شناسهٔ خبر: 28817329 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

ریاض و خام دستی پرهزینه شاهزاده

تهران- ایرنا- ناپدید شدن «جمال خاشقچی» از همان ابتدا سبب شد تا انگشت اتهام حذف این روزنامه نگار متنفذ و سرشناس سعودی به سمت ولیعهد عربستان نشانه رود؛ شاهزاده ای که ریاض هزینه های سنگینی برای مقاصد و سیاست های وی متحمل شده است.

صاحب‌خبر -

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، منابع سرشار اقتصادی و منزلت سیاسی ریاض در جهان عرب سال ها مهمترین اهرم های تحقق اهداف و منافع عربستان در سطح منطقه ای و بین المللی محسوب می شد. به عبارتی، درآمدهای سرشار نفتی ضمن توسعه مقدورات سعودی در عرصه رسمی و عینی سیاست ورزی، دست سران ریاض را برای پیشبرد دیپلماسی عمومی موفق و تاثیرگذاری بر رفتار سایر دولت ها یا گروه های موثر در کشورها باز می گذاشت. از سوی دیگر نقش خادمیت «حرمین شرفین» برای پادشاه سعودی مهمترین عامل تضمین جایگاه شیخوخیت در جهان عرب و اسلام بود.
مرگ «ملک عبدالله بن عبدالعزیز» در ژانویه 2015 (بهمن ماه 93)، از دید بسیاری از تحلیلگران پایان دوره سیاست ورزی دوراندیشانه، بامتانت، زیرکانه، ظاهرسازانه و دور از هیاهوگری بود. جایگزینی ملک سلمان سبب شد تا بلافاصله فرزندش محمد با سن و سالی به مراتب کمتر از شیوخ پر سن و سابقه آل سعودی، زمام امور را در دست گیرد. «محمد بن سلمان» به تعبیر بعضی ناظران با کودتایی خزنده و از دید برخی دیگر با سرکوب گسترده مخالفان توانست بر جایگاه ولیعهدی پدر تکیه زند.
آغاز جنگ یمن چند ماه پس از روی کار آمدن سلمان با هدایت محمد بن سلمان در مقام وزیر دفاع سعودی، نخستین جلوه تغییر رفتار هیات حاکمه سعودی بود. عربستان تحت هدایت سلمان و پسرش گام به گام بر شدت تقابل با تهران افزود تا جایی که بن سلمان پس از قطع روابط، از کشاندن جنگ به زمین ایران سخن گفت. عربستان خردادماه پارسال بحرانی دیپلماتیک را در حاشیه جنوبی خلیج فارس رقم زد و با همراهی چند کشور، قطر را هدف تهدید و تحریم های خود قرار داد. بازداشت نخست وزیر لبنان در عربستان و وادارسازی وی به اظهارات ضدایرانی رخدادی بود که آبان ماه پارسال عمق رویکرد تهاجمی سعودی ها را برای بسیاری آشکار ساخت.
آل سلمان در عربستان این گزاره را در سیاست خارجی عربستان رسمیت بخشید که «همه چیز برای حصول اهداف منطقه ای و جهانی خریدنی است»؛ از کرسی شورای حقوق بشر سازمان ملل و لیست سیاه ناقضان حقوق کودک تا جزایر مصری «تیران» و «صنافیر» و نیز رئیس جمهوری آمریکا که توانست تبلیغات زیادی را درباره قراردادهای چندصدمیلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان در کشورش به راه اندازد.
باور این ایده سبب شد تا بن سلمان با اعتماد به نفسی زایدالوصف پروژه های پرسر و صدای اقتصادی تحت عنوان «چشم انداز 2030» و اصلاحات کنترل شده اجتماعی با محور لغو بخشی از محدودیت هایی پرشمار زنان عربستانی را آغاز کرده و همزمان صداهای مخالف و رقبای بالقوه را از میان بردارد که نمونه آن دستگیری شاهزادگان سرشناس، قدرتمند و متمول آل سعود در میانه آبان پارسال بود.
