنگ جهانی اول شرکت کند. با این حال پس از اینکه او به بهانه عجیب آب و هوای بارانی از شرکت در مراسم ادای احترام به سربازان آمریکایی کشته شده در فرانسه شانه خالی کرد، هدف انتقادات شدیدی قرار گرفت. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرده که این بازدید به خاطر مشکلات برنامه‌ریزی و لجستیکی که در پی آب و هوای بارانی به وجود آمده بود، لغو شد. اما بسیاری از مقامات داخلی و بین‌المللی از ترامپ به خاطر عدم حضور در این رویداد که بسیاری از رهبران جهان در آن شرکت داشتند انتقاد کردند.
نیکلاس سوامس یک سیاست‌مدار انگلیسی و نوه وینستون چرچیل در توئیتی نوشت: «این سربازان رو در رو با دشمن کشته شدند و آن وقت دونالد ترامپ بی‌کفایت و رقت‌انگیز نتوانست برای ادای احترام به این سربازان کشته شده حتی در مقابل آب و هوای بارانی بایستند».
اما بخش عمده این انتقادها اغلب از سوی هموطنان ترامپ مطرح شد. به عنوان مثال، جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا نیز در توئیتی نوشت: «دونالد ترامپ به خاطر بارش باران شرکت نکرد؟؟؟؟ آن سربازانی که ترامپ اعتنایی به ادای احترام به آنها نکرد در باران و در گل و در برف جنگیدند و بسیاری از آنها به خاطر آزادی در خندق‌ها کشته شدند».
چاک هاگل که در دوران دولت باراک اوباما بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ میلادی به عنوان وزیر دفاع خدمت کرده بود نیز در‌این‌باره به سی‌ان‌ان گفت: «این یک چالش یا مشکل بزرگ نبود این یک ننگ بود». وی افزود: «دونالد ترامپ، رئیس ایالات متحده آمریکا کهنه سربازان ما و کشورمان را مایوس و ناامید کرد و به نظر من او پیام بسیار نادرستی را به جهان ارائه کرد. من نیز از اینکه ترامپ این سفر را به خاطر نقشی که جنگ در تاریخ جهان ایفا کرد مهم در نظر نگرفته بود، بسیار ناامید شدم».
در میان این واکنش‌ها، یکی از جالب‌ترین‌ها مربوط به توئیت حساب رسمی ارتش فرانسه بود. ارتش فرانسه در حساب توئیتر رسمی خود تصویری از یکی از سربازان در حال تمرین زیر باران را منتشر کرد و زیر آن نوشت: «باران می‌بارد؛ اما خیلی مهم نیست».
این پایان واکنش‌ها نبود. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز به طور غیرمستقیم در سخنرانی‌اش به مناسبت سالروز پایان جنگ جهانی اول در طاق نصرت پاریس، به رئیس دولت ایالات متحده آمریکا تاخت. وی در سخنرانی خود «ناسیونالیسم» را «خیانتی به میهن‌پرستی» دانست. این سخنان انتقادی آشکار از دونالد ترامپ بود که ماه گذشته خود را فردی «ناسیونالیست» و نه «گلوبالیست» معرفی کرد. ماکرون گفت که ناسیونالیسم خود از دلایل آغاز جنگهای جهانی بوده است. اما شاید ریشه‌های این اختلاف در جای دیگری باشد؛ پیشنهاد فرانسه برای تشکیل ارتش اروپایی! امانوئل ماکرون روز سه‌شنبه هفته گذشته در مصاحبه‌ای گفته بود کشورهای اروپایی برای تضمین دفاع از خود باید یک نیروی نظامی مشترک تشکیل دهند. وزیر دفاع فرانسه، فلورانس پارلی نیز در نشست «ابتکارعمل مداخله اروپایی» که روز چهارشنبه گذشته با حضور وزرای دفاع چند کشور اروپایی در پاریس برگزار شد، گفته بود که اروپا نمی‌تواند برای همیشه پشت دیوار دفاعی آمریکا بماند.
ترامپ در واکنش به این اظهارات در توئیتر خود نوشت: «امانوئل ماکرون پیشنهاد ایجاد ارتش خاص، برای اروپا به منظور حفاظت در برابر آمریکا، چین و روسیه را داده است اما این آلمان بود که در جنگ جهانی اول و دوم (به فرانسه حمله کرد). خوب اوضاع برای فرانسه چطور پیش رفته بود؟ قبل از ورود آمریکا (به جنگهای جهانی اول و دوم)، آنها در پاریس داشتند شروع به یادگیری زبان آلمانی می‌کردند. سهم خودتان از ناتو را می‌پردازید یا نه». حملات ترامپ البته شخص ماکرون را هم هدف گرفت. او با اشاره با آماری از وضعیت فرانسه در دوران ریاست جمهوری ماکرون در توئیتر خود نوشته است: «مشکل این است که امانوئل ماکرون با میزان پایین محبوبیت 26 درصدی و همچنین نرخ بیکاری 10 درصدی مواجه است. او تلاش می‌کند موضوع را عوض کند. هیچ کشوری بیشتر از فرانسه ملی‌گرا نیست، با مردمی سرافراز و با شرافت. پس فرانسه را دوباره بزرگ کن». این بخش از اظهارات ترامپ اشاره به شعار رئیس دولت آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 این کشور است که می‌گفت باید دوباره آمریکا را بزرگ و فوق‌العاده کنیم.
حملات ترامپ به ماکرون و فرانسه بعد از بازگشتش به آمریکا هم ادامه یافته است. وی در توئیتی نوشت: «تازه از فرانسه بازگشته‌ام و دستاوردهای زیادی در دیدارم با رهبران جهان حاصل شد. هرگز آسان نیست که این حقیقت را مطرح کنیم که باید با آمریکا رفتار منصفانه‌ای داشت، که اینطور نبوده است، هم در بحث نظامی و هم تجاری». ترامپ ادامه داد: «ما بخش بزرگی از هزینه‌ها برای حفاظت نظامی از سایر کشورها را پرداخت می‌کنیم، صدها میلیارد دلار. صدها میلیارد دلار هم در تعامل با همین کشورها در حوزه تجاری از دست می‌دهیم. به آنها گفته‌ام که این وضعیت نمی‌تواند ادامه یابد. اکنون و همیشه، رفتار غیر منصفانه مضحکی در قبال ایالات متحده بوده است». او افزود که به سایر کشورها گفته است که یا باید به ایالات متحده آمریکا پول پرداخت کنند یا خودشان از خودشان محافظت کنند. ترامپ نوشت: «پول‌های هنگفتی صرف حفاظت از دیگر کشورها می‌شود و ما چیزی جز کسری تجاری و ضرر به دست نیاوردیم. الان زمان آن است که این کشورهای بسیار ثروتمند به آمریکا بابت محافظت ارتش پول بدهند یا خودشان کار حفاظت را انجام دهند ... تجارت هم باید آزاد و منصفانه باشد». البته به گفته پایگاه خبری هیل هنوز مشخص نیست که دونالد ترامپ چگونه بحث تجارت و هزینه‌های نظامی را مرتبط کرده است!
با این حال سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام بلندپایه فرانسوی در واکنش به سخنان رئیس دولت آمریکا نوشت که آقای ترامپ از سخنان آقای ماکرون «بد برداشت» کرده است. این مقام بلندپایه فرانسوی درباره واکنش رئیس‌جمهوری فرانسه به گفته‌های رئیس دولت آمریکا گفت که احتمالا آقای ماکرون روز شنبه خود مستقیما به آقای ترامپ پاسخ خواهد داد. اما دفتر ریاست جمهوری فرانسه از هرگونه اظهارنظر در مورد توئیت‌های اخیر دونالد ترامپ، رئیس دولت آمریکا در انتقاد از فرانسه و مکرون امتناع کرد. مشاور امانوئل ماکرون نیز در واکنش به توئیت‌های اخیر ترامپ اعلام کرد این حقیقت که رئیس دولت آمریکا تاریخ اروپا را به خاطر دارد، خبر خوبی است.
هر چند به نظر می‌رسد ترامپ از پیشنهاد ماکرون و فرانسه برافروخته شده است، اما امانوئل ماکرون اولین رهبر اروپایی نیست که معتقد است اروپا برای دفاع از خود باید بیشتر تلاش کند. دونالد توسک، رئیس شورای اتحادیه اروپا بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران و پیمان اقلیمی پاریس و همین‌طور به دنبال انتقادات آقای ترامپ از نقش مالی کمرنگ اروپا در پیمان ناتو و تهدیدات وی مبنی بر آغاز یک جنگ تجاری با اروپا گفته بود: «اروپا باید هرآنچه در توان دارد را برای حفظ رابطه و همکاری‌های دو سوی اقیانوس اطلس انجام دهد. اما در عین حال ما باید برای هر سناریوی احتمالی آماده باشیم تا بتوانیم به طور مستقل عمل کنیم». توسک همچنین گفته بود اتحادیه اروپا «باید سپاسگزار» ترامپ باشد چرا که «به لطف او، ما دیگر از توهمات خلاص شده‌ایم». رئیس شورای اتحادیه اروپا افزوده بود: «با در نظر گرفتن تصمیمات اخیر رئیس‌جمهور ترامپ، باید گفت با همچین دوستانی، دیگر به دشمن احتیاجی نیست».
باید دید این رویدادهای جدید در ارتباط فرانسه و آمریکا به کجا خواهد رسید و آیا در عمل هم می‌توان شاهد واگرایی هر چه بیشتر فرانسه و اتحادیه اروپا از مواضع آمریکای ترامپ شد یا پیوستگی منافع مانع این موضوع خواهد شد. ترامپ پیشتر در مواردی مثل برخورد با رهبر کره شمالی نشان داده است که در برای رسیدن به خواسته‌هایش، مواضع کلامی‌اش امکان گردش 180 درجه‌ای را دارند و باید دید این بار به جنگ لفظی ادامه می‌دهد یا در آینده دوباره دستان ماکرون را حتی به زورآزمایی خواهد فشرد!∎
نظر شما