شناسهٔ خبر: 28912130 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

موسیقی فیلم در ایران از تماتیک تا هارمونیک (1) ؛

موسیقی فیلم ایران از جریان روز دنیا جدا نیست

تهران- ایرنا- احسان غلامی بیرقدار از آهنگسازان سینمای کشورمان، تغییر موسیقی فیلم در ایران از تماتیک به سمت هارمونیک و فضاسازی را موضوعی جدای از جریان روز دنیا نمی‌داند.

صاحب‌خبر -

به گزارش روز دوشنبه گروه فرهنگی ایرنا، در سال‌های اخیر عنصر ملودی در موسیقی فیلم در سینمای ایران به تدریج کم‌رنگ شده تا آنجا که امروز این موسیقی از حالت ملودیک و تماتیک سابق خود فاصله گرفته و به سمت فضاسازی و بافت هارمونیک رفته است.
این روند تا آنجا پیش رفته که با وجود ساری و جاری بودن موسیقی در متن فیلم، برخلاف گذشته، پس از پایان فیلم دیگر نمی‌توان ملودی اصلی فیلم یا تم شاخصی از موسیقی را زمزمه کرد.
امروز عده‌ای نبود مهارت و قدرت ملودی‌سازی در نسل جدید آهنگسازان سینما را علت مساله می‌دانند و عده‌ای نیز گسترش و پیشرفت ابزار الکترونیک، دیجیتال و نرم‌افزارهای ساخت موسیقی فیلم را دلیل اصلی برمی‌شمرند.
ایرنا در نظر دارد در مجموعه گزارش‌هایی از آهنگسازان بپرسد که آیا فاصله گرفتن موسیقی فیلم از فضاهای دراماتیک بر پایه ملودی و کم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی امروز سینمای ایران را باید در فقدان آهنگسازان توانمند سینما جست؟ و آیا این رویداد را باید یک نقطه ضعف به حساب آورد؟
احسان غلامی بیرقدار که کار ساخت موسیقی فیلم را در ابتدا با دستیاری کارن همایونفر آغاز کرده است متولد سال 60 و دانش آموخته دانشگاه سوره و موسسه رسام هنر است. او سابقه همکاری با مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما را در پرونده کاری خود داراست و دوران کسب تجربه نزد فریدون ناصری را از بهترین دوران حضور خود در صدا و سیما می‌داند. او جدای از آهنگسازی سینما از پایه‌گذاران گروه موسیقی «ساکن روان» به همراه بصیر فقیه‌ نصیری است.
این آهنگساز درباره کم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی سینمای ایران می‌گوید: چنین رویدادی نه ضعف موسیقی فیلم ایران است و نه به دلیل نبودن هنرمندان توانمند در عرصه ساخت ملودی.
کم‌رنگ شدن نقش ملودی در موسیقی فیلم صرفا مختص ایران نیست که بتوان آن را ضعف موسیقی فیلم ایران دانست بلکه این اتفاق در تمام نقاط جهان و حتی هالیوود که می‌توان از آن به عنوان نقطه تمرکز سینمای جهان دانست نیز در حال وقوع است. دیگر هنرمندانی مانند جری گلد اسمیت و انیو موریکونه و زیبایی‌شناسی موسیقی آنها آرام آرام جای خود را به آهنگسازان نسل جدید می دهند. آهنگسازانی که هانس زیمر یکی از شاخص‌ترین آنهاست.
به اعتقاد این آهنگساز موسیقی سینمای جهان را دیگر نمی‌توان محدود به ملودی دانست بلکه باید آن را بیشتر هارمونیک به حساب آورد. این نوع موسیقی هارمونیک بیشتر توسط یک ارکستراسیون ویژه موظف به القای احساسی خاص است. به عبارت دیگر در موسیقی امروز سینمای جهان دیگر نمی‌شود یک تم مشخصی را شنید و حفظ کرد و بعد از خروج از سینما آنرا زمزمه کرد.
نظر خواننده گروه ساکن روان درباره جو حاکم بر آهنگسازی سینمای ایران نیز به نوبه خود جالب توجه است. او معتقد است که هر چند جریان موسیقی فیلم ایران فاصله زیادی با روند جهانی این هنر دارد اما نمی‌توان منکر تاثیرات این دگرگونی زیبایی‌شناختی در موسیقی فیلم ایران شد.

**کارکردی رو به تغییر
احسان بیرقدار درباره کارکرد موسیقی در سینمای امروز نیز می‌گوید: کارکرد موسیقی در سینمای امروز در حال دگرگونی اساسی است. تا دو دهه قبل موسیقی فیلم نقش دراماتیزه کردن را در فیلم داشت. چون سینمای آن روز سینمای درام بود اما سینمای امروز کاملا به سوی یک سینمای سرگرم‌کننده گام بر می‌دارد. یعنی قرار بر این نیست که شما با دیدن یک فیلم بتوانید یک تم خاصی را از آن استخراج کنید و به یاد آورید.

**آهنگساز فیلم تابع بی چون و چرای کارگردان است
عضو گروه موسیقی ساکن روان در ادامه سخنان خود به ارتباط بین آهنگساز فیلم و کارگردان اشاره کرد و گفت: آهنگساز فیلم نباید خودسرانه در ساخت موسیقی فیلم اقدامی بکند و او مثل یک سرباز تابع بی چون و چرای نظرات کارگردان فیلم است. چون کارگردانان امروز سینما برخلاف کارگردان‌های نسل گذشته بیشتر مایلند که موسیقی فیلم در عین جاری و ساری بودن در طول فیلم به صورت مجزا درک نشود و کاملا در اختیار پیام مستتر در فیلم باشد. نمونه بارز این نوع نگاه را می‎توان در موسیقی فیلم «بابل» ساخته گوستاوو سانتائولایا به کارگردانی الخاندرو گونسالس اینیاریتو مشاهده کرد و شنید.
در این فیلم شاهد تم غالب نیستیم چون کارگردان مایل نیست تاثیر دراماتیک موزیک را در فیلم حس کند.
** امروز هر کسی به راحتی خود را آهنگساز فیلم می‌داند‌
آهنگساز فیلم لونه زنبور درباره شرایط حاکم بر سینمای ایران اظهار داشت: در ایران هیچ نظارتی در حوزه‌های هنری وجود ندارد و عملا هر کسی هر کاری که دوست دارد انجام می‌دهد و تهیه‌کنندگان سینما هم حاضر نیستند برای ساخت موسیقی فیلم هزینه‌های قابل توجهی متحمل شوند چون با پیشرفت تکنولوژی امروزه نرم‌افزارهایی تولید شده است که به خودی خود قادر به ساخت موسیقی برای فیلم هستند و از طرفی از آنجا که نظارتی در این زمینه وجود ندارد بسیاری از افراد که بنیه علمی و هنری کافی برای ساخت موسیقی فیلم ندارند به واسطه ارتباطات یا دستمزدهای بسیار پایین به راحتی موفق می‌شوند که در یک پروژه سینمایی در نقش آهنگساز ظاهر شوند.
فراهنگ**ع.ا** 1055

نظر شما