به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ، در دین مبین اسلام و حتی قرآن کریم نیز تاکید فراوان بر استفاده از زیتون شده و ازخواص و فواید گوناگون آن سخنان بسیار بیان شده است.

ارزش غذایی بالای زیتون، آن را به میوه ای ارزشمند در سراسر جهان تبدیل کرده تا آنجا که بسیاری از محققان  به فواید بسیار گسترده برگ،میوه و روغن زیتون اقرار و برای تولید دارو و مواد غذایی مختلف از آن استفاده می کنند.

به گفته کارشناسان جویدن برگ درخت زیتون برای رفع زخم های دهان موثر و روغن این میوه برای دفع سنگ کیسه صفرا، رفع سرفه های خشک، خارش های پوستی و نرمی استخوان و کم خونی کودکان مفیداست.

مواد قندی، مواد تلخ، مواد رزینی ، موم، تانن، اسید گالیک، گلوکوزید،اولوروپیسین،لاکتون غیر اشباع ، اولوروپتیک اسید و روغن که عمده در قسمت گوشت زیتون تشکیل می شود همگی مواد مفیدی برای بدن محسوب می شوند که می توانند بخش عمده ای از کمبودهای بدن انسان را مرتفع کنند.

زیتون نماد صلح

در گذشته زیتون نه تنها نشانی از صلح بلکه نمایان‌گر ثروت و وفور کشور بود؛ حمل شاخه‌های آن در جشن‌های بزرگ یونان، افشاندن زیتون وحشی برای قهرمانان المپیک، تاج زیتون فاتحان رومی در مراسم استقبال، و مواردی که سواره‌ نظام‌ها در بازدیدهای امپراتوری همانند هدیه‌های نمادین صلح بکار می‌بردند (دوران بربرها) که فقط با پیروزی حفظ می‌شدند.

تاج زیتون، شاخه‌ای از درخت زیتون است که بدور حلقه‌ای پیچیده شده و در بازی‌های باستانی المپیک یونان به قهرمان اعطا می شده است.

در المپیک ۲۰۰۴ آتن سنت اهدای تاج زیتون تجدید شد و به همراه مدال طلا به قهرمانان اعطا شد.

شاخه زیتون در پرچم سازمان ملل متحد نیز به عنوان نماد صلح استفاده شده‌ است.

 

سابقه ی تولید زیتون در ایران

پیش از این تصور می‌شد کشت زیتون در طارم و رودبار قدمت 900 ساله دارد اما تازه‌ ترین کشفیات باستان‌شناسی در تپه باستانی کلورز رستم‌آباد بیانگر این است که کشت زیتون در این منطقه به بیش از دو هزار سال پیش بازمی‌گردد.

همچنین ناصرخسرو در سفرنامه خود از وجود زیتون در طارم، منجیل و رودبار سخن گفته است.

اسپانیا رکورددار تولید زیتون

حجم تجارت زیتون در دنیا سالانه 30میلیارد یورو است که بخش اعظم آن در اختیار چهار کشور اسپانیا، ایتالیا، ترکیه و یونان است. یک سوم از این میزان که حدود 10میلیارد یورو است، در اختیار کشور اسپانیا است.

این کشور سالیان طولانی است که در عرصه تولید و تجارت محصول زیتون و روغن آن فعالیت می کند و با داشتن مقام اول در تولید کنسرو و روغن زیتون جهان، عنوان نامدارترین کشور در تولید و تجارت زیتون را کسب کرده است.

قهرمان مصرف زیتون در جهان کشور سوریه با سرانه 27 کیلوگرم است ، پس از آن کشور یونان با 24 کیلوگرم، ایتالیا با 14 کیلوگرم و اسپانیا با 5.12 کیلوگرم در جایگاه بعدی قرار دارند.

درخشش زیتون در سبد خرید ایرانیان

عباسی رئیس شورای ملی زیتون در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان  ، با اشاره به این که در دنیا زیتون ایران را به نام زیتون خوش طعم ایرانی می شناسند گفت : سطح زیر کشت باغات زیتون 90 هزار هکتار است که از این باغات سالانه 100 هزار تن زیتون تولید می شود و 15 درصد محصول تولیدی به دیگر کشورها صادر می شود .

