صاحب‌خبر - زهرا داستانی
«خرس‌های سفید دوست داشتی قطب شمال آینده نامعلومی را پیش‌رو دارند.» این خلاصه جدیدترین گزارش تحقیقاتی است که گروهی از دانشمندان بر روی این حیوانات در حال انقراض انجام داده‌اند. موجوداتی که تا به امروز دوره‌های مختلف گرما و سرما را بر روی زمین تجربه کرده‌اند و توانسته‌اند خود را تا قرن بیست و یکم حفظ کنند. اما آیا آنها می‌توانند این بار از تغییرات اقلیمی که مسببش انسان‌ها هستند جان سالم به در ببرند و در طول چند دهه از مواد غذایی که هزاران سال پیش آنها را زنده نگه داشته، ادامه حیات دهند؟
نتایج مطالعات علمی روی خرس‌های قطبی دوست‌داشتنی حکایت از آن دارد که ممکن است سریع‌تر از آنچه که بشر پیش‌تر درباره آنها تصور می‌کرد، منقرض شوند. در ظرف سال‌های اخیر، زیستگاه خرس‌های قطبی به واسطه تغییرات اقلیمی تغییر کرده بنابراین یافتن غذای کافی هم‌اکنون به یکی از مهم‌ترین چالش‌های بقا برای خرس‌های قطبی تبدیل شده است. رهبر تیم تحقیقاتی که درباره نحوه زنده ماندن خرس‌های قطبی در دوران مختلف آب و هوایی مطالعه کرده، می‌گوید: «خرس‌های قطبی با آینده‌ای نامعلوم مواجه هستند و تا اواسط قرن بیست و یک حدود 30 درصد از جمعیت آنها نابود خواهد شد.»
در حال حاضر پس‌روی یخ‌های قطبی و ذوب شدن دریایخ‌ها (یخ‌های شناور روی آب) به یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در قطب شمال تبدیل شده و سبب شده که احتمال موفقیت خرس‌های قطبی در شکار فک‌ها به حداقل میزان ممکن برسد. این عامل و عوامل دیگری از جمله نازکی یخ‌های قطبی سبب شده تا خرس قطبی به سرعت وزن کم کنند. کاهش وزنی که همچنان ادامه دارد.
پس از آب شدن یخ‌ها خرس‌ها چطور غذای خود را تامین می‌کنند؟
پیش‌تر گمان می‌شد که با توجه به اینکه سرعت گرمایش قطب شمال دو برابر متوسط جهانی است و همین مساله باعث شده سطح یخ‌های قطبی که بقای خرس‌ها در عمل وابسته به آن‌هاست، به شکل محسوسی کاهش پیدا کند، خرس‌های قطبی نیز که برای تامین غذا وابسته به سطوح یخی هستند با کاهش یخ‌های قطبی مجبور خواهند شد که به زمین‌های خشک روی بیاورند یا در اعماق اقیانوس‌ها به دنبال غذا باشند. هر دو این گزینه‌ها به ضرر خرس‌ها خواهد بود چرا که در هر دو صورت انرژی زیادی را باید هدر دهند و از دست دادن این انرژی بدون‌تردید برای آنها هزینه‌بر خواهد بود. اتفاقی که در حال حاضر با ذوب بخشی از یخ‌های قطبی در حال رخ دادن است. تخم پرندگان و زباله‌های انسانی منابعی هستند که خرس‌های قطبی در برهه کنونی بیش‌تر از آنها استفاده می‌کنند اما مساله این‌جاست که این منابع غذایی به هیچ‌وجه برای خرس‌ها کافی نیستند و از طرف دیگر استفاده از آنها بی‌ضرر هم نیست.
چه چیزی خرس‌های قطبی را از تابستان بدون یخ
نجات داده است؟
اما خرس‌های قطبی شرایطی مشابه اما به مراتب بهتر از زمانی که تغییرات اقلیم در دهه‌های آینده به اوج خود برسد پست سر گذاشته‌اند. شرایطی که دانشمندان را به این فکر واداشته تا درباره آنچه که این حیوانات را از خطر انقراض نجات داده پی ببرند.
دانشمندان بر این باورند که زمانی که درجه حرارت زمین در گذشته افزایش یافته و یخ‌های قطب شمال ذوب شده‌اند، خرس‌های قطبی تا بازگشت دوباره یخ‌ها و شکار دوباره فوک‌های دریایی با خوردن لاشه‌های جمع شده نهنگ‌ها زنده ماندند.
با این حال، هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) نتیجه گرفته تابستان‌های بدون یخ می توانند در عرض چند دهه دوباره شروع شوند.
اگر میزان ذوب شدن و گرم شدن دریایخ‌ها ادامه یابد زیستگاه خرس قطبی نیز به خطر خواهد افتاد.
آیا لاشه‌های نهنگ‌ها خرس‌های قطبی را از تغییرات اقلیم نجات می‌دهد؟
دانشمندان انتظار دارند که اگر گرم شدن زمین با روند فعلی ادامه یابد تا سال 2040 قطب شمال بدون یخ خواهد شد و تابستان فراخواهد رسید. خرس‌های قطبی برای شکار فوک‌های دریایی به یخ تکیه می‌کنند. محققان می‌گویند اگر تابستان‌های بدون یخ به یک رویداد منظم تبدیل شود و آن طور که هیئت بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC) پیش‌بینی کرده اگر گرمایش بیش از 2 درجه سانتیگراد باشد، لاشه نهنگ‌های مرده نیز بعید است که خرس‌های قطبی را از مرگ نجات دهد.
این محققان یادآوری می‌کنند، در حالی که زمین از طریق دوره‌های طبیعی سرما و گرما گذر کرده است، میزان فعلی یخبندان از آنچه که خرس‌ها قبل از آن تجربه کرده‌اند فراتر رفته است که این اتفاق توسط نفوذ انسان به قطب شمال تشدید می‌شود.
صید کردن نهنگ، حفاری برای تولید نفت و کشتی‌رانی در منطقه برای قرن‌ها توسط انسان به این معنی است که نهنگ‌ها به اندازه زمانی که درجه حرارت زمین افزایش یافت یعنی در طول سال‌های بین دو دوره یخبندان فراوان نیستند.
محققان معتقدند که «تغییرات محیطی خیلی زیاد و لاشه‌های نهنگ خیلی کم است.»
محققان ابتدا به دنبال آن بودند که بفهمند خرس‌های قطبی چگونه در طول دوران مختلف آب و هوایی خود را نجات داده‌اند. نتایج تحقیقات آنها نشان می‌دهد که نهنگ‌های بزرگ با ارزش غذایی معادل بیش از 1000 فوک دریایی قادر به زنده نگه داشتن خرس برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها هستند، منابع غذایی که برای پشت سر گذاشتن فصل گرم تابستان مناسب است.
8 نهنگ برای 1000 خرس قطبی
تجزیه و تحلیل رژیم غذایی خرس‌های قطبی و ترکیب پروتئین و چربی موجود در گوشت نهنگ‌ها نشان می‌دهد که در طول ماه‌های تابستان یک جمعیت فرضی متشکل از 1000 خرس قطبی نیاز به خوردن تقریبا 8 نهنگ دارند.
با این حال دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که منحصرا در مناطقی شبیه به «سوالبار» مجمع الجزایری در منطقه شمالگان واقع در اقیانوس منجمد شمالی و شمالی‌ترین منطقه تحت کنترل کشور نروژ که نهنگ‌ها در آنجا رفت و آمد نمی‌کنند، خرس‌های قطبی محلی شانسی برای بقا نخواهند داشت.
سرنوشت خرس‌های قطبی پس از دست درازی انسان‌ها
به قطب شمال
پروفسور «یان استریلینگ» از دانشگاه آلبرتا که 45 سال است درباره خرس قطبی مطالعه می‌کند، می‌گوید: «هنگامی که ما در حال حاضر به وضعیت موجود نگاه می‌کنیم، از لحاظ زیست محیطی، با توجه به منابع غذایی تصویر کاملا متفاوتی روبه‌رویمان نقش می‌بندد.» او می‌گوید: «اگرچه زنده ماندن خرس‌های قطبی با استفاده از پتانسیل موجود در لاشه‌های نهنگ در برخی نقاط می‌تواند ممکن باشد اما باید این را در نظر بگیرید که دسترسی عمومی خرس‌های قطبی به لاشه نهنگ‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای کمتر از زمانی است که انسان‌ها به قطب شمال حمله‌ور شوند.» نتایج این تحقیقات نشان می‌دهد که تنها راه حل برای جلوگیری از چنین فجایعی در جهان جلوگیری از کاهش انتشار کربن در است. اقدامی که بدون اتحادی جهانی میسر نخواهد شد و هر لحظه تعلل پیامدهای این تغییرات را فجیع‌تر خواهد کرد.∎
نظر شما