گالیا توانگر
«از زمانی که به یاد دارم عاشق کاموا و بافتنی بودم و هر زمان، مادرم مشغول بافت میشد با ذوق و شوق کنارش مینشستم و دقت میکردم. زمانی که مادرم علاقه و توجهم را دید، شروع کرد به یاد دادن بافتنی. علاقهام کمکم کرد و به راحتی توانستم بافت مدلهای مختلف را یاد بگیرم. در دوران راهنمایی، در درس حرفه و فن، آنقدر با مهارت کارم را انجام دادم که معلمم آموزش کل بچههای کلاس را به من سپرد. با ذوق و شوق هم کلاسیهایم را آموزش دادم، همآن آموزش، سرآغاز داستانهای دیگری در این کار شد و من پیگیرتر از قبل، کار بافتن را ادامه دادم.»
آنچه از نظر گذراندید، خاطرات یک مدرس حرفهای هنر بافتنی است که به خوبی گویای این است که همیشه و الزاما برای ایجاد یک حرفه صرفا به پول و سرمایه نیاز نیست و میتوان با کمک گرفتن از هنرهای صاحب قدمت که در خانواده از نسلی به نسل دیگر منتقل شدهاند، برای کار آفرینی واشتغالزایی اقدام کرد.
بافتنی یک هنر قدیمی، اما به نظر میرسد در میان نسل امروز، فراموش شده است. بعضا این هنر را هنر سالمندان میدانند، این در حالی است که برخی جوانان این هنر و استعداد را از بزرگترهای خود آموخته و سرمایهاشتغالزایی و کار آفرینی کردهاند. بنابراین هنر متعلق به همه نسلها و اقشار است. چنانچه در مسیر بالندگیاش بکوشیم، میتوانیم از پیامدهای مادی و معنوی آن به نحو احسن برخوردار گردیم.
بافتنی یک شغل فصلی است
لیلا پور موسی یک بافنده جوان که دارای مجوز بافندگی از سازمان فنی و حرفهای است و هفتهای دو تا سه جلسه بعد از ظهرها در سرای محله شان به کار آموزش بافتنی دو میل و قلاب مشغول است، درباره فصلی بودن شغل بافتنی برایمان توضیح میدهد:« درآمد بافندهها بیشتر از طریق بافتهایی است که از روی مجلات تخصصی بافتنی داخلی و خارجی میبافند. بافتنی در کل یک شغل فصلی و معطوف به فصول سرد سال است. کمتر کسی در تابستان به فکر سفارش بافتنی میافتد. البته سفارش برای سیسمونی یا جهیزیه عروس هم داریم که این قبیل سفارشات عمده در آمد ماست.»
از وی سؤال میکنم: «شما کارگاهتان چگونه است و چند کارگر بافنده تحت پوشش خود دارید؟» وی پاسخ میدهد: «یکی از اتاقهای خانه ام را به بافندگی اختصاص دادهام. مجموعا با خودم چهار نفر هستیم و مثلا یک کت بافتنی را 5 تا 7 روزه میبافیم. دستمزدش را بین خودمان تقسیم میکنیم. به عنوان ارشد این گروه بافتنی و به دلیل اینکه مکان کارگاه از من بوده، درصد بیشتری میبرم.»
وی ادامه میدهد: «گاه هنر جویی نیز برای آموزش میپذیرم که وقتی راه افتاد میتواند به جمع کارگرها بپیوندد و در قبول و انجام سفارشات تا مدتی که میخواهد یاری گرمان باشد و درصدی دستمزد نیز بگیرد.»
وی در تکمیل صحبت هایش میگوید: «بافندگی یک شغل تمام وقت نیست. این بچهها که پیش من کار میکنند هرکدام شغل اصلی دیگری دارند که برخی عصرها دور هم جمع میشویم و میبافیم. بقیه کار را هر کسی در منزل خودش انجام میدهد. برای مثال یکی آستینهای کت را میبافد، دیگری بخش جلوی لباس و دیگری قسمت پشت کت بافتنی را. سپس تکههای بافته شده را سره میکنیم و تحویل مشتری میدهیم.»
بافتنی برای من یک شغل دائمی شده است
دختر جوانی است که برخی بعداز ظهرها کارهای بافتنیاش را برای فروش به گوشه دنج خیابانی در شرق تهران میآورد و از بساط کوچکش درآمد روزانه دارد.
وی در مورد شغل بافندگی خود برایمان توضیح میدهد:« این هنر برای من یک شغل دائمی است. شال و کلاه، اسکاج ظرف شویی، لیف و جوراب و... از تکههای کوچک هر چه بخواهید میبافم و برای فروش به اینجا میآورم. برخی خانمهای خانه دار هم مشتری دائمی من شدهاند.»