وی افزود : با توجه به این که کشورهای توسعه یافته در حوزه زیتون اغلب روغن زیتون مصرف می کنند تا کنسرو زیتون ، حالا طبق آمار و اطلاعاتی که در دست داریم بین کشورهای یونان ، ایتالیا ، و اسپانیا ، مصرف کنسرو زیتون در این کشورها نسبت به ایران کمتر است.

به گفته کارشناسان این روزها زیتون سهم قابل توجهی در سبد خرید برخی از خانواده های ایرانی دارد.

برای خرید زیتون به بازار زنجان رفتم ، وارد مغازه که می شوی بوی خاصی به مشامت میرسد، این مغازه پر است از زیتون های خوش رنگ و خوش طعم ایرانی .

فروشنده  انواع مختلف زیتون ها را برایم نشان می دهد و می گوید همه ی آنچه که در مغازه دارد ایرانی است و مشتری های بیشتری هر روز برای خرید به اینجا می آیند.

از او پرسیدم که زیتون ها برای کدام استان یا شهر است که گفت : همه این ها را از شهرستان طارم برای فروش به این جا می آوریم.
صحبت های همین فروشنده من را راهی باغات زیتون  ایران کرد همان جایی که بیش از 40 درصد زیتون کشور در آنجا تولید می شود.

شهرستان طارم ، هندوستان ایران، قطب تولید زیتون در کشور است

طارم به عنوان یکی از شهرستان های هفت گانه استان زنجان، قطب تولید زیتون کشور و گزینه اول احداث سومین کلکسیون جهانی زیتون محسوب می شود.

نام طارم به نوعی با میوه‌هایی چون زیتون، انار، گیلاس، زدآلو و گردو عجین شده است و در این بین شهرت زیتون که طارم، بزرگ‌ترین تولید کننده آن در سطح کشور و یکی از مطرح‌ترین و مرغوب‌ترین تولیدکننده‌های آن در سطح جهان است، بیش از سایر میوه‌ها است.

شهرستان طارم بیش از 20 هزار هکتار باغ زیتون دارد که پیش بینی می شود امسال بیش از 45 هزار تن محصول زیتون برداشت شود.

با یکی از تولید کننده های زیتون راهی باغی شدیم که کارگرهای فصلی چند روزی می شد که از شهر های دور و نزدیک برای چیدن این محصول به اینجا آمده بودند.

یکی از این کارگران که بالای درخت مشغول چیدن زیتون بود گفت : که از مریوان به همراه 8 نفر دیگر به طارم امده تا در فصل برداشت زیتون برای خود کاری دست و پا کنند.

او می گفت : چون این روزها درمریوان نتوانسته کار پیدا کند اکنون در این جا به صورت روز مزد مشغول شده است.

این جوان می افزاید : روزانه بیش از 160 کیلو زیتون می چینم و برای هر کیلو هم فقط هزار تومان دریافت می کنیم اما باز هم خدا را شکر که می توانیم نان حلال بر سر سفره ببریم.

کرامتی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ، گفت : زیتون به عنوان یکی از با ارزشترین میوه های خوراکی و روغنی جهان شناخته می شود و شهرستان طارم، سرآمد تولید این محصول در ایران محسوب می شود.

وی با بیان این که زیتون از میان 70 نوع محصول زراعی و باغی که از باغات و مزارع شهرستان طارم برداشت می شود، افزود: این محصول شهرت، ویژگی و کیفیت بی نظیری دارد که آن را به محصولی استراتژیک در سطح استان زنجان و منطقه تبدیل کرده است.

کرامتی افزود : 11 هزار خانوار در شهرستان طارم وجود دارد گفت : 8 هزار و 700 خانوار آن بهره بردار زیتون هستند.

به گفته وی سالانه 70 درصد محصول برداشت شده از باغات زیتون برای مصرف خوراکی و کنسروی و 30 درصد برای روغن کشی استفاده می شد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان این که 20 هزار هکتار از باغات طارم زیر کشت زیتون قرار دارد گفت : از این میزان 14 هزار هکتار در مرحله باردهی اقتصادی هست و حدود 6 هزار هکتار دیگر نیز در مرحله نونهالی می باشد که به تدریج وارد چرخه اقتصادی می شوند.

این مقام مسئول در ادامه گفت : با توجه به سال آور و نیاور زیتون محصول برداشت شده در سال های مختلف متفاوت است اما به صورت میانگین بین 35 تا 45 هزار تن سالانه در هندوستان ایران برداشت می شود.