برخی می گویند یکه تازی بی رقیب بن سلمان در عرصه تصمیم سازی سبب شده وی منویات شخصی خود را مبنای برخی سیاست های سعودی قرار داده و عرصه سیاست خارجی را به گود انتقام گیری و تسویه حساب های شخصی مبدل سازد.
با گذشت دو هفته از ناپدید شدن خاشقچی روزنامه نگار متنفذ و منتقد سیاست های بن سلمان در کنسولگری عربستان در ترکیه، سعودی ها با دردسرهای بسیاری در سطح بین المللی مواجه شده اند.
هر روز شواهد تازه ای کشف و علنی می شود که بیش از پیش دست سعودی ها و به صورت اخص بن سلمان را در قتل خاشقچی عیان می دارد. در تازه ترین خبرها روزنامه «نیویورک تایمز» هویت تیم بازجویی و به احتمالِ قوی سلاخی خاشقچی را آشکار ساخته و مظنونان را اعضای تیم امنیتی بن سلمان و تشکیلات پزشکی و وزارت کشور اعلام کرده است.
چند روز پیش هم رسانه ها به نقل از سفیر ترکیه در لبنان از پیشنهاد رشوه پنج میلیارد دلاری بن سلمان به «رجب طیب اردوغان» برای بستن پرونده خاشقچی خبر دادند.
شبکه تلویزیونی «سی ‌ان ‌ان» دیروز با استناد به سخنان یکی از مقام های ترک اعلام داشت جسد خاشقجی در کنسولگری عربستان قطعه قطعه شده است. به گزارش «الجزیره» این اقدام طی کمتر از ده دقیقه و به صورت حرفه ای نزد کنسول عربستان صورت گرفته است.
گزارش هایی از این دست سبب شد تا «لیندسی گراهام» سناتور جمهوریخواه و از طرفداران روابط واشنگتن- ریاض اعلام دارد دستور قتل خاشقچی از سوی «ولیعهد خودسر» صادر شده است.
این در حالی است که «دونالد ترامپ» و وزیر امور خارجه وی در سفر به عربستان و ترکیه به دنبال القای سناریوی وقوع یک خودسری در پرونده قتل خاشقچی بوده اند.
به رغم فشارهای فراوان بر ریاض، مقامات عربستان تاکنون قویا دخالت در مرگ خاشقچی را رد کرده و حتی پس از مواضع تهدیدآمیز ترامپ، هشدارهایی تند را در زمینه هرگونه اقدام تنبیهی سر دادند. با این حال چند روز پیش سی ان ان از امکان پذیرش مسوولیت قتل خاشقچی از سوی عربستان و اعلان خودسری نیروهای سعودی در این ماجرا خبر داد.
در همین پیوند، «خالد بن فرحان» یکی از شاهزادگان منتقد سعودی در مصاحبه با خبرگزاری آلمان بیان داشت از تله ای مشابه در سفارت عربستان در قاهره گریخته است و گوشه ای دیگر از انتقام جویی بن سلمان را خارج از خاک عربستان آشکار ساخت.
در این شرایط برای بسیاری آشکار شده که دلیل اصلی ناپدید شدن خاشقچی انتقادات سختی است که وی به ویژه پس از ترک عربستان متوجه ولیعهد ساخته و خشم وی را برانگیخته است. اکنون اما ورق برگشته و ماجرای خاشقچی دست بن سلمان را زیر سنگِ سیاستمدار کارکشته ای چون اردوغان و معامله گر قهاری نظیر ترامپ قرار داده است؛ موقعیتی که معلوم نیست چه هزینه هایی را بر عربستان تحمیل خواهد کرد.
تبعات ناپدید شدن خاشقچی برای عربستان و به خصوص بن سلمان تا جایی است که برخی صاحبنظران از متزلزل شدن کرسی ولیعهدی وی سخن می گویند. حتی در صورت محقق نشدن چنین پیش بینی، آنچه مسلم است بن سلمان برای حفظ موقعیت خود صرفا ناچار به تکیه بر درآمدهای نفتی بوده و سرمایه گذاری های چند ده ساله عربستان برای کسب منزلت و وجاهت عربی- اسلامی را قربانی خودسری، خودخواهی، بلندپروازی و خام دستی خود ساخته است.
پژوهش**9279

نظر شما