طبیعتا یکی از اصلی‌ترین وظیفه موکب‌ها در ایام پیاده‌روی اربعین اسکان و تامین غذای زوار است. این موکب به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین موکب‌های دانشجویی امکان اسکان روزانه هزار زائر مرد و زن را فراهم کرده بود و همچنین با حضور تیم پزشکی در طول ایام پیاده‌روی، به بیش از چهار هزار زائر نیز در این حوزه خدمت‌رسانی کرد؛ موضوعی که ما را بر آن داشت تا در این گزارش نگاهی به عملکرد این موکب در بخش‌های مختلف خدمات پزشکی، خدمات فرهنگی، حضور دانشجویان و مسئولان مختلف داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید.
شایع‌ترین بیماری‌های پرارجاع در اربعین چه بود؟
یکی از فعالیت‌های قابل‌توجه این غرفه، ارائه خدمات پزشکی بود. روددهقان، مسئول تیم خدمات پزشکی شبانه‌روزی موکب دانشجویان جهان اسلام در این رابطه به ما گفت: «خدمات پزشکی به همه زوار صرف‌نظر از نژاد و ملیت، جلوه‌ای از شعار حب‌الحسین یجمعنا بود.»
او گفت: «هدف ما پاسخگویی به نیازهای فوری اورژانسی بود که با توجه به تغییرات فصلی، تغییرات آب و هوایی و بستر ضعیف بهداشت و درمان عراق در این مقطع برای زائران پیش می‌آمد.»
روددهقان افزود: «بر اساس مطالعات قبلی موارد شایع قابل پیش‌بینی گرمازدگی، بیماری‌های اسهالی، آنفلوآنزا و اپیدمی‌های واگیردار بودند.»
مسئول تیم پزشکی موکب دانشجویان جهان اسلام گفت: «ارائه خدمات در کمپ با حضور 20 پزشک عمومی و پرستار مقطع ارشد و دکتری بود که به صورت ارائه ویزیت تیم پزشکی و پرستاری صورت می‌گیرد که شامل خدمات درمانی سرپایی، خدمات دارویی و اقدامات فوریتی می‌شود.»
روددهقان ادامه داد: «حضور تیم دندانپزشکی و نصب دستگاه یونیت دندانپزشکی را نیز داشتیم که برای فوریت‌های دندانپزشکی همچون کشیدن دندان و تسکین درد پیش‌بینی شده بود.»
او تصریح کرد: «خطرناک‌ترین مواردی که در این مدت با آنها روبه‌رو شده‌ایم، حملات قلبی و آسم هستند که می‌توانند جان بیمار را به خطر بیندازند. در مرتبه بعدی گرمازدگی‌ها و سپس مشکلات اسهال حاد قرار می‌گیرند، تاول‌زدگی و اسپاسم‌های عضلانی اما با وجود آنکه در راهپیمایی اربعین بسیار شایع هستند، آسیب قابل‌توجهی محسوب نمی‌شوند.»
او یادآور شد: «با هدف اجرای همین آموزش‌ها، کتاب‌های بهداشت و درمان کودکان چهار تا 12ساله کشورهای مختلف دنیا جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفت. کتاب‌ها و انیمیشن‌هایی نیز به زبان‌های عربی و ترکی یافتیم که به کودکان آموزش بهداشت می‌دادند.»
روددهقان افزود: «در همین راستا اقدام به تولید محتوا برای سه گروه زوار، موکب‌داران و خادمان پزشکی کردیم و در این تولیدات آسیب‌های حضور در تجمعات پرتعداد را توضیح دادیم و نکات خودمراقبتی به صورت کتابچه‌های زائر تهیه شدند.»
مسئول تیم پزشکی موکب دانشجویان جهان اسلام گفت: «تولید محتوای خاصی هم برای موکب‌هایی داشتیم که به صورت موکب‌درمانی فعالیت می‌کنند. با توجه به شرایط و زیرساخت‌های عراق لیست دارو و تجهیزات و پرسنل موجود در هر موکب تهیه شد تا در شرایط نیاز به تبادل دارو، امکانات و پرسنل داشته باشیم.»
خدمات رفاهی در پیاده‌روی اربعین
یکی از اقدامات این موکب، اختصاص فضایی برای کودکان جهت خدمات رفاهی بود. مسئول غرفه اطفال این موکب بیان کرد: «در این غرفه ضمن سرگرم کردن کودکان برای فراغت خانواده‌ها جهت خدمت‌رسانی به زوارالحسین(ع)، رفتارهای خوب و بد را با بازی به آنها آموزش می‌دهیم.»
فاطمه قدیمی افزود: «در این غرفه کودکان را سرگرم می‌کنیم تا والدین آنها که خادم یا زائر هستند، بتوانند ساعتی را با خیال راحت به فعالیت‌ها یا استراحت خویش بپردازند.»
این مربی کودکان افزود: «نوع فعالیت‌ها در غرفه اطفال متفاوت است و قصد داشتیم تا بازی‌ها به صورت هدفمند انجام شود و آنها در قالب بازی‌ها رفتارهای خوب و بد را فرابگیرند.»
قدیمی تصریح کرد: «بر همین اساس بازی مار و پله‌ای در ابعاد بزرگ تهیه کردیم که طبق آن مارها نشان‌دهنده رفتارهای بد و پله‌ها نشان‌دهنده رفتار خوب هستند. در واقع کودکان با قرار گرفتن روی مارها سقوط و با قرارگیری روی پله‌ها صعود می‌کنند و به این ترتیب با رفتار و کردارهای خوب و بد آشنا می‌شوند.»
مسئول غرفه کودکان موکب دانشجویان جهان اسلام گفت: «تلاش داشتیم حین بازی با زبان عربی سخن بگوییم تا کودکان حاضر در غرفه که اکثرا عراقی هستند، بهتر با رفتارها و کردارها آشنا شوند. آنها زمانی که در خانه‌های مار و پله کنار یکدیگر قرار می‌گرفتند، یکدیگر را در آغوش می‌کشیدند و ابراز برادری می‌کردند.»
این مربی کودکان در ادامه با اشاره به نوع دیگری از بازی‌ها بیان داشت: «بازی دیگر استفاده از توانمندی‌های بصری و یدی است که کودکان در کنار آن از بسیاری از وسایل که به نظر بی‌استفاده می‌آید، استفاده می‌کنند و بر همین اساس با ابزاری همچون لیوان‌ها و قاشق‌های یکبار مصرف یاد می‌گیرند اشکالی همچون گل یا حشره درست کنند و پس از ساخت بسیار ذوق‌زده می‌شوند.»
وی افزود: «همچنین کودکان با کاغذهایی که ممکن است دور بریزند، اوریگامی یاد می‌گیرند و اشکال مختلفی را با کاغذ درست می‌کنند.»
قدیمی ادامه داد: «در غرفه اطفال بازی‌های مختلفی با بادکنک انجام می‌دهیم که فعالیت‌های حرکتی کودکان نیز مورد توجه واقع شده و انرژی آنها تخلیه شود.»
مسئول غرفه اطفال موکب دانشجویان جهان اسلام افزود: «این فعالیت‌ها هر کدام برای دختران و پسران در نوبت‌های جداگانه اجرا می‌شود تا بازی‌ها برایشان تکراری نباشد و در این زمان محدود مسائل زیادی یاد بگیرند.»
این مربی اطفال در پایان خاطرنشان کرد: «برنده هر بازی در انتها جایزه دریافت می‌کند، اما درنهایت بعد از بازی به همه آنها بادکنک هدیه می‌دهیم.»
تجربه‌های سفر
در کنار خدمات ارائه‌شده در این غرفه، حواشی حضور اساتید و دانشجویان ایرانی و خارجی در این موکب قابل‌توجه بود. آرش رجبی و سیده معصومه طباطبایی خانواده‌ای که هر دو از اساتید حوزه علمیه و دانشگاه قم هستند، میهمان موکب دانشجویان جهان اسلام در عمود 1338 بودند. این خانواده قمی برای دومین بار بود که به سفر اربعین می‌آمدند و از تجربه متفاوت خود در اربعین سال جاری گفتند.
