صاحب‌خبر - کارشناسان مهمترین دلیل افزایش قاچاق سوخت را «ملزم نبودن به استفاده از کارت سوخت»، «افزایش نرخ ارز» و «شکاف نرخ سوخت بین کشورمان با کشورهای اطراف» عنوان می کنند. عدم استفاده از سامانه های هوشمند سوخت باعث شده تا نظارتی بر میزان مصرف سوخت وجود نداشته باشد به صورتی که بر اساس گزارش ها از یک کارت سوخت در یک روز چندین بار استفاده می شود. همچنین افزایش نرخ ارز نیز قاچاق سوخت را به صرفه کرده است واین در شرایطی است که نرخ سوخت در کشورمان با فاصله و شکاف زیادی همراه است. میانگین نرخ بنزین در کشورهای اطراف حدود 4 هزار تومان و در ترکیه ۱۴ هزارتومان است و همین مساله انگیزه برای قاچاق سوخت به کشورهای همسایه را افزایش داده است. کارشناسان مهمترین راهکار این موضوع را سهمیه بندی بنزین عنوان می کنند و با اشاره به یارانه ای که در کشور برای سوخت اختصاص داده می شود می گویند قاچاق بنزین به معنای برداشت از جیب مردم است و با سهمیه بندی بنزین می توان مصرف سوخت را مدیریت کرد. جزییات طرح ویژه بخش‌خصوصی برای مدیریت سوخت پس از طرحی که دولت برای احیای کارت سوخت دنبال کرده و مجلس نیز به موازات آن، طرح‌هایی را برای مدیریت مصرف بنزین ارایه نموده است، اکنون فعالان اقتصادی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با ارسال طرحی به دولت، موضوع مصرف بنزین و جلوگیری از قاچاق سوخت را مدنظر قرار داده و پیشنهاداتی را ارایه کرده‌اند. مسعود خوانساری، رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با اشاره به جزئیات طرحی که از سوی این نهاد خصوصی به دولت ارایه شده است به مهر گفت: «اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران طرحی را به دولت ارائه کرده که در صورت اجرا می‌تواند صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف بنزین در کشور را رقم بزند.» وی افزود: «برآوردها نشان می‌دهد حدود ۹۰ میلیون لیتر در روز، بنزین مصرف می‌شود؛ یعنی هر نفر ۱.۱ لیتر مصرف دارد که در ماه، حدود ۳۲ لیتر به ازای هر نفر می‌شود. بنابراین اگر بر اساس آمار مرکز آمار ایران، بعد خانوار را به طور متوسط ۳.۳ نفر در نظر بگیریم، هر خانوار حدود ۱۰۰ لیتر مصرف بنزین دارد.» به گفته خوانساری، ما در گذشته به هر خودرو ۶۰ لیتر بنزین با نرخ یارانه‌ای می‌دادیم؛ اما اکنون به جای ۶۰ لیتر بنزین، می‌توانیم یارانه ۲۵۰ هزار تومانی نقدی برای حمل و نقل با استفاده از مکانیزم کارتی که یارانه نقدی به آن واریز می‌شود، به هر خانواده پرداخت کنیم؛ یعنی به جای اینکه بنزین را به هر خودرو بدهیم، به خانوار بدهیم. نکته مهم در مورد پرداخت یارانه بنزین، شیوه توزیع آن است. وی اظهار داشت: «در روش فعلی، افراد ثروتمند نسبت به اقشار متوسط و ضعیف جامعه از یارانه سوخت بیشتری برخوردار هستند؛ به این معنا که هر چقدر فرد پولدارتر بوده و در دهک بالای درآمدی هستند، مصرف بنزین شان هم بیشتر است و از این یارانه بیشتر استفاده می‌کند. این رفتار نوعی بی‌عدالتی توزیعی است؛ پس در صورتی که روند کنونی براساس طرح ارائه شده به دولت اصلاح شود، قاچاق سوخت به کشورهای همجوار هم کاهش پیدا می‌کند.» خوانساری درخصوص اثرات روانی دو نرخی شدن و افزایش نرخ بنزین گفت: «این آثار کاملا دیده شده، به این معنا که اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت اثر تورمی کمی داشته باشد، ولی یقینا در درازمدت اینطور نخواهد بود؛ به شرط اینکه سبد حمل و نقل عمومی را تقویت کنیم و هزینه استفاده از مترو، اتوبوس و تاکسی نیز کنترل شود، مشکلی پیش نمی‌آید. البته ممکن است تورم نقطه به نقطه در یک ماه بالا برود، اما در تورم کل و سالانه اثری نخواهد داشت.» وی تاکید کرد: «مزیت بزرگ اجرای این طرح صرفه‌جویی در مصرف سوخت است. از سوی دیگر طبقات محروم از این طرح استفاده می‌برند و آنهایی که ماشین ندارند، یارانه بنزین دریافت می‌کنند؛ ضمن اینکه آلودگی هوا نیز کاهش می‌یابد.» رییس اتاق بازرگانی تهران اعلام کرد: «در حال حاضر علاوه بر اینکه با قیمت پایین سوخت، قاچاق وجود دارد، بخش عمده یارانه سوخت به طبقه مرفه جامعه می‌رسد؛ در حالی که یک روستایی و یا مردم در شهرهای کوچک از یارانه بنزین استفاده نمی‌کنند؛ اما خانواده‌ای که چهار خودرو در یک کلانشهر دارد، از یارانه بنزین و حق دیگران بهره‌مند می‌شود.» کارشناسان با اشاره به اثرات روانی افزایش نرخ بنزین، معتقدند کم هزینه ترین راهکار مقابله با قاچاق سوخت سهیمه بندی بنزین و احیای کارت سوخت است. حال باید دید در روزهای آینده چه تصمیماتی در این زمینه گرفته می شود.∎​