اکبری مسئول باغبانی شهرستان طارم هم در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان  ،گفت : میزان تولید در این شهرستان بیش از 40 درصد کل تولیدات کشور را شامل می شود.

وی افزود : به دلیل شرایط آب و هوایی و نوع محصولات مورد کشت که در این شهرستان وجود دارد و تنوع محصولی که دارد این خطه به هندوستان ایران شهره شده است.

اکبری با بیان این که زیتون اولین محصول اقتصادی شهرستان است اظهار کرد : تخمین زده می شود که ما بین 150 تا 200 میلیارد تومان گردش مالی این محصول است که این رقم در سال های آور و نیاور متفاوت است .

به گفته مسئول باغبانی شهرستان طارم در سال آور و افزایش عملکرد زیتون ، گردش مالی تا 300 میلیارد تومان نیز می رسد.

اکبری مسئول باغبانی شهرستان طارم اظهار کرد : بیشترین سطح زیر کشت ،بیشترین سطح باغات زیتون بارور، بزرگترین تولید کننده زیتون کشور ، بهترین عملکرد در میانگین تولید سالانه زیتون ایران و جهان و تولید مرغوب ترین زیتون کشور همه ی این ها عناوینی هستند که به نام شهرستان طارم زنجان در کتاب ملی رکوردهای تولید به ثبت رسیده است.

گفتنی است که پاکستان ،عراق ، کشورهای اروپایی ، سوئیس و هلند از جمله کشورهایی هستند که خواهان زیتون ایران به خصوص زیتون های تولید شده در شهرستان طارم هستند.

اینجا قصه قصه ی همت است و تلاش

محصول تولیدی باغداران زحمتکش طارمی بلافاصله راهی کار گاه های فرآوری می شود.

علی اکبر چراغی جوان دهه شصتی که اکنون در حوزه فراوری زیتون فعالیت می کند در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ، می گوید : شروع فعالیتمان از سال 71 بود و نزدیک 6 سالی می شود که در بحث فرآوری و تولید زیتون پرورده فعالیت می کنیم.

او با اشاره به این که سعی دارد تا واحد تولیدی خود را توسعه و گسترش دهد گفت : این طرح اکنون در مرحله نهایی است که اگر به بهره برداری برسد بیش از 30 محصول که پایه اولیه آن زیتون است تولید و روانه بازار خواهیم کرد .

آقای چراغی ادامه داد، برای تولید روغن زیتون مرغوب و با کیفیت باید زیتون ها پس از 24 ساعت بعد از برداشت روغن کشی شوند.

وی افزود : اکثر استان ها مشتری پر و پاقرص زیتون پرورده هایی هستند که در این واحد تولید می شود .

این تولید کننده گفت : پدران و بزرگترهای ما کاشتند و ما هم بر خود لازم و وظیفه دیدیم که این زنجیره را تکمیل کنیم به همین منظور با کمک پدر و برخی دوستان واحد فرآوری را احداث کردیم.

او با لبانی خندان تاکید کرد که ما فقط به آینده ای درخشان فکر می کنم و در کار ما عقب نشینی معنا ندارد .

خروج محصول زیتون از مجموعه وزارت صنعت معدن و تجارت

خانم مقدم کارشناس مسئول صنایع سازمان صنعت معدن و تجارت استان زنجان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ، گفت : طبق روالی که تا قبل از سال 93 در کشور حاکم بود واحد هایی که به هر نحوی می خواستند تا وارد بحث تولید شوند باید از صنعت معدن و تجارت مجوز دریافت می کردند به همین دلیل واحدهایی که تا قبل از این مورخه اقدام به اخذ مجوز کرده اند زیرمجموعه سازمان صنعت ، معدن و تجارت محسوب می شوند.

وی با بیان این که در سال 93 تفاهم نامه ای بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت ، معدن و تجارت امضا شد ، گفت : صنایع تبدیلی شامل 359 قلم کالا از مجموعه وزارت ما خارج و در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت .

به گفته مقدم امروزه هر واحدی که بخواهد در بحث فرآوری زیتون یا دیگر صنایع تبدیلی وارد بشوند باید از سازمان جهاد کشاورزی پروانه بهره برداری اخذ کنند.

وی به فعالیت واحدهایی که تا قبل از سال 93 مجوز اخذ کرده اند نیز اشاره کرد و گفت : این واحد ها همچنان زیر مجموعه صنعت ، معدن و تجارت می باشند.