رجبی در این گفت‌وگو با بیان اینکه سفر گذشته آنها حدود دو سال قبل بوده است، گفت: «میزبانی عراقی‌ها در سال جاری بسیار چشمگیر، عالی و با خلوص نیت بود و آنها با تمام هستی خود از هرچه داشته و نداشتند، برای پذیرایی از زوار مضایقه نکرده و در طبق اخلاص گذاشتند.»
او افزود: «هدف برای میزبانان عراقی مشخص است و شعار امسال «حب‌الحسین یجمعنا» نشان می‌دهد باید از اشتراکات خود استفاده کرده و مانع این شویم که دشمن از شرایط مختلف به وجود آمده استفاده کرده و میان دو دولت و ملت شبهه‌افکنی ایجاد کند. از سوی دیگر اسامه عبدالحجر جوان 24 ساله اهل یمن یکی دیگر از دانشجویانی است که در موکب جهان اسلام حضور یافت؛ او همراه دو تن از هموطنان خود که آنها نیز در ایران ساکن هستند، در دانشگاه‌های کاشان و اصفهان تحصیل می‌کنند و برای نخستین بار به سفر اربعین آمده‌اند. اسامه طی سه سال حضور خود در ایران در دانشگاه گیلان مشغول به تحصیل در رشته مهندسی شیمی است و به گفته خودش، طی این سال‌ها به علت محاصره یمن نتوانسته به خانواده‌اش سری بزند.
او درباره موکب خود که مقابل موکب دانشجویان جهان اسلام در نزدیکی کربلا قرار دارد، گفت: «اولین سال است که به سفر اربعین می‌آیم و به همراه دوستانم تصمیم گرفتیم در همین نخستین سفر اقدامی کنیم تا مسلمانان سایر کشورها با وضعیت کنونی یمن آشنا شوند، چراکه کشورهایی همچون عربستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اجازه نمی‌دهند واقعیات یمن رسانه‌ای شده و به اطلاع مردم دنیا برسد.»
این دانشجوی یمنی در ادامه تصریح کرد: «عراقی‌ها به خوبی وضعیت ما را درک می‌کنند. علی‌رغم اینکه اجازه نداده‌اند حتی واقعیات یمن به گوش عراقی‌ها برسد، وقتی پوشش یمنی و خنجر ما را دیده و متوجه یمنی بودن ما شدند، با ما ابراز همدردی کردند.»
وی ادامه داد: «دوستان ما در عراق بسیار مهربانانه با ما برخورد کردند و در پذیرایی از ما چیزی کم نگذاشتند.» عبدالحجر همچنین درباره شعار امسال مسلمانان حاضر در مسیر اربعین اظهار داشت: «زمانی که درباره حب‌الحسین صحبت می‌کنیم، در واقع درباره چیزی صحبت می‌کنیم که می‌تواند مسلمانان را فارغ از هر سلیقه‌ای به هم متصل کند و این اتفاق در اربعین امسال بسیار مشهود است.»
این مبلغ یمنی ادامه داد: «امام حسین(ع) در همه چیز از جمله در مبارزه و مقاومت، الگو و اسوه مسلمانان است و در اینجا حب و محبت ایشان باعث شده صلابت مسلمانان در مواقع سختی نشان داده شود.»
هدف موکب دانشجویان جهان اسلام
حضور چهره‌های مختلف در موکب دانشجویان جهان اسلام یکی از حاشیه‌های این موکب بود. نصیری، مدیرکل فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در بازدید از موکب دانشجویان جهان اسلام واقع در ابتدای شهر کربلا گفت: «در طول 20 سالی که در محیط‌های دانشگاهی حضور دارم، همواره اثرگذار‌ترین فعالیت‌های فرهنگی توسط بسیج دانشجویی صورت گرفته‌اند.»
