به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ فایننشال تایمز نوشت: دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا احتمالا حداکثر تلاش خود را برای محدود کردن پیامدهای دیپلماتیک ماجرای خاشقجی برای عربستان به عمل خواهد آورد.
این روزنامه چاپ انگلیس در مقاله ای به قلم گیدئون راچمن نوشت: ناپدید شدن و مرگ احتمالی جمال خاشقجی یک حادثه غم انگیز و مرموز است که همچنین ضربه ای سخت به سیاست آمریکا در خاورمیانه (غرب آسیا) وارد می سازد.
اگر هم دولت ترامپ راهبردی در خاورمیانه داشته، عمدتا بر عربستان سعودی و محمد بن سلمان معروف به ام بی اس متمرکز بوده است که شخصیتی بی ثبات دارد.
ولیعهد سعودی قرار بود مردی باشد که اتحادی را ضد ایران شکل دهد، با اسرائیل صلح برقرار کند، با تشکیلات روحانیون کشور خودش مقابله کند و به شکست داعش در داخل و خارج کمک کند.
او طبق توصیف خودش همچنین فضای باز در جامعه سعودی ایجاد و اقتصاد را متحول نمود - که در این روند قراردادهای پرسودی برای شرکتهای آمریکایی به ارمغان آورد.
محوریت عربستان سعودی در جهان بینی دونالد ترامپ زمانی برجسته شد که رئیس جمهور آمریکا در اولین سفر رسمی خود عازم ریاض پایتخت عربستان شد.
ام بی اس به سرعت رابطه نزدیکی با جارد کوشنر داماد ترامپ برقرار کرد. هر دو آنها در دهه چهارم عمرشان هستند و با هم برای تغییر ژئوپلتیک خاورمیانه تبانی کردند.
رویکرد فریبنده ام بی اس دایره ای فراتر از خانواده ترامپ داشت. ولیعهد سعودی ژورنالیست های غربی سرشناس را با خود همراه و برای مقامات واشنگتن پیامهای دوستانه ارسال کرد. ام بی اس در سفر به آمریکا با بیل گیتس، مارک زاکربرگ و روپرت مورداخ معاشرت داشت.
اما حتی بعضی طرفداران ام بی اس هم قضاوت محتاطانه ای درباره او داشتند. همانطور که یکی از ناظران غربی عربستان سعودی گفته است: "سوال من همواره این بود که او را در طیفی بین لی کوان یو (نخست وزیر اسبق سنگاپور) و صدام، در کجا جای دهم."
به عبارت دیگر ام بی اس را باید یک ملت ساز خیالباف قلمداد کرد یا یک مستبد غیرقابل کنترل؟
کسانی که معتقد بودند این مقام سعودی بیش از همه چیز یک شخصیت خطرناک است، شواهد نگران کننده بسیاری دال بر این مسئله داشتند، از جمله: جنگ رو به گسترش در یمن که فاجعه انسانی به بار آورده است, خصومت شدید با قطر در همسایگی عربستان که با محاصره تحت رهبری سعودی ضد آن به اوج رسید, حبس موقت نخست وزیر لبنان, اخاذی از بسیاری از ثروتمندترین تجار عربستان سعودی و به زندان انداختن روزنامه نگاران و فعالان حقوق بشر- که برخی از آنها مانند خاشقجی به خارج متواری شدند.
اما با وجود همه اینها، عقیده مرسوم در وزارت امور خارجه کشورهای غربی در مورد ام بی اس همچنان این بود که او اساسا " چیز خوبی است"- گرچه کمی نسنجیده عمل می کند.
تصمیم ولیعهد سعودی به اعطای مجوز رانندگی به زنان یک اقدام کارساز در تلاش برای تاثیرگذاری بر افکار جهانی بود. اتحاد ضمنی وی با اسرائیل برای مهار کردن ایران نیز نقش حیاتی در جایگاه خوب وی نزد کاخ سفید داشت.
اما قتل احتمالی خاشقجی نگرش غربی ها را نسبت به ام بی اس تغییر داده است. با همه تلاش پیچیده ای که ولیعهد سعودی برای تاثیرگذاری بر شکل دهندگان افکار عمومی در آمریکا و اروپا به عمل آورد، در درک تاثیر بالقوه چنین اقدام وحشیانه و بی شرمانه ای کاملا عاجز بود.
خاشقجی بر خلاف خانواده های یمنی که قربانی بمب های سعودی شده اند، ستون نویس واشنگتن پست بود. صدای اعتراض رسانه های آمریکا اکنون به شدت بلند شده و کنگره تهدید کرده است تحریم هایی را ضد عربستان سعودی اعمال می کند. حتی ترامپ قول داده است اگر ثابت شود عربستان در این ماجرا گناهکار بوده است، با پیامدهای "شدیدی" مواجه خواهد شد.
با وجود این، حتی اگر آمریکا اکنون مجبور شود توهماتش را درباره ام بی اس دور بریزد، امکان ندارد در نهایت تغییر چندانی در سیاست هایش ایجاد شود. مقامات غربی به خوبی به اهمیت اقتصادی و راهبردی عربستان سعودی واقفند. این کشور بزرگترین صادرکننده نفت و بزرگترین وارد کننده تسلیحات در جهان است.
با توجه به اینکه قیمتهای نفت قبلا به علت از سرگیری تحریم های ضد ایرانی رو به افزایش گذاشته است، نقش تعیین کننده عربستان در تولید نفت حتی مهمتر از قبل است. ترامپ با مشغله ذهنی که درباره صادرات دارد، قبلا این مسئله را روشن کرده است که اصلا مایل نیست بازار تسلیحات عربستان سعودی را به روسیه یا چین واگذار کند- و تنها او نیست که در این باره نگران است، گرچه با صراحت غیرمعمولی درباره آن صحبت می کند.
بدون رابطه خوب با عربستان سعودی، نفوذ آمریکا در خاورمیانه حتی کمتر خواهد شد. برخلاف آمریکا، روسها اکنون می توانند درباره رابطه ای محکم با همه قدرتهای مهم منطقه ای - از جمله ایران، عربستان سعودی، اسرائیل، مصر و ترکیه- لاف زنی کنند. مداخله نظامی روسیه در جنگ سوریه نیز بدین معنی است که مسکو اکنون نقش بسیار فعال تری در مقایسه با واشنگتن در گفتگوهای صلح سوریه دارد که می تواند شکل دهنده توازن قدرت در سراسر منطقه باشد.
آمریکا که در گذشته رکن بلامنازع در منطقه بود، اکنون دامنه روابطش در منطقه بسیار محدودتر از روسیه است. آمریکا همه مجاری ارتباطی با ایران را قطع کرده است و روابطش با ترکیه احتمالا تیره باقی می ماند- با وجود آنکه ترکیه ای ها اندرو برانسون کشیش آمریکایی را که دو سال به اتهام جاسوسی در حبس بود، آزاد کردند.
اگر آمریکا اکنون به تهدید اعمال مجازات "شدید" در مورد عربستان سعودی عمل کند، همچنین موجب دوری دولتهای عرب حوزه خلیج فارس از خود می شود و ممکن است هیچ متحد نزدیکی -به جز اسرائیل- برای آن در منطقه باقی نماند.
به همین علت دولت ترامپ احتمالا حداکثر تلاش خود را برای محدود کردن پیامدهای دیپلماتیک ماجرای خاشقجی به عمل خواهد آورد- و حتی کنگره با دقت در این زمینه اقدام خواهد کرد. با توجه به واقعیات نگران کننده ، به سختی می توان آنها را سرزنش کرد.
اما این عقیده که آمریکا می تواند یک راهبرد عالی را پیرامون شخصیت مجنونی مانند ام اس بی شکل دهد، باید کنار گذاشته شود. یک توصیه منطقی همواره این بوده است که "به شاهزادگان اعتماد نکن".