زاهدان ایرنا، توجه به بهداشت دهان و دندان در دین مبین اسلام به کرات مورد تاکید قرار گرفته و شاهد آن نیز احادیث و روایات متناوب از رسول اکرم (ص) و ائمه بزرگوار(ع) در این مورد است.
اسلام دین پاکی و طهارت و پیامبر گرامی حضرت محمد(ص) نماد این زیبایی است به طوری که گفته می شود میزان هزینه حضرت برای خرید عطر و ملزومات بهداشتی بیشترین هزینه ایشان در ماه محسوب می شده است.
حضرت رسول اکرم (ص) حیا، بردباری، حجامت، مسواک و عطر زدن را پنج سنت حسنه از جانب پیغمبران دانسته و رعایت آنها را بسیار مهم دانسته اند ایشان دو رکعت نماز با دهان مسواک زده و خوشبو را بهتر از 70 رکعت نماز بدون مسواک می دانند.
ریشه بسیاری از بیماری ها و مشکلات سلامت که امروزه در بین انسان ها رواج یافته در عدم توجه به بهداشت دهان و دندان است انواع بیماری های دهان ودندان، پوسیدگی دندان به ویژه در کودکان، خونریزی و مشکلات لثه و حتی سرطان دهان و دندان از جمله این موارد است بوی نامطبوع و آزار دهنده جرم دندان ها و جلوه نازیبای دندانها نیز از دیگر مشکلات کم توجهی به بهداشت دهان و دندان است.
در اسلام به ضرورت مسواک زدن تاکید فراوان شده به نوعی که در آیات و روایات حتی به نحوه صحیح مسواک زدن و نوع مسواکی که باید مورد استفاده قرار گیرد نیز اشاره شده است.
مسواک کردن با چوب اراک و زیتون را معصومین (ع) توصیه و خود نیز از آن استفاده می کرده اند حضرت محمد (ص) اولین معرف و توصیه کننده‌ی این چوب در جهت بهداشت دهان و دندان بوده‌اند.
در منابع روایی که از جانب ائمه اطهار (ع) آورده شده بر مسواک زدن با چوب اراک یا زیتون بیش از هفتاد خاصیت ذکر شده که از جمله به تمیزی و سفید کردن و جلا دادن دندان، برطرف کردن بیماری دهان و رفع درد دندان‌ و بوی بد دهان، تقویت لثه، چاق کردن لثه، از بین رفتن جرم دندان، رفع بلغم از بدن، کاهش اشک چشم، افزایش بینایی و رفع تاری چشم، اشتها ‌آور، درمان یبوست، هضم غذا، تقویت حافظه، افزایش عقل، پیشگیری از بیماری، برطرف کردن هم و غم، رفع وسوسه، افزایش رزق و روزی، دور کردن شیطان، رضایت خداوند، مضاعف کردن حسنات اشاره کرد.
اراک درختچه ای با ارتفاع متوسط سه متر و شاخه های فراوان و پوستی نسبتاً شفاف به رنگ سبز کمرنگ تا تقریباً سفید است. که از جمله مناطق مهم رویش آن در ایران شهرهای بندرعباس، لار، میناب و مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان به ویژه چابهار است.
مهم‌ترین ترکیبات موجود در این گیاه فلاوونوئیدها، ساپونین، تانن، ترکیبات گوگردی، بنزیل ایزوتیوسیانات، ترکیبات کلراید، فلوراید، کلسیم و سیلیسیم است. که از جمله فواید اصلی مسواک زدن با این مسواک از بین بردن اثرات ضد میکروبی و ضد زخمی پاک‌کنندگی و جرم گیری دندان به دلیل کلراید و اثر ضد پوسیدگی دندان به علت وجود فلوراید ترکیبات گوگردی و تاننی در چوب است.

** چوب اراک از نظر طب مدرن
در مسواک پلاستیکی، ماده ای که نابود کننده میکروب و باکتری باشد وجود ندارد و به همین علت، اطبا و پزشکان سفارش می کنند که مسواک را بعد از این که دندان ها را با آن پاک کردیم، در آب نمک قرار دهید تا به وسیله آب نمک میکروب هایی که همراه آن است از بین برود و همچنین تعویض مسواک بعد از یک دوره استفاده، اما وجود میکروب در چوب اراک از مسائلی است که تاکنون هیچ موردی یافت نشده است.
دندان پزشکان استفاده از برخی خمیر دندان ها را به دلیل داشتن مواد شیمیایی به ویژه در کودکان منع می کنند برخی از حالات مسمومیت کودکان درنتیجه خوردن ماده خمیر دندان از جمله مشاهدات در این باره است.

