رانندگی پوتین و سیسی در پیست فرمول یک سوچی
غروب غرب در شاخ آفریقا
صاحبخبر - عبدالفتاح سیسی، رئیس جمهوری مصر که برای دیدار با مقامات روسی، به این کشور سفر کرده است، در بخشی از این سفر به همراه ولادیمیر پوتین همتای روس خود به سوچی رفت؛ سواری در پیست اتومبیلرانی فرمول یک یکی از برنامههای آن ها در این سفر بود.ولادیمیر پوتین خود، پشت فرمان نشست و سیسی در صندلی بغل، کنار رئیس جمهور روسیه در پیست فرمول یک سوچی دور زدند. از زمان برکناری مرسی از ریاستجمهوری، این چهارمین باری است که السیسی به روسیه سفر میکند.کارشناسان و تحلیل گران مسائل بینالمللی، سفر السیسی به روسیه و تاکید قاهره بر تقویت مناسبات با مسکو آن هم پس از وقفهای طولانیمدت را دارای اهمیت میدانند. اگر چه دو کشور در گذشته و بهویژه در دوران جمال عبدالناصر ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر داشتند اما سال 1972 و پس از روی کار آمدن انور سادات، رویکرد قاهره به صورت کلی دچار تغییر شد.انورسادات معتقد بود که بهتر است مصر به جای شوروی به دنبال جایگزینی قدرت برتر آن دوران یعنی آمریکا باشد. به همین دلیل او استراتژی نزدیک شدن به غرب را در پیش گرفت و در کمتر از یک هفته، بیش از 17 هزار مستشار روسی را از مصر خارج کرد تا همکاری نظامی دو کشور قطع شود و به مرور آمریکا جای شوروی را در مصر بگیرد. این استراتژی پس از سادات و در دولت حسنی مبارک نیز ادامه یافت. اما با تحولات بیداری اسلامی در شمال آفریقا، روسها که پس از فروپاشی شوروی دوباره در حال بازیابی اقتدار خود بودند، درصدد بازگشت مجدد به منطقه و بهویژه مصر برآمدند.تلاشهای پوتین برای «روابط خاص بین مسکو و قاهره» و دعوت رسمی او از مرسی هم نتوانست سد محکمی را که آمریکا در برابر روسیه در آن سوی کانال سوئز ایجاد کرده بود، بشکند. برکناری محمد مرسی از قدرت و روی کار آمدن السیسی در مصر، تحولات را بهگونهای رقم زد که حکام مصر به این نتیجه رسیدند که آمریکا دیگر قابل اعتماد نیست و باید به سمت شرق روی بیاورند. آمریکا که در غرب آسیا متحد حکومتهای خودکامه و دیکتاتوریهای شاهانه است، حاضر به پذیرش تحولات مصر نشد و آن را «کودتا» خواند و بلافاصله کمک یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری سالانه خود به مصر و همچنین فروش جنگندههای اف- ۱۶ به این کشور را به حال تعلیق درآورد. این موضوع باعث تیرگی روابط مصر با غرب و بهطور خاص با آمریکا شد. جدا از اختلافاتی که بین آمریکا و مصر به وجود آمده بود، نقاط اشتراک مسکو و قاهره بهویژه اتفاق نظر درباره لزوم جلوگیری از قدرت گرفتن دوباره اخوانالمسلمین، موضوعی بود که میتوانست مصر را متمایل به چرخش 180 درجهای در سیاست خارجی خود کند. روسیه هم البته از این فرصت تاریخی بهدرستی بهره برد. برخلاف سیاست آمریکا در مصر، روسها تلاش کردند در تمامی حوزهها مناسبات خود با این کشور را توسعه دهند. این سیاست بخشی از سند سیاست خارجی روسیه است که در آن مسکو باید تا سال 2020 برای رویارویی با مسائل جهانی شدن و تامین منافع ملی خود، مناسباتش را با آمریکای لاتین، آفریقا و غرب آسیا افزایش دهد. قاهره و «نگاه به شرق» با وجود همراهی نسبتا مطلق مصر از سیاستهای آمریکا، این کشور هیچگاه نتوانست از منافع این همراهی بهره ببرد. پس از قیام مردمی و برکناری حسنی مبارک، نیمی از جمعیت ۸۰ میلیون نفری مصر زیر خط فقر زندگی میکردند و آمریکا نیز حاضر به ترمیم وضعیت اقتصادی این کشور نبود. روسها اما برخلاف آمریکا، تلاش میکنند برای گسترش همکاریها با قاهره، در تمامی حوزههای مورد نیاز این کشور، نقشآفرینی و این ارتباط را به روابط استراتژیک تبدیل کنند. بر همین اساس نیز سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه بهتازگی اعلام کرده است مسکو طرح ایجاد منطقه صنعتی ویژه روسیه در کانال سوئز مصر را در دستور کار خود قرار داده است.هم اکنون حجم مبادلات تجاری دو کشور از مرز شش میلیارد و 500 میلیون دلار فراتر رفته است. دو کشور آذر سال گذشته درخصوص استفاده از حریم هوایی یکدیگر به مدت پنج سال به تفاهم رسیدند که بر اساس آن، جنگندههای مصر و روسیه از 10 روز قبل درباره استفاده از فرودگاهها و حریم هوایی دو کشور به یکدیگر اطلاع میدهند. روسیه جای خالی تجهیزات نظامی آمریکایی در قاهره را نیز پر کرده و با توافقنامه تسلیحاتی چند میلیارد دلاری حاضر به فروش جنگنده میگ ۲۹، بالگر دام ۳۵، سامانه موشکی ساحل به دریا، سامانههای مختلف دفاع هوایی، مهمات و سلاح سبک به مصر شده است. اما نقطه اوج همکاری دو کشور که زمینهساز همکاریهای گسترده و پایدار در آینده خواهد بود، ساخت نخستین نیروگاه هستهای در مصر است.مصر و روسیه در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۵ توافق ساخت و راهاندازی نخستین نیروگاه هستهای را برای تولید برق در منطقه الضبعه واقع در شمال غرب این کشور طی هفت سال به ارزش ۲۹ میلیارد دلار امضا کردند. این موضوع نشانه تصمیم مصر برای ایجاد یک شراکت راهبردی محکم و طولانیمدت با روسیه است، امری که دو رئیسجمهور در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود به آن اشاره کردهاند.∎
نظر شما