شناسهٔ خبر: 29152420 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: اعتدال | لینک خبر

تحریم های ترامپ تا چه میزان بر اقتصاد ایران تاثیر دارد؟

در آستانه انتخابات میان دوره‌ای ترامپ می‌خواهد با تحریم سخت‌گیرانه علیه ایران، نظر مساعد جمهوریخواهان را جلب کند. کارشناسان معتقدند که تحریم‌های امریکا احتمالا تاثیر محدودی بر اقتصاد ایران خواهند داشت و تغییر رویکردی در سیاست خارجی ایران ایجاد نخواهند کرد. ضمن اینکه تحریم‌ها به مردم ایران ضربه می‌زند نه حکومت آن کشور.

صاحب‌خبر -
روزنامه‌ها و سایت‌های خبری – تحلیلی امریکایی و بین‌المللی تنها یک روز مانده به آغاز دور دوم تحریم‌های نفتی ترامپ به گمانه‌زنی درباره تاثیر این تحریم‌ها پرداخته‌اند.

به گزارش اعتدال؛ روزنامه امریکایی " نیویورک تایمز" از منتقدان اصلی سیاست‌های ترامپ در گزارشی می‌نویسد: "ترامپ تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال می‌کند که مدعی است به دلیل رفتارهای بی‌ثبات‌کننده تهران در خاورمیانه هستند. ترامپ روی این موضوع تاکید دارد و سیاست خارجی تندروانه سرسختانه‌ای را در قبال ایران در پیش گرفته است؛ سیاستی که مورد اقبال جمهوریخواهان است؛ آن هم در آستانه انتخابات کنگره. او می‌خواهد با سخت‌گیری علیه ایران از این فرصت برای جلب حمایت جمهوریخواهان و رای‌دهندگان به سوی خود استفاده کند".

این روزنامه می افزاید: "در این میان پمپئو اشاره به معافیت قائل‌شده آمریکا برای چندین کشور از جمله عراق، ترکیه، هند، چین، کره جنوبی و ژاپن برای واردات نفت از ایران داشته است. او اما گفت که دو کشور از این کشورها واردات نفت خود از ایران را در هفته‌های آینده پایان خواهند داد. او گفت که فهرست کشورهایی که مشمول معافیت تحریمی ایران شده‌اند از 20 کشور دوره ریاست جمهوری اوباما که در آن زمان مشمول معافیت شدند کمتر است".

این روزنامه در پایان با اشاره به توئیت ترامپ با مضمون "تحریم‌ها در حال آمدن هستند" که با تقلید از سریال "تاج و تخت" بوده، می‌نویسد جمله اشاره به یخ‌زدن عمیق با هدف نابود کردن اقتصاد ایران دارد. ایران در پی تحریم‎ها در فاصله سال‌های 2012 تا 2015 میلادی اقدامات خود را در منطقه گسترش داد".  

تاثیر تحریم ایران بر جهان

سایت " مارکت واچ" نیز در گزارشی تحت عنوان "تحریم ایران چه معنایی برای ابزارهای جهانی خواهد داشت؟"، به نظر چند کارشناس درباره تاثیر تحریم‌های ترامپ علیه ایران پرداخته است. در این‌باره "مارشال گیتلر" مدیر استراتژیک در موسسه ACLS Global  به این سایت می‌گوید که دولت ترامپ با تحریم نفت ایران خود را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد. او چگونه می‌خواهد ایرانیان را مجازات و تنبیه کند بدون آن که بر روی مصرف‌کننده امریکایی تاثیر بگذارد؟ او می‌گوید بسیاری از رای‌دهندگان به ترامپ، رانندگان خودروهای بزرگ و سنگین و کامیون‌داران بودند. زمانی که پس از تحریم نفت ایران، قیمت نفت افزایش یابد و هزینه‌ها بیشتر شود، قطعا آن رای‌دهندگان نیز ناراضی خواهند شد. این به نفع ترامپ در دور بعدی انتخابات نخواهد بود.