**توجه کشورهای اروپایی به چوب اراک
تحقیق دانشمندان اروپایی بر چوب اراک نشان از توجه سایر کشورها به این نوع مسواک و نقش درمانی آن دارد، امروزه جوانان اروپایی بسیاری را می بینید که به استفاده از این نوع مسواک رو آورده اند، تبلیغات فراوان و شکل ظاهری این مسواک مطابق با مسواک های امروزی نشان از سرمایه گذاری و برنامه ریزی بر این محصول دارد با گشت ‌و‌ گذاری در سایت های مختلف حوزه دهان و دندان با انبوهی از فیلم‌های آموزشی به‌ زبان های مختلف از نحوه خرید و مسواک زدن با چوب اراک مواجه می‌شویم. تحقیق در یکی از کشورها در بین دانش آموزان دو مدرسه از تعداد دندان‌های سالم، تعداد دندان‌های پوسیده و پیوره و یا مشکلات دیگر دهان و دندان در آن‌ها نشان داد دانش آموزانی که از چوب مسواک استفاده می‌کرده اند دارای وضعیت کاملاً بهتری از هر نظر نسبت به دانش اموزان دیگر بودند. در حال حاضر فروش این مسواک در بسیاری از داروخانه‌ها، مراکز عرضه محصولات آرایشی و بهداشتی و فروش اینترنتی در این کشورها انجام می شود.

**چوب مسواک از نظر طب سنتی ایران
سبک زندگی عبارت است از کلیه ی مناسبات فردی و اجتماعی افراد در جامعه که در قالب نظام خانوادگی و مانند آن ظهور پیدا می کند. اصول سبک زندگی مدرن را می شناسیم چون با آن زندگی می کنیم، اما توجه به اصول زندگی در سنت دینی و ملی که از دیر باز در بین ما رواج داشته را به فراموشی سپرده ایم یک نمونه از این بی میلی ها، بحث مسواک است. مسواکی که بشر، هفت هزار سال از آن استفاده می کرده و تمامی ائمه استفاده از آن را تأیید کرده اند، مستحب موکدی که به علت تاکید فراوان گویی واجب است اما امروزه خبری از آن نیست و مسواک های پلاستیکی جای آن را گرفته است.
صرفه اقتصادی و درمانی مسواک چوبی به ویژه، قیمت ارزان و کم هزینه، دسترسی آسان و همچنین جابجایی مسواک به دلیل اندازه کوچک آن از جمله مزیت های این مسواک است.

** خواص درمانی مسواک کردن با ریشه درخت اراک
در استفاده از ریشه درخت اراک در طب سنتی اسلامی خواص بسیاری برشمرده اند که از جمله آن ها می توان به تاثیر گذاری بر دندان‌ها اشاره کرد استفاده از چوب اراک بمدت 5 تا 10 دقیقه بعد از هر وعده غذا در چند روز متوالی دندان‌ها را کاملا سفید می‌کند و یک جرم‌گیر قوی و ارزان و بدون درد و خونریزی است.
اثر بر لثه‌ها، لثه‌های متورم و دردناک که معمولا خونریزی دارند، ظرف دو سه روز استفاده از این مسواک کاملا بهبود می یابند.
اثر بر زخم‌های دهان (آفت) ها با توجه به عدم دارویی تاثیر گذار در برطرف کردن آفت دهان این مسواک باعث می‌شود این زخم‌ها در مدت زمان کوتاهی بهبود یافته و ترمیم شوند. تاثیر گذاری بر دستگاه گوارش، مسواک زدن با این چوب بعد از صرف غذا باعث تحریک دستگاه گوارش شده و خیلی زود هوای داخل معده که مانع هضم غذا است خارج می‌شود.
تحریک روده، به تازگی در دانشکده پزشکی اصفهان خاصیت ضد یبوستی چوب مسواک طی یک طرح تحقیقاتی کشف شد حتی آزمایشی بر بیماران قطع نخاعی که به دلیل تحرک کم، معمولا از عارضه یبوست رنج می‌برند انجام شد و نتایج نشان داد که استفاده از این مسواک تاثیر شگفت‌انگیزی در برطرف کردن یبوست دارد. چوب درخت اراک دارای مواد خوشبو کنندهٔ روغنی است که دهان را خوشبو و معطر می‌کند.
اسیدانیسیک موجود در چوب درخت اراک به دفع خلط از سینه کمک می‌کند، اسید اسکوربیک و مادهٔ سیتوسیترول موجود در چوب این درخت اراک باعث تقویت شریان‌های خونی غذارسان به لثه می‌شوند. وجود ماده‌ای به نام انثرالیتون در چوب درخت اراک در تقویت اشتهای غذا خوردن و تنظیم حرکت روده‌ها مفید است.
** طریقه استفاده از چوب مسواک اراک
ابتدا سر چوب را با بزاق دهان خیسانده تا پوست آن به تدریج کنده شود. سپس کمی لایه زیرین مسواک را جویده تا ریش ریش شود و بعد آن را به صورت عرضی(بالا-پایین) روی تمامی سطوح دندان ها می کشیم. در روایات آمده که مسواک را به صورت عرضی بکشید نه طولی. آن را تا زمانی مصرف می کنیم که دیگر قابل استفاده نباشد و ذرات چوب داخل دهان خرد شود. اینجا باید سر مسواک را با قیچی کوتاه کرد و اعمال فوق را از سر گرفت. طبق روایات باید بعد از مسواک زدن، دهان را با آب مضمضه کرد.