این هنرمند بافنده ادامه میدهد: «الان بافتنی تنها منحصر به بافتن ژاکت و شال و کلاه نمیشود. مثلا دوستی دارم که منحصرا عروسکهای بافتنی میبافد و در تمام طول سال درآمد خوبی هم دارد. برای عروسک هایش یک برند ساخته و در فضای مجازی تبلیغات هم میکند. من هم تازگیها میوه و شیرینی تزیینی بافتنی میبافم و از این مدل عروسک بافیها دارم.»
از وی سؤال میکنم: «دوست نداری یک مکان ثابت داشته باشی؟» وی با لبخند میگوید: «همین بساط را هم با یک وام ده میلیون تومانی راه انداخته ام. گاهی هم از شهرداری یک غرفه میگیرم. توان پرداخت اجاره بها مغازه را ندارم. مسئولان باید از جوانان خود کفا واشتغالزا حمایت کنند.»
کیفیت کاموای ایرانی، جای ترقی دارد؛ اما بد نیست
حسام محمودی یک فروشنده کاموا در میدان حسن آباد تهران که بورس کاموا فروشی هاست، برایمان گله مندانه میگوید:« هر کس یک اتاق اجاره کرده و بار کاموا درش ریخته و اینترنتی میفروشد. من نمیدانم مردم چطور ندیده، از طریق مجازی اقدام به خرید کاموا از این افراد میکنند؟ مگر نه اینکه بافت، جنس و رنگ کاموا و لطیف بودنش اهمیت دارد؟»
یک خانم مشتری یواشکی در گوشم زمزمه میکند: «این افراد که اینترنتی کاموا میفروشند، ارزانتر است. اتفاقا کاموای ایرانی است و ما به خاطر ارزانیاش میخریم و با آن کامواها اغلب جوراب و عروسک برای فروش میبافیم.»
اما فروشنده در پاسخ به این سؤال که چرا مردم بیشترکاموای ترک خریداری میکنند، توضیح میدهد:« کامواهای ترک جنسشان لطیفتر است و از تنوع رنگ بیشتری برخوردارند؛ به همین دلیل مخصوصا برای استفاده در بافتهایی که جوان ترها سفارشش را به مادر خانواده یا بافنده میدهند، بیشتر مصرف دارد. با این حال کاموای ایرانی را بیشتر برای عروسک بافی، جوراب بافی و کیف بافی میبرند. این طور نیست که کیفیت کاموای ایرانی بد باشد، هرمدل و جنس کاموایی به درد بافتن یک نوع کار میخورد. کلاف تریکو ایرانی هم این روزها رونق خوبی به خصوص برای کیف بافی پیدا کرده است.»
سلامت روان و فایدههای شگفت انگیز
در هنر بافندگی
یکی از زیباترین هنرهای دستی بافندگی میباشد. امروزه بافندگی به وسیله ماشینهای بافت انجام میشود که با ظرافت و دقت خاصی، طرحهایی زیبا را به ارمغان میآورد؛ اما هنوز هستند کسانی که دوست دارند خودشان اقدام به بافندگی کنند و لذت بافتن انواع لباس و دیگر محصولات بافتنی با دست را بچشند.
برای احساس خوشبختی تنها به یک جفت میل و کاموا نیاز است! اینطور که به نظر میرسد احتمال این وجود دارد که با بافتنی کردن به حال بهتری دست پیدا کنید. روانشناسان در حال مطالعه بر «منسوجات درمانی» هستند. همان تاثیرات عاطفی ناشی از بافتنی کردن، قلاببافی، خیاطی و لحاف دوزی است.
یک روانشناس میگوید: «اساسا مردم به هنگام بافتن از مشکلاتشان مرخصی میگیرند. میتوانند در طول کار چیزهایی را که آنها را ناراحت کرده فراموش کنند و وارد لحظهای شوند که میتواند به آنها انرژی دهد. همین به سرحال آوردن آنها کمک میکند.»
او شصت خانم را که از شدتهای مختلف استرس رنج میبردند، مورد مطالعه قرار داد. آنها را مجبور کرد با کلافها سروکله بزنند، بنویسند یا مدیتیشن انجام دهند. در طول این فعالیتها این خانمها حالت روانی خود را نیز مرتب یادداشت میکردند؛ و برای اندازه گیری بهتر، روانشناس از آنها آزمایش بزاق دهان و ضربان قلب میگرفت تا سطح استرس آنها مشخص شود. سپس او نتایج کاهش دهنده استرس بین این سه فعالیت را با هم مقایسه کرد.
