دوازده روز قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی، در تاریخ ۱۹ شهریور۱۳۵۹ نیروهای بعثی عراق وارد استان ایلام شدند و به منطقه میمک حمله کردند.

به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، انقلاب اسلامی ایران دستاوردی بود که مردم بزرگترین نقش را در پیروزی آن داشتند. پس از پیروزی؛ انقلاب اسلامی ایران شاهد روز‌های سختی نظیر غائله‌های ضد انقلاب و حمله رژیم بعثی عراق بود، روز‌هایی که هم ناکامی و هم موفقیت‌ به همراه داشته، در حالی که موفقیت‌های آن بسیار بیشتر از ناکامی‌ها بوده، اما این موفقیت‌ها در برخی مواقع غم‌هایی نیز  به همراه خود داشت.

عملیات‌های بسیاری در دوران دفاع مقدس توسط ایران و عراق انجام شد. هر یک از این عملیات‌ها در نوع خود از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، اما عملیات آزادسازی میمک معروف به عملیات عاشورا از راهبردی ترین عملیات‌های رزمندگان اسلام بود که در اواخر مهرماه سال 63 هجری شمسی به وقوع پیوست.

ارتفاعات میمک به دلیل کوهستانی بودن و قرار گرفتن در نقطه مرزی ایران و عراق، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. میمک یکی از ارتفاعات بسیار مهم و راهبردی مرزی ایران با عراق بود و اولین منطقه از خاک ایران بود که پیش از آغاز رسمی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از سوی ارتش بعث عراق اشغال شد.

نوع زمین منطقه از خاک رس و در بعضی نقاط همراه با شن است که حرکت خودروها را دچار مشکل می‌کند. حدفاصل تنگه‌های بینا و بیجار که عملیات در آن متمرکز شده بود، ارتفاعات نسبتاً بلندی قرار داد که مرتفع‌ترین آنها کوه میمک است. این ارتفاعات با حرکت به طرف خاک عراق به تدریج پست‌تر شده و زمین تقریباً مسطح می‌شود.

اوایل شهریورماه۱۳۵۹ تجمع انبوه نظامیان عراق، نوع آرایش و صف آرایی آنان در مقابل بخش شمالی و میانی استان ایلام، حکایت از هجوم گسترده به این استان داشت. دوازده روز قبل از آغاز رسمی جنگ تحمیلی، در تاریخ ۱۹ شهریور۱۳۵۹ نیروهای بعثی عراق وارد استان ایلام شدند و به منطقه میمک حمله کردند. آنها ابتدا پاسگاه مرزی «حلاله» و «نی خزر» را که از میمک محافظت می کردند به اشغال درآورده، اما برای تصرف ارتفاعات میمک با مقاومت نیروهای ایرانی مستقر در منطقه یک هفته معطل شدند. 

پس از تصرف میمک و پاسگاه‌های حومه مهران و دهلران، وزیر دفاع صدام به طور رسمی اعلام کرد: نیروهای مسلح عراق به مرزهای بین المللی رسیده اند و اختلافات ارضی خود را با ایران عملاً حل کردند.» با اشغال این منطقه معبر وصولی «صالح آباد- سرنی» به طرف خط مرزی مورد تهدید نیروهای عراقی قرار گرفت و در نتیجه محور ایلام، صالح آباد و مهران به طور جدی نا امن شد.

اولین پاتک نیروهای ایرانی در ساعت پنج و پنجاه دقیقه دوم مهرماه سال۵۹ در منطقه میمک به اجرا درآمد. در آن شرایط عدم موفقیت این عملیات اجتناب ناپذیر بود. با این وجود نیروهای ایرانی توانستند ۲۵نفر از افراد دشمن را به اسارت بگیرند و تلفاتی نیز به آنان وارد کنند. مهم‌تر اینکه حضور خود را در معابر نفوذی شرق میمک به دشمن نشان دهند و آمادگی خود را برای دفاع از این منطقه اعلام کنند.

بی تردید یکی از عواملی که باعث شد پیشروی ارتش عراق در منطقه میمک متوقف شود، تلاش‌های بی وقفه خلبانان هوانیروز بود. آنها شجاعانه در میان ارتفاعات پرواز می کردند و نفرات و تجهیزات بعثی ها را یکی پس از دیگری به آتش می کشیدند.

عملیات ضربت ذوالفقار با رمز یا الله در محور ایلام - میمک به صورت نیمه گسترده در تاریخ ۱۹ دی ماه سال 59 به فرماندهی ارتش انجام شد. در این عملیات نیروهای ارتش که شامل دو گردان از لشکر 81 زرهی و یک گردان از ستاد مشترک ارتش با همراهی دو گردان سپاه پاسداران و با کمک عشایر ایل خزل با پشتیبانی نیروهای ژاندارمری انجام شد.

این عملیات در تاریخ 20 بهمن ماه سال 59 با پیروزی رزمندگان ایرانی به پایان رسید. اثرات روانی این پیروزی بسیار بیشتر از سایر جنبه های آن بود، زیرا این عملیات نخستین عملیات پیروزمندانه ایران در دوران دفاع مقدس بود. عملیات دیگری که برای آزادسازی مجدد و نهایی میمک توسط نیروهای ایران انجام شد، عملیات عاشورا بود که در این ارتفاعات  طرح ریزی و انجام شد.

این عملیات چند هدف عمده را دنبال می کرد از جمله انهدام بخشی از قوای دشمن،  تحمیل پدافند در دشت به دشمن، ایجاد تسهیلات در رفت‌وآمد از جنوب ‌به‌ غرب ‌و بالعکس و نیز ارتباط و اتصال جبهه‌های‌جناحین میمک و آزادسازی قسمتی از اراضی اشغالی (تامین منطقه میمک با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه، همچون: گرکنی، فصیل و فرورفتگی میمک). عملیات عاشورا (آزادسازی میمک) با پشتیبانی سه گردان توپخانه ارتش و دو گردان توپخانه از سپاه پاسداران انجام شد.

عملیات عاشورا از سه محور اصلی طراحی و عملیاتی شد: محور اول، ارتفاعات فصیل، 350 و بانی تلخاب. محور دوم، ارتفاعات فصیل و یال میمک و محور سوم، فرورفتگی میمک بود. عصر روز 25 مهرماه 63، نیروها به طرف اهداف خود حرکت کردند. عملیات با رمز یا اباعبدالله الحسین(ع) حدود ساعت 01:30 بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز شد و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد توانستند در حدود ساعت 9 صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاک‌ سازی کنند. با این وجود اما، تلاش برای تصرف یال میمک به نتیجه نرسید.

درگیری بعدی در محور جنوبی (فرورفتگی میمک) در ساعت 2:45 آغاز شد، با این که برخی اهداف مدنظر نیروهای ایران در این مقطع به دست آمد، اما به دلیل نبود پشتیبانی کافی و سنگرهای دفاعی با پاتک زرهی عراق مواجه شده و عقب نشینی کردند.

محور دیگر عملیات، (منطقه گرگنی) بود که در شمال این ارتفاعات قرار داشت. این منطقه به علت پوشیده بودن با میادین مین بسیار صعب العبور بود، به همین خاطر نیروهای ایران ابتدا مشغول به خنثی سازی میادین و معبرگشایی شدند و پس از مدتی توانستند ارتفاعات گرگنی را به تصرف خود درآورند.

در دومین روز عملیات؛ دشمن بعثی با سازمان دهی مجدد نیروهای خود که با پاتک های سنگین و پشتیبانی قوی توپخانه و حملات هوایی بود این عملیات را آغاز کرد. در مقابل، نیروهای ایرانی هم که پشتیبانی قوی تری را نسبت به اولین روز حمله داشتند، با مقاومت خود دشمن را مجبور به عقب نشینی کردند. این عملیات با پیروزی نیروهای ایران در تاریخ 30 مهرماه 63 به پایان رسید، اما دشمن دوباره قصد داشت تا با حملات آفندی این منطقه را تصرف کند که با پدافند ایران موفق به این کار نشد.

عملیات عاشورا دست آوردها و نتایج زیادی را برای رزمندگان ایرانی از جمله بازپس گیری بیش از 50 کیلومتر مربع از مناطق اشغالی،  تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل – گرگنی)، تهدید جاده بدره - مندلی، آزادشدن جاده مرزی خودی، کشته و زخمی شدن حدود 1500 تن از نیروهای دشمن و به اسارت درآمدن 190 تن دیگر و انهدام چندین دستگاه تانک و خودرو نظامی و به غنیمت درآمدن 4 دستگاه تانک، 7 دستگاه خودرو، 6 قبضه تفنگ 106 میلیمتری، 29 قبضه خمپاره‌انداز و تعداد زیادی سلاح سبک و مهمات.) را به همراه داشت.

پس از گذشت ۷ سال از آغاز جنگ هنوز بخش هایی از میمک در دست عراق بود. علاوه بر آن ارتش عراق در تحرکات ابتدایی سال ۶۶ نقاط دیگری از این منطقه را اشغال کرد. در حالی که توجه نیروهای خودی از جبهه های جنوبی معطوف به بخش های دیگر شده بود، ارتش به طراحی و اجرای عملیات محدودی در میمک پرداخت.

در نخستین ساعات روز ۱۳ خرداد ۶۶ عملیات نصر ۲ با رمز «یا حسین مظلوم(ع)» و با هدف آزادسازی ارتفاعات مشرف بر خطوط مواصلاتی و انهدام قوای دشمن، به دست نیروهای زمینی ارتش آغاز شد. در محور اول نیروهای عمل کننده توانستند اهداف خود را تأمین کنند. اما در محور دیگر عملیات خطوط دشمن فرو نریخت و مناطق نی خزو و حلاله همچنان در اشغال نیروهای عراقی باقی ماند. در این عملیات ارتفاعات غرب میمک معروف به «ناف میمک» آزاد شد.

اما رزمندگان ارتش با یک عملیات دیگر تصمیم گرفتند باقیمانده خاک میمک را نیز از وجود بعثی ها پاک کنند و حلاله که همچنان در اشغال بود را نیز آزاد سازند و  این گونه بود که با طراحی عملیات نصر۶ در تاریخ ۱۰ مرداد ۶۶ با رمز «یا اباعبدالله الحسین (ع)» به دشمن حمله کردند. نقاط استراتژیک و مهم با همت، تلاش و شهامت تعدادی از رزمندگان فتح شد. خلبانان تیز پرواز با هدف قرار دادن تانک ها و مواضع دشمن زمینه را برای عقب نشینی کامل نیروهای بعثی فراهم آوردند و نیروهای ارتشی با همراهی هوانیروز توانستند مواضع دشمن را نابود کنند و پرچم ایران را برفراز میمک به اهتزاز درآورند.

انتهای پیام/