روز گذشته خبري منتشر شد كه در اين روزهاي داغ مسائل اقتصادي، سبب جلب توجه رسانه‌ها و افكار عمومي شد. خبر در رابطه با اعلام اسامي نهادهايي بود كه از ماليات معاف شده بودند. سازمان امور مالیاتی کشور، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی که مشمول مالیات نیستند، را اعلام کرد.

در اين خبر كه برگفته از يك بخشنامه بود و آن را نادر جنتی، معاون مالیات‌های مستقیم سازمان مالیاتی منتشر كرد، آمده است كه نظر به اینکه براساس بند ۴ الحاقی به ماده ۲ قانون مالیات‌های مستقیم به موجب بند (۱) قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب ۱۳۹۴/۴/۳۱ بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف حضرت امام خمینی (س) و مقام معظم رهبری از شمول پرداخت مالیات‌های موضوع قانون مالیات‌های مستقیم، خارج شده‌اند، به پیوست تصویرنامه شماره ۳۳۳۰۶/ ۱ مورخ ۱۳۹۶/۹/۲۱ دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر جهت اطلاع و اقدام ارسال می‌شود: « اسامی بنیادها و نهادهایی که براساس نظر مقام معظم رهبری مشمول بند مذکور بوده و تحت نظارت این دفتر فعالیت مي‌كنند، به شرح ذیل جهت ابلاغ به سازمان امور مالیاتی و مراجع ذی‌ربط برای رعایت مفاد قانون درباره آن‌ها ایفا مي‌شود. بدیهی است مفاد تبصره‌های ماده ۲ قانون درخصوص این بنیادها و نهادها و تکالیف آن‌ها در مورد پرداخت مالیات‌های تکلیفی و مالیات بر ارزش افزوده همچنان مجری خواهد بود».

ليست خاص

در اين ليست بنیاد شهید و امور ایثارگران انقلاب اسلامی، کمیته امداد امام خمینی (س)، سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(س)، مرکز خدمات حوزه‌های علمیه، موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، جامعه المصطفی (ص) العالمیه، حضور داشتند و در آخر نيز اشاره شده بود كه فعالیت های اقتصادی نهادها و بنیادها از مالیات معاف نیستند.

فقط عام‌المنفعه‌ها معافند

براي بررسي اين نوع معافيت‌ها و شرايطي كه بر شركت‌ها و زيرمجموعه‌هاي نهادهاي معاف شده حاكم است به سراغ معصومه آقاپور علی شاهی، عضو کمیسیون اقتصادی رفتيم. اين نماينده مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به اين سوال كه شركت‌هاي وابسته نهادي‌هاي معاف شده چه وضعيتي در ادامه اين معافيت خواهند داشت، تشريح كرد:« شرکت‌های زیرمجموعه نهادهایی که از مالیات معاف شده‌اند یا همه شرکت‌هایی که فعالیت تجاری دارند و حتی وابسته به نهادهایی هستند که توسط سازمان امور مالیاتی معاف از مالیات اعلام شده اند، مشمول مالیات هستند. زیرا همه این شرکت های زیرمجموعه بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی صورت مالی دارند و دفاتر رسمی آن‌ها برقرار است و در زمره مالیات دهندگان قرار می‌گیرند».

اين نماينده مجلس در ادامه گفت:« این در حالی است که به دستور مقام معظم رهبری، آن دسته از بنیادهاو نهادهایی که کارهای عام المنفعه انجام می دهند از پرداخت مالیات معاف شده اند. زیرا فعالیت های تجاری این نهادها سود و زیانی برای خود آن ها ندارد و درآمد آن ها برای انجام خدمات و رفاه اجتماعی صرف می شود، بنابراین به این دلیل معاف از مالیات هستند».

عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي در ادامه با اشاره به وضعيت خاص كشور در زمان تحريم افزود:« اما در مجموع باید گفت که اکنون لازم است تا به افرادی که فرارهای مالیاتی دارند، دقیق‌تر شویم و پیگیر آن‌ها باشیم تا به این ترتیب فرهنگ مالیاتی را در کشور نهادینه کنیم. چرا که هنوز نيز متاسفانه منابعی که از مالیات دریافت می کنیم صرف جامعه نمی شود و هنوز هم جامعه رفاه لازم را از درآمدهای مالیاتی کسب نکرده است».

لزوم شفافيت‌سازي نهادهاي خاص

معصومه آقاپورعلی‌شاهی در بخشي ديگر از سخنانش با اشاره به ضرورت دريافت و هزينه بهينه ماليات تاكيد كرد:« باید گفت که مالیات سرمایه‌گذاری است و نباید به مالیات به دید هزینه نگاه کرد».

وي افزود:« این در حالی است که در جامعه ما هنوز این فرهنگ نهادینه نشده است و فرار مالیاتی زیادی وجود دارد. باید علاوه بر رواج فرهنگ مالیاتی، زیرساخت های لازم برای مالیات نیز فراهم شود. متاسفانه ما هنوز این زیرساخت ها را نداریم و یکی از مهم‌ترین اشتباهات ما این است که بخشودگی را مشمول افرادی کرده ایم که فرار مالیاتی داشته اند و همیشه خوش حساب‌ها را جریمه کرده و به بد حساب‌ها بخشودگی مالیاتی داده ایم که این‌ها همگی اتفاقات نامطلوبی هستند».

اين نماينده مجلس شوراي اسلامي به يك نكته درباره شفافيت‌هاي دستگاه‌ها و نهادهاي حاكميتي نيز اشاره كرد و گفت :«هر چه نهادها و بنیادهای اسلامی در زمینه فعالیت‌های خود شفاف تر عمل کنند، بهتر می‌توان ذهنیت منفی افراد را درباره پایه و اساس معافیتی آن ها تغییر داد». وي ادامه داد:« اگر خدمت رسانی این ارگان‌ها شفاف‌تر باشد این ذهنیت ایجاد نمی‌شود که چرا اکثر نهادهای حاکمیتی مشمول معافیت هستند و انتظار از سوی دیگر شرکت ها و فعالان تجاری ایجاد نمی شود. متاسفانه در جامعه عملکرد به گونه‌ای است که افکار منفی پررنگ می‌شود.

این در حالی است که اگر بدانیم درآمدهای این نهادها همگی صرف خدمت رسانی به جامعه می‌شود، این نگاه منفی تغییر می‌کند». عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي افزود: «براي مثال همه زیرمجموعه‌های وابسته به بنیاد شهید درآمدی که دارند را صرف خدمت به خانواده‌های شهدا می کنند. بنیاد شهید این درآمدها را صرف هرینه درمان، پرستاری خانواده شهدا و ایثارگران می کند. کمیته امداد این درآمدها را صرف مددجویان، ساخت خانه برای مستضعفان می کند، چرا که تنها بخشی از این بودجه ها توسط دولت تامین می شود و مابقی این هزینه ها توسط این نهادها و شرکت های وابسته به آن ها تامین می شود و اين مسائل بايد براي مردم بازگو شود و نگاه‌ها تغيير كند».