او گفت: «در مسیر با موکب‌های زیادی مواجه شدیم که همه نیز یک مسیر و هدف را دنبال می‌کردند که خدمت به زوار امام حسین(ع) است، ولی فضای موکب‌های دانشجویی تفاوت اساسی دارد، چراکه در موکب‌های دیگر عشق، ولی در موکب‌های دانشجویی عشق و معرفت توأمان است.»
نصیری یادآور شد: «چند سال قبل طی دیداری که با جمعی از دانشگاهیان خدمت آقا بودیم، این بحث مطرح شد که اولویت با پرورش عاطفی دانشجو است یا پرورش فکری، آقا فرمودند این دو باید توأم دنبال شود، ولی اگر از من بپرسید، می‌گویم پرورش فکری مقدم‌تر است.»
مدیرکل فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی افزود: «موکب‌های دانشجویی سفره پذیرایی چشمگیری ندارند، ولی فضا به‌گونه‌ای است که سفره خوب معرفتی در این محل پهن شده است.» او ادامه داد: «شاهد بودم در چادرهای محل اقامت زوار و خدام گعده‌های چندنفره دانشجویان ایرانی و عراقی و یمنی و ملل دیگر تشکیل شده بود و در حدی که من عربی فهم می‌کنم، مباحث معرفتی و سیاسی خوبی شکل گرفته بود، دقیقا در همین مکان و زیر خیمه امام حسین(ع) است که دانشجوی شیعه و مسلمان باید تفکر کند که فلسفه قیام امام حسین(ع) چه بود، شمر زمان کیست و چگونه باید با آمریکا، اسرائیل و آل سعود مواجه شد.»
او یادآور شد: «همزمان با اقامت ما در موکب، جمعیتی نزدیک به 500 نفر از شیعیان نیجریه‌ای در موکب حضور یافتند؛ ظرفیتی که نفر به نفر آنان سفیر ارزش‌های اسلام و انقلاب اسلامی خواهند بود. دولت، وزارت خارجه و نهادهای انقلابی باید چنین ظرفیت‌هایی را درک کنند و برای استفاده حداکثری از این سرمایه‌های فرهنگی برنامه داشته باشند.»
از سوی دیگر محمدجواد نیک‌روش، رئیس سازمان بسیج دانشجویی کشور در بازدید از موکب دانشجویان جهان اسلام نیز گفت: «خدماتی که به افراد در این موکب‌ها داده می‌شود، بهانه‌ای برای حضور آنهاست. البته فضای موکب‌هایی همچون موکب دانشجویان جهان اسلام به‌گونه‌ای است که افراد به‌خصوص دانشجویان و دانشگاهیان کشورهای مختلف بدون بهانه چنین خدماتی هم برای هم‌صحبتی و گفتمان به این موکب مراجعه می‌کنند.»
او با اشاره به کارویژه‌های دانشجویی در اربعین حسینی گفت: «به موکب‌های دانشجویی که نگاه می‌کنیم، ویژگی‌های ممتاز کار دانشجویی از سایر موکب‌ها بیشتر عیان می‌شود که شبکه‌سازی جهت هم‌افزایی ظرفیت‌های جهان اسلام از جمله آنهاست؛ فعالیت‌هایی که نویدبخش تحقق افق آرمانی امام برای تشکیل بسیج جهان اسلام و سپس تشکیل هسته‌های مقاومت است که نویدبخش آینده روشن‌تر جهان اسلام خواهند بود.»
عددبازی با موکب «دانشجویان جهان اسلام»
450 زائر به صورت روزانه خدمات پزشکی دریافت کردند
4650 زائر برای دریافت خدمات پزشکی به موکب مراجعه کردند
40 نفر به‌عنوان تیم پزشکی در موکب حضور داشتند
1000 نفر به صورت روزانه اسکان داده شدند
150000000 دارو در میان زوار توزیع شد
100 خادم در موکب حضور داشتند
3 ارائه محصولات به زبان‌های انگلیسی، عربی و اردو
10000 کتاب و جزوه توزیع شد
* نویسنده : زهرا رمضانی روزنامه‌نگار
نظر شما