مقدم کارشناس مسئول صنایع سازمان صنعت معدن و تجارت استان زنجان اعلام کرد که 3 واحد بزرگ فرآوری زیتون با اشتغالزایی 130 هزار نفر و با ظرفیت 2 هزار تن فعال است و همچنین یک واحد روغن کشی زیتون نیز با ظرفیت 19 هزار تن زیر نظر سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان مشغول به تولید کالای ایرانی هستند.

وقتی زیتون های خارجی و قاچاق بازار های داخلی ما را نشانه می روند

گزارش من به اینجا ختم نمی شود ، تازه ماجرا زمانی برایم جالب توجه شد که رئیس شورای ملی زیتون خبر از واردات میوه زیتون به بازار های ما را داد.

او می گوید : زیتون هایی که در فروشگاه ها و پشت ویترین در بسته بندی هایی که حروف لاتین روی آنان حک شده و عرضه می شود ، به صورت غیر قانونی و غیر بهداشتی وارد کشور می شوند و قاچاق محسوب می شود.

رئیس شورای ملی زیتون افزود : میوه های زیتون که به این شکل وارد کشور می شوند نظارتی روی آنها انجام نمی شود و اغلب تاریخ مصرف آنها گذشته و طی یک فرآیندی بسته بندی می شوند و به فروش می رسند .

عباسی واردات میوه زیتون را غیر قانونی اعلام کرد و گفت : زیتون های ایرانی برای خریدار صرفه اقتصادی دارد چرا که زیتون خارجی 40 درصد گران تر از زیتون های ایرانی است.

وی با بیان این که با واردات بی رویه زیتون به کشور نه تنها به تولید کننده آسیب می زند گفت : یکی دیگر از ضربه هایی که به این صنعت وارد می شود از بین بردن رقابت بین تولیدکنندگان ایرانی است.

این مقام مسئول تاکید کرد:  زیتون های وارداتی به دلیل غیر بهداشتی بودن باید در حوزه صنعتی مثل صابون سازی مورد استفاده قرار گیرند اما اکنون می بینیم که به راحتی در سبد غذایی و سفره های ما ایرانیان جا باز کرده است .

وی خاطر نشان کرد : همچنان زیتون های خارجی با برندهای مختلف و بسته بندی های متفاوت در بسیاری از فروشگاه های مواد غذایی کشور به چشم می خورند و این موضوع در مناطق آزاد و بازارچه های مرزی نیز بیشتر مشهود است.

عباسی به فعالیت شورای ملی زیتون و در کنار جهاد کشاورزی نیز گریزی زد و گفت : ثمره همکاری بین این دو باعث کاهش زیتون های خارجی در فروشگاه ها و مراکز عرضه شده است.

تولید بیش از 100 هزار تن زیتون در کشور

رئیس شورای ملی زیتون با اشاره به این که سالانه بیش از 100 هزار تن زیتون در کشور تولید می شود گفت : زیتون های تولید شده به دست باغداران زحمتکش در سراسر ایران پاسخگوی نیاز داخل است ،و حتی در بازار مازاد زیتون داریم.

اما سوال اینجاست که وقتی مازاد زیتون در کشور داریم پس این همه واردات زیتون های خارجی به بازار ایران چه می گوید ؟ مشکل از کجا نشات می گیرد ؟

به گفته رئیس شورای ملی زیتون در برخی کشورهای توسعه یافته به زیتون یارانه تعلق میگیرد ، در حالی که این کار در کشور ما صورت نمی گیرد و همین یکی از علت هایی است که تولید کننده و بهره بردار را دلسرد می کند و موجب کاهش تولید روغن زیتون می شود .

کرامتی معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان با اشاره به این که در استان 7 واحد روغن کشی و 8 واحد صنایع کنسروی در همین زمینه فعال است گفت : بیش از 40 هزار نفر در شهرستان طارم در تولید زیتون مشغول به کار هستند.

وی افزود : صنایع تبدیلی و کارگاه های سنتی در این حوزه اشتغال پاره وقت ایجاد می کنند و در صنایع تبدیلی که در شهرک صنعتی فعال است نیز توانسته در ایجاد اشتغال گام های موثری بردارد به همین جهت زیتون در طارم حائز اهمیت است.