در مقابل "جیمز ویلیامز" اقتصاددان در حوزه انرژی در WTRG Economics در پاسخ به این پرسش "مارکت واچ" که آیا معافیت‌های تحریم ایران بر روی بازارهای نفتی تاثیرگذار خواهند بود یا خیر، می‌گوید: هم بله و هم خیر. ما نمی‌دانیم کدام کشورها به جز هند، ژاپن، و کره جنوبی به طور جدی مشمول معافیت‌ها می‌شوند. ما نمی‌دانیم دامنه و ابعاد و مقیاس این معافیت‌ها به چه میزان است. تنها می‌توانیم مطمئن باشیم که معافیت‌ها محدود و جزئی هستند و نه گسترده. برخی از کشورها ممکن است بتوانند به واردات نفت از ایران ادامه دهند اما نصف میزانی که پیشتر وارد می‌کردند. مشکل اصلی برای ما عدم توان پیش‌بینی دقیق قیمت نفت در ماه‌های آینده است؛ برای این پیش‌بینی باید مقدار دقیق نفت در بازارها را بدانیم".

ایران باتجربه‎ترین کشور برای مقابله با تحریم

سایت " میدل ایست آی" نیز در گزارشی می‌نویسد کارشناسان معتقدند که تحریم‌های امریکا احتمالا تاثیر محدودی بر اقتصاد ایران خواهند داشت. این سایت در این‌باره می‌افزاید: "تحلیلگران معتقدند که تحریم‌ها نه ایران را از برنامه‌های متعارف تسلیحاتی خود باز می‌دارند و نه مانع از اقدامات ایران در منطقه خواهند شد. "حسین موسویان" مذاکره‌کننده ارشد سابق ایران به "میدل ایست ای" می‌گوید: "ایران بیش از چهار دهه تحت تحریم بوده و این موضوع تازه‌ای نیست. ایران باتجربه‌ترین کشور در جهان برای مقابله با تحریم‌هاست. من باور ندارم که هیچ کشور دیگری در منطقه به اندازه ایران توانایی و تجربه مقابله با تحریم را داشته باشد".

"کنت کاتزمن" پژوهشگر مسائل ایران در خدمات تحقیقاتی کنگره اما می‌گوید  هدف تحریم‌ها فروپاشاندن اقتصاد ایران و در نهایت براندازی ساختار و نظام سیاسی است. او می‌گوید هدف حداقلی تحریم جلوگیری از خرید تسلیحات متعارف نظامی و جلوگیری از رسیدن درآمد نفتی به ایران برای این خریدها و فشار بر ایران برای بازگشت به پای میز مذاکره.

"موسویان" در ادامه این گزارش می‌گوید که تحریم‌ها قادر به بازداشتن ایران از توسعه برنامه‌های تسلیحاتی و نظامی نمی‌شوند. او می‌گوید: "در جنگ ایران و عراق در دهه 80 میلادی ایران از نظر تولید تسلیحات متعارف نظامی به خودکفایی رسید. امروز ایران قدرتمندترین کشور در تولید تانک، جنگنده و موشک در منطقه است".

"کاتزمن" نیز معتقد است که علیرغم آغاز تحریم‌ها از سال 2012 و 2013 میلادی، ایران در آن زمان نیز در منطقه به حمایت از شبه نظامیان مورد حمایت خود ادامه داد. او می‌گوید: "ارتباط قابل مشاهده‌ای میان تحریم‌ها و عملکرد اقتصادی ایران و اقدامات آن کشور در منطقه وجود ندارد. او می‌گوید ایران سطح مشابه فعالیت در منطقه را حتی پیش از آغاز تحریم‌ها نیز داشته است".

"کاتزمن" همچنین با اشاره به معافیت‌های قائل شده امریکا برای برخی از کشورها به منظور واردات نفت از ایران می‌نویسد تحت شرایط قانونی امریکا، کشورها ملزم به صفر رساندن واردات نفت از ایران نیستند بلکه باید هر شش ماه یکبار میزان واردات نفت خود از ایران را کاهش دهند.

اقدام ترامپ به مردم ایران آسیب می‎رساند

" یو اس ای تودی" اما در گزارش کوتاهی می‌نویسد:"منتقدان تحریم امریکا علیه ایران می‌گویند که این اقدام به مردم ایران و نه حکومت آن کشور اسیب می‌رساند و باعث ایجاد مشکلات بیشتر برای ایرانیان می‌شود". "جمال عبدی" رییس شورای ایرانی -  امریکایی (نایاک) در بیانیه‌ای گفته بود که تحریم‌ها باعث فقیرترشدن ایرانیان می‌شود و به حکومت ضربه نمی‌زند و در نهایت به نفع منافع امنیتی امریکا نیست.

ترامپ به هدف خود می‎رسد؟

سایت امریکایی " ووکس" نیز در گزارشی می‌نویسد هدف ترامپ از تحریم ایران تغییر رفتار حکومت آن کشور است اما مشخص نیست که این خواسته عملی شود.  این سایت در این‌باره می‌نویسد: "این تحریم‌ها سطح تنش با ایران را افزایش می‌دهند و همزمان به روابط امریکا با متحدان اروپایی‌اش لطمه خواهند زد. بسیاری از اروپایی‌ها می‌خواستند امریکا در برجام باقی بماند. اروپایی‌ها هنوز هم می‌خواهند از ایران نفت خریداری کنند. سوال اساسی این است که آیا اروپا می‌تواند با تحریم‌های امریکا مقابله کند و چگونه؟ هدف ترامپ از تحریم ایران تحقق یک خواسته است: افزایش فشار علیه ایران برای تغییر رفتار".

این سایت اما در ادامه می‌نویسد:"دولت ترامپ امیدوار است که تحریم‌ها ایران را پای میز مذاکره برای یک توافق هسته‌ای بهتر بکشاند. کارشناسان اما معتقدند این ایده تحقق نخواهد یافت. "ریچارد نفیو" که از برنامه‌ریزان تحریم ایران در دولت اوباما بوده به "ووکس" می‌گوید: "ایرانیان ممکن است در اساس آماده مذاکره باشند اما به دولت ترامپ اعتمادی ندارند. ایرانیان فکر می‌کنند که امریکا در گفت‌و‌گو حسن نیت ندارد و هدف دولت فعلی امریکا تغییر نظام در ایران است".

"علی واعظ" تحلیلگر گروه بین المللی بحران با انتشار گزارشی در روز جمعه نوشت که تهران بعید است که تغییری در رفتار حود در واکنش به فشار مالی ایجاد کند. او می‌نویسد: "تجزیه و تحلیل 40 ساله عملکرد اقتصاد ایران و سیاستگذاری منطقه‌ای آن کشور نشان می‌دهد که ارتباطی میان این دو موضوع وجود ندارد و تهران به حمایت از سیاست منطقه‌ای فعلی خود ادامه می‌دهد و این موضوع با توجه به ملاحظات مرتبط با امنیت ملی و فارغ از آن است که وضعیت اقتصادی در داخل ایران چگونه باشد. در چنین شرایطی جمهوری اسلامی احساس می‌کند مورد تهدید واقع شده است."


تحریم سوئیفت می تواند به نفع ایران و به ضرر آمریکا تمام شود؟

" نیویورک تایمز" نوشت در مقاله ای دیگر نوشت: در طول نبرد به اصطلاح با تروریسم، آمریکا تقریبا سازوکارهای مالی جهانی را به یک امپراتوری مخفی تبدیل کرد. ایالات متحده از قدرت دلار و تاثیرش در سازوکارهای مالی مانند سوییفت برای رصد فعالیت های مالی دشمنانش و سازمان های تروریستی استفاده کرده و حتی گاهی کشورهایی مانند کره شمالی را از نظام پرداخت بین المللی بیرون رانده است. این سازوکار به طرز موثری بانک های خارجی را به عاملان اطلاعاتی آمریکا تبدیل کرد.

در ادامه این مطلب آمده است: تحریم های جدید امریکا علیه ایران، شامل نقل و انتقالات مالی نیز می شود و در نتیجه آمریکا سوییفت را تحت فشار خواهد گذاشت تا ارتباط ایران با نظام بانکی بین المللی را قطع کند. سوییفت مانند یک اداره پست جهانی برای بانک ها عمل می کند و یک سازوکار امن پیغام رسانی برای اغلب بانک های جهان به وجود آورده است. بنابراین قطع دسترسی ایران موجب انزوای کامل مالی این کشور در جهان می شود، اما اگر آمریکا این برنامه را پیاده کند  پیامدهای آن متوجه آمریکا نیز خواهد شد. این کار موجب تخریب اثرگذاری آمریکا در سازمان های مالی بین المللی و تضعیف قدرت اثرگذاری اش بر کشورهای متحد و متخاصم می شود.

جک لیو وزیر خزانه داری آمریکا بین سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷، دو سال پیش هشدار داد که اگر آمریکا قدرت مالی خود را همیشگی بداند، ممکن است کشورهای دیگر به فکر جایگزینی دلار و سازوکارهایی مانند سوییفت بیفتند. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان اخیرا همین تهدید را مطرح کرد. او با انتشار یادداشتی در یکی از روزنامه های اقتصادی آلمان، پیشنهاد داد که اروپا سازوکار پرداخت مستقل خود به عنوان جایگزین سوییفت را تاسیس کند.

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان از این پیشنهاد حمایت قاطعی نکرد اما او نیز گفت که اروپا نمی تواند به آمریکا تکیه کند و ما باید سرنوشت خود را به دست خود رقم بزنیم.

مقامات آلمانی و فرانسوی در حال بررسی تاسیس سازوکار مالی مستقل اروپایی به عنوان جایگزین سوییفت و تفکیک بانک های اروپایی از بازار مالی امریکا هستند. اتحادیه اروپا و سازمان ملل از هم اکنون به تاسیس یک سازوکار مستقل برای تجارت با ایران روی آورده اند. ممکن است این گام های مقدماتی به نتیجه نرسند اما چشم انداز استقلال مالی اروپا به عنوان یک رقیب برای آمریکا را نمایش می دهند.

یکی از وعده های جهانی سازی این بود که صلح و ثبات جهانی را با ایجاد شبکه های اقتصادی بین المللی به ارمغان می آورد که کشورها را به یکدیگر وابسته تر می کنند. اما آمریکا این سازوکار را به عنوان سلاح به کار گرفته و از سوییفت و نظام پرداخت دلاری علیه دشمنانش استفاده می کند. کشورهای دیگر نیز می توانند مقابله به مثل کنند یا با ایجاد سازوکارهای مستقل، قدرت آمریکا را تضعیف کنند. به همین دلیل است که آمریکا در سیاست اعمال فشار بر ایران به همکاری با اروپا نیاز دارد. اتحادیه اروپا تنها قدرتی است که می تواند سلطه آمریکا را به آزمون بگذارد. ممکن است اتحادیه اروپا فاقد ارتش باشد اما اقتصاد قدرتمندی دارد و می تواند از آن برای آزار شرکت های آمریکایی استفاده کند و اگر مجبور شود، نظام مالی خود را از آمریکا منفک کند.

در طول دو دهه گذشته اروپا حجم انبوهی از قوانین و نهادهای مالی ناظر بر آنها را به وجود آورده است. نابسامانی های سیاسی اخیر از رکود بزرگ گرفته تا بحران منطقه یورو، قدرت مقررات گذاری اروپا را تقویت کرده است. پیشتر این قدرت با هماهنگی آمریکا اعمال می شد اما ممکن است به زودی علیه آمریکا به کار گرفته شود. گوگل و فیسبوک از هم اکنون آثار آن را لمس کرده اند و از سوی اروپا به پرداخت جریمه های میلیاردی تهدید شده اند.

اگر اروپا دست به تاسیس سازوکار مالی مستقل خود بزند، به معنی واکنشی به زیاده خواهی آمریکا خواهد بود. ترامپ از حالا شرکت های اروپایی را تهدید کرده که در صورت معامله با ایران تنبیه خواهند شد. مشاور امنیت ملی آمریکا جان بولتون، آشکارا اعلام کرده که سوییفت باید ریسک عمل بر خلاف تهدیدات آمریکا را بسنجد. گفته می شود وزیر خزانه داری استیون منوچین، با فشار بر سوییفت به منظور اجرای تحریم های آمریکا مخالف است. اما کنگره با تصویب طرح سناتور تد کروز مبنی بر تحریم مقامات سوییفت می تواند دست او را ببندد.

تحریم سوییفت یک اشتباه از طرف آمریکا می تواند باشد. اگر اروپا نتواند به آمریکا تکیه کند، به دنبال تاسیس سازوکاز مستقل خود خواهد رفت. این کار سال ها زمان می برد اما نتیجه نهایی انزوای آمریکا خواهد بود. ممکن است سایر کشورها نیز ترجیح بدهند به جای نظام مالی تحت رهبری پیش بینی ناپذیر آمریکا، به سازوکار اروپایی بپیوندند که تحت حاکمیت قانون خواهد بود. کشورهای اروپایی همواره نگاهی حسادت جویانه به قدرت دلار داشته اند اما حالا فرصتی یافته اند که یورو را در موقعیت رقابت با دلار ببینند.

دولت ترامپ از اینکه از طرف متحدانش تحت فشار قرار بگیرد متنفر است. اما آنچه این دولت درنیافته این است که قدرت مالی آمریکا ناشی از رضایت دادن سایر کشورها به مشارکت در سیستم مالی است که تحت رهبری آمریکا قرار دارد. با اعمال فشار بیشتر بر این کشورها، نفوذ آمریکا نیز برای همیشه از دست خواهد رفت.

نظر شما