** مزوانک و توجه مردمان بلوچ
بعضی از علوم کاربردی و روش های زندگ‍ی فقط در یک دوره کوتاه، معتبر هستند و بعد از مدتی در مجامع علمی بعنوان یک روش خطر ناک و غیر مفید معرفی می شوند زیرا بشر خطا کار است، اما علوم آسمانی و الهی اعتبار همیشگی دارند و جای خطا در آنها وجود ندارد.
قوم بلوچ به عنوان یکی از اقوام اصیل ایرانی در استفاده از گیاهان دارویی و درمان از طریق طب سنتی اسلامی توجه داشته اند و استفاده از مواردی چون همین مسواک چوبی با توجه به گذشت زمان نشان از جایگاه این مساله دارد.
حامد ریگی یکی از فروشندگان این مسواک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: این چوب با وجود تولید انواع مسواک و خمیر دندان های جدید با رنگ و لعاب زیاد در بسته بندی امروزی هنوز نزد مردم بلوچ مورد استفاده قرار می گیرد.
وی بیان کرد: مسواک زدن با چوب اراک نزد مردم بلوچ با توجه به بیان احادیث و روایات از پیامبر(ص) و بزرگان معصوم بسیار قابل توجه است.
ریگی از عدم شناخت مردم از مزایای و ندانستن نحوه استفاده از این مسواک گفت و ادامه داد: با وجود خاصیت درمانی این چوب بر دهان و دندان متاسفانه به علت ناآگاهی بسیاری از مردم از فواید آن باعث بی رغبتی و بی توجهی به این نوع مسواک شده است.
وی اظهار داشت: استفاده از این مسواک بین اهل سنت به ویژه در وقت وضو گرفتن و نماز خواندن بسیار رواج دارد و آن را نوعی سنت حسنه می دانند.
به گفته یکی از علمای اهل سنت سیستان و بلوچستان؛ حکم به استعمال مسواک و خمیردندان به جای مسواک چوبی با این بهانه که با گذشت زمان، قوانین و روش ها تغییر می کنند سخن بی پایه ای است، دندان بشر امروزی با دندان بشر دیروز فرقی نکرده، اما سلامت دهان و دندان مردم قدیم به مراتب بهتر از بشر کنونی بوده است و این خود می تواند دلیل مناسبی بر استفاده از مسواک چوبی باشد.
با توجه به رویش این گیاه در استان سیستان و بلوچستان به ویژه منطقه بلوچستان می توان از آن به عنوان یک فرصت و ظرفیت یاد کرد و با فرهنگ سازی و ترویج این نوع مسواک گامی برای تولید این محصول در منطقه و حتی صادرات آن به مناطق مختلف جهان برداشت، روستای دره آهو از جمله مناطق رویش انواع گیاهان دارویی و درمانی و انواع سنگ های معدنی است اما متاسفانه به دلیل استفاده نکردن از این منابع خدادادی مردمان آن از فقر و تنگدستی رنج می برند.
سرمایه گذاری در زمینه تولید و فرآوری گیاهان دارویی در سیستان و بلوچستان نه تنها سود سرشاری نصیب سرمایه گذار می کند بلکه سبب ایجاد اشتغال برای جوانان جویای کار می شود و در واقع می توان گفت هم اجر دنیوی و هم معنوی دارد.
9914 **6081