کرامتی یکی از مشکلات موجود در این صنعت را بحث بازاریابی، برند سازی و انجام تبلیغات لازم در این خصوص برشمرد و خاطر نشان کرد : همه کارشناسان اذعان دارند به دلیل شرایط اقلیمی خاص منطقه طارم ،ارتفاع از سطح دریا و ساعت آفتابی که در این شهرستان وجود دارد باعث شده تا زیتون تولیدی این شهرستان نسبت به زیتون های تولید شده در دیگر نقاط کشور باکیفیت و خوش طعم تر باشد.

این مقام مسئول گفت : زیتون طارم مبنای قیمت گذاری در کشور است اما چون در این زمینه برند سازی مناسب نداریم و همچنین دسترسی خوب به بازار نداریم باعث شده تا زیتون با کیفیت طارم به اسم دیگر استان ها به فروش برسد.

مهم‌ترین رکن برندسازی، تولید محصول یکنواخت و یکدست است، بنابراین نخست باید با تغییر رقم‌ها و گرایش به ارقام پرمحصول و اصلاحاتی که در باغ‌های زیتون انجام می‌شود، کیفیت محصولات تولیدی افزایش یابد.

اما در ادامه گزارش سری هم به سازمان تعاون روستایی استان زدم ، نوری مدیرکل سازمان تعاون روستایی استان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان ، با اشاره به این که سوق دادن مردم به سمت مصرف روغن زیتون به عنوان یکی از روغن های مفید و سالم یکی از سیاست های جهاد کشاورزی است گفت : مصرف روغن زیتون در کشور چیزی معادل 13 هزار تن در سال است و از این مقدار گفته شده نیز حدود 5 هزار تن در داخل کشور استحصال می شود و مابقی نیز جزو روغن زیتون های وارداتی هستند.

وی افزود : با وجود این همین 13 هزار تن هم با رقمی که باید مصرف شود فاصله زیادی دارد و مصرف روغن زیتون در کشور نسبت به کشور های دیگر همچون ترکیه بسیار پایین است.

به گفته این مقام مسئول در کشور ترکیه سالانه 170 هزار تن زیتون تولید می شود که 130 هزار تن از محصول تولیدی خود را روغن کشی کرده و به مصرف می رسانند.

نوری با بیان این که در کشور ما ذائقه مردم بیشتر به سمت مصرف زیتون به صورت کنسروی و پرورده است تاکید کرد که باید به سمت مصرف روغن زیتون مردم گرایش پیدا کنند چرا که این نوع روغن از نظر سلامتی بسیار مفید و سالم است.

مدیرکل سازمان تعاون روستایی استان ادامه داد که باید بحث برند سازی این محصول و افزایش کیفیت روغن زیتون تولیدی را در کشور جدی بگیریم و تولیدات خود را بر اساس استاندارد های بین المللی به روز کرده تا مصرف کنندگان به سمت خرید کالای ایرانی که هم مرغوب است و هم سالم تشویق شوند.

وی به زنجیره ارزش این محصول هم گریزی زد و گفت : ایجاد زنجیره ارزش زیتون یکی دیگر از برنامه های جهاد کشاورزی است .

نوری با اشاره به این که در زنجیره ارزش ابتدایی ترین حلقه ارزش حلقه های بعدی را هم به نوعی کسب می کند اظهار کرد : در این زنجیره در نهایت تمام حلقه های درگیر سود می برند که این امر به تداوم تولید نیز کمک شایانی می کند.

مدیرکل سازمان تعاون روستایی استان با بیان این که برای تکمیل این زنجیره دو سال کارهای کارشناسی انجام شده و فاز مطالعاتی آن در شرف اتمام است اعلام کرد که تمام تلاش ها بر این است تا پایان سال 97 زنجیره ارزش زیتون تکمیل شود.

وی تاکید کرد که طبق هدفگذاری سازمان جهاد کشاورزی تا پایان سال 1404 باید میزان تولید زیتون استان زنجان به 107 هزار تن در سال برسد که متناسب با این امر باید کارخانجات مناسب هم شکل بگیرند.

در صورت تکمیل زنجیره ارزش زیتون ما هم کالای ایرانی داریم و هم فرصت های شغلی مناسب.

و کلام آخر این که وقتی آستین تولید کننده ایرانی برای ادامه راه تولید بالا است نیاز به همت مسئولان برای دستگیری از این تولیدکنندگان مهمتر به نظر می آید.

انتهای پیام /ک

گزارش از کبری اسلامی
عکس از فرزاد اوصالی