در کل شش فایده شگفت انگیز بافتنی عبارتند از: احساس غرور میکنید. علائم استرس و افسردگی را کاهش میدهد. موجب تقویت مهارتهای حرکتی میشود. زوالِ تواناییهای شناختی را به تعویق میاندازد. از آرتروز و التهابتاندون جلوگیری میکند.
شاید از مورد ششم کمی تعجب کرده باشید؛ چون همیشه تصور میکردید که بافتن زیاد موجب آرتروز و درد مفاصل میشود. اما این تصور کاملااشتباه است. مفاصل بدن نیز درست مثل مغز برای سالم ماندن و طول عمر بیشتر به فعالیت احتیاج دارند.
گفته میشود به کارگیری ملایم انگشتان دست در انجام کارهای هنری نه تنها موجب تخریب غضروفهای دست نمیشود، بلکه به تقویت آنها نیز کمک میکند. این در حالی است که برخی اعمال حرکتی نظیر تایپ کردن به دلیل فشار زیادی که به انگشتان دست وارد میکنند، در طولانیمدت مشکلساز خواهند شد. همچنین دکتر بارون به افراد مبتلا به آرتروز توصیه میکند دستهای خود را در آب گرم قرار دهند و با میلهای بافتنیِ سایز بزرگ بافتنی ببافند.
چگونه کاموای مورد نظر خود را
انتخاب کنیم؟
کامواهای بافت دار یا مودار برای تازه کارها مناسب نیستند. همچنین برای شروع کار از کاموای کتانی استفاده نکنید چون کتان حالت لاستیکی ندارد و این موضوع میتواند بافتن را برای شما سخت کند. ضخامت کاموایی که انتخاب میکنید نیز اهمیت دارد، بهتر است کاموایی با ضخامت متوسط انتخاب کنید. اگر رنگ کاموا روشن باشد، راحتتر میتوانید شکل دانه و قسمتی که میل وارد بافت میشود را تشخیص دهید.اینها توضیحاتی هستند که شما را برای خرید یک کاموای خوب آماده میکنند.
بر روی نخها و کامواها برچسبهایی درج شده است که راهنمای خوبی میباشند.
وزن و طول نخ و کاموا: همیشه در موقع خرید کاموا و یا نخ به طول آن دقت کنید. به دلیل حجیم بودن برخی از کامواها باید به طول آن دقت کنید تا در زمان بافت با مشکل کمبود کاموا مواجه نشوید.
میل بافتنی یا قلاب مناسب برای بافت: شمارهای بر روی برچسب کاموا درج شده که نشان میدهد میل یا قلاب مناسب برای بافت کدام است.
کد رنگ نخ و کاموا (Col.No) و Lot.No)): رنگ هر کاموا و یا نخ کد خاصی دارد که شما میتوانید برای یافتن نخ همرنگ نخ قبلی به آن توجه کنید.
جدول : gauge برچسب برخی از کامواها دارای جدولی است که به شما پیشنهاد میدهد برای هر ردیف چند گره بزنید، این اعداد با توجه به جنس کاموا و کشش آن محاسبه شده است و در صورت رعایت این نکتهها بافت شما ماندگاری و استحکام بیشتری خواهد داشت (این مورد اغلب برای بافت لباس کاربرد دارد).
دستور العمل شست و شو انواع کاموا: علائم راهنمایی برای شستشوی کاموا بر روی برچسب کاموا نوشته شده است. علامت اتو درجه حرارت مناسب برای اتو کشی را نشان میدهد و در صورت وجود ضربدریعنی لباس نباید اتو شود.علامت تشت به معنای شستشو با ماشین لباسشویی است، اگر روی آن ضربدر داشته باشد یعنی این نخ نباید شسته شود. علامت دایره مربوط به خشک شویی است و نشان میدهد چه مواد شیمیایی در خشک شویی میتوان استفاده کرد و یا نباید استفاده کرد. علامت مثلث برای سفید شویی به کار میرود.
اگر ماشین لباسشویی شما تنظیمات خاصی برای لباس پشمی دارد از آن استفاده کنید و یا از دور کند ماشین لباسشویی که با عبارت
Hand Wash هم مشخص میشود بهره بگیرید. اگر چنین تنظیماتی در ماشین لباسشویی شما وجود ندارد درجه سرعت آن را در پایینترین حالت ممکن قرار دهید چون چرخیدن سریع به الیاف پشمی به شدت آسیب میزند.
پس از پایان یافتن شستشو ترجیحا از خشک کن ماشین لباسشویی استفاده نکنید و لباس را از ماشین خارج کرده و با دست آرام فشار دهید تا آب اضافی آن خارج شود. سپس آن را روی یک حوله تمیز پهن کنید و حوله را همراه با لباس رول کنید تا آب آن گرفته شود.
نظر شما