نگاهی به پشت پرده کناره گیری ناگهانی سفیرآمریکا در سازمان ملل
هیلی؛تهدید بالقوه برای ترامپ؟
صاحبخبر - گروه بین الملل-در حالی که گرد و خاک بحث تایید برت کاوانا برای دادگاه عالی آمریکا نخوابیده بود، یکی از اعضای ارشد دولت ترامپ اعلام کرد که قصد دارد کاخ سفید را ترک کند؛ آن هم نه به دلایل شخصی.نیکی هیلی، سفیر ضدایرانی آمریکا در سازمان ملل با اعلام استعفای خود گفت: این مهم است که یک مقام بداند چه زمانی باید کنارهگیری کند.جدای از این که دلایل کنارهگیری به ظاهر دوستانه هیلی چیست، نحوه استعفای سفیر آمریکا در سازمان ملل که آن را حتی هم سطح وزارت در کابینه ارزیابی میکنند، قابل تامل است. زمانی که قرار بود ترامپ رکس تیلرسون، وزیر خارجه سابق را اخراج کند، از ماهها قبل شایعات پیچید و ترامپ در ماه مارس با انتشار توئیتی از اخراج تیلرسون خبر داد. رابرت مکمستر، مشاور امنیت ملی سابق هم در وضعیتی مشابه در اواخر همان ماه مارس برکنار شد. خبر برکناری دیوید شولکین، وزیر سابق امور کهنهسربازان هم به مدت چند هفته مطرح بود که او هم توئیتری اخراج شد. اما این بار خبرکنارهگیری نیکی هیلی در فضایی متفاوت و به ظاهر دوستانه اعلام شد. ترامپ گفت که هیلی خبر کنارهگیریاش را شش ماه گذشته به او اطلاع داده بود. اما زمان بندی اعلام این خبر و شوکه شدن کارکنان و دستیاران رئیس جمهور در کاخ سفید شاید گزارهای نباشد که از این ادعای ترامپ حمایت کند. در حالی که جمهوری خواهان بعد از تایید کاوانا در سنا خود را در بحبوحه یک پیروزی در آستانه انتخابات میاندورهای میدیدند، به نظر میرسد استعفای هیلی، به عنوان یکی از اعضای شاخص، جسور و زن دولت، فضای مثبتی را برای ترامپ و تیم اش ایجاد نمیکند. اما از زمانی که خبر ناگهانی استعفای هیلی اعلام شد، رسانهها و کارشناسان بیصبرانه پیگیر دلیل این استعفا بودند؛ زیرا رئیس جمهور و خانم سفیر که تا آخر سال میلادی جاری مهمان دولت هست، هیچ کدام دلیل قانع کنندهای را برای این کنارهگیری اعلام نکردند. اولین گمانهزنیها مربوط به مقاله بی نام و نشان نیویورک تایمز بود که باعث ایجاد هسته مقاومت در دولت ترامپ شده بود. برخی این گمانه را مطرح کردند که احتمالا هیلی در این موضوع دست داشته است. اما فضای به ظاهر دور از تنش ترامپ و هیلی مقابل رسانهها، این گمانه را کمی مبهم میکرد.نیکی هیلی که در زمان انتخابات ریاست جمهوری در کمپین مارکو روبیو و از منتقدان ترامپ بود، پس از تشکیل دولت جدید، قبل از وزیر دفاع و خارجه، به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل معرفی شد. هیلی که با خیلی از موضوعات از جمله ضدیت با ایران، حمایت از اسرائیل و اعمال تحریمهای کره شمالی با ترامپ همنظر و موافق و طی دوره حدود دو ساله خود با سیاست خارجی نامشخص یا متضاد کاخ سفید نیز مواجه بود و گاهی در خصوص برخی موضوعات با رئیس جمهور اختلاف داشت. نیکی هیلی با اعمال فشار بر کره شمالی با نظر سال گذشته رئیس جمهور موافق بود و توانست در این زمینه قطعنامهای را در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب برساند، اما در ادامه کار او با رویکرد آشتی و دوستانه ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی مخالف بود. یکی دیگر از نقاط واگرایی بین رئیس جمهور و خانم سفیر مربوط به روسیه و دخالت این کشور در انتخابات آمریکا بود. حتی در مقطعی نیکی هیلی از اعمال دور جدید تحریمها علیه روسیه خبر داد که این موضوع در ادامه از سوی کاخ سفید رد شد. هیلی شاید ضد روسترین چهره دولت ترامپ بود، موضوعی که چندان خوشایند رئیس جمهور نبود.یکی از موضوعات جنجالی در دولت فعلی آمریکا نوع رویکرد و توهینهای رئیس جمهور به زنان است. این در شرایطی است که علاوه بر ترامپ که به رابطه با زنان متفاوت از جمله یک پورن استار متهم شده، افرادی مانند برت کاوانا که نامزد ترامپ برای دادگاه عالی بود و تایید شد، به تعرض به یک زن متهم شده است. خانم هیلی در دسامبر سال گذشته میلادی در خصوص تعرض به زنان، طرف خانمها را گرفت و گفت که باید صدای آن ها شنیده شود. او این جواب را در پاسخ به سوالی درباره زنانی که رئیس جمهور را به بدرفتاری جنسی متهم کرده بودند، داد. این موضعگیری هم به مذاق رئیس جمهور خوش نیامده بود. اما خبر برکناری هیلی در شرایطی اتفاق میافتد که گروهی در واشنگتن از بازرس کل وزارت خارجه آمریکا خواسته اند درباره سوء استفاده مالی خانم سفیر در استفاده از پروازهای رایگان یک شرکت خصوصی، تحقیق کند. برخی این تحلیل را مطرح میکنند که قبل از این که این ماجرا باعث رسوایی هیلی و ترامپ شود، آن ها برای استعفا توافق کردهاند. هر چند که این گمانه خیلی مورد توجه و تاکید نبوده است و دلایل دیگر بیشتر بررسی می شوند. این استعفا در آستانه انتخابات میاندورهای صورت میگیرد که در آن احتمال آن میرود که دموکراتها به احتمال بیشتر مجلس نمایندگان و به احتمال کمتر سنا را تصاحب کنند. این باعث شده است که برخی کناره گیری هیلی را پیاده شدن از کشتی در حال غرق ترامپ تعبیر کنند. دو منبع آشنا به هیلی به پولیتیکو گفتند که او نمیخواست کنارهگیریاش واکنش به باختهای جمهوری خواهان در انتخابات میاندورهای به نظر برسد. همچنین هیلی نمیخواست استعفایش در پی اتفاق منفی دیگر بعد از اعلام نتایج تحقیقات رابرت مولر، بازرس کل که دخالت روسیه در انتخابات 2016 را پیگیری میکند، اتفاق بیفتد.سفیر فعال و جنجالی آمریکا زمانی که بحث اخراج تیلرسون مطرح بود، گفته میشد که خودش را برای پست وزارت خارجه آماده میکند. اما آمدن مایک پمپئو و جان بولتون به عنوان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی، باعث شد که خانم سفیر نقش اش کمی کمرنگتر شود. اما هیلی همچنان به فعالیتهای به ویژه ضد ایرانی خود ادامه داد، تا جایی که برخی پیش بینی کردند که او رویای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را در سر میپروراند. با اعلام خبر استعفا، ذهنها به سمت و سوی احتمال آماده شدن او برای انتخابات 2020 رفت. خبری که شبیه خبر کنارهگیری امانوئل ماکرون در سال 2016 از کابینه دولت فرانسه بود که سال بعدش به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد؛ به ویژه این که هیلی دیروز گفت که هر از گاهی به اظهار نظر درباره موضوعات مهم خواهد پرداخت.اما او بلافاصله گفت که قصد شرکت در انتخابات 2020 را ندارد و از کمپین ترامپ حمایت خواهد کرد. اما همچنان برخی مانند بیل کریستول، سردبیر محافظهکار هفتهنامه ویکلی استاندارد از نامزدی هیلی استقبال میکنند. حال اگر هیلی در انتخابات 2020 نامزد نشود، بحث نامزدی او برای 2024 نیز میتواند مطرح باشد. پست سفارت آمریکا در سازمان در گذشته نیز سکوی پرش خیلی از سیاستمداران مانند جورج بوش پدر، رئیس جمهور اسبق، سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اسبق، مادلین آلبرایت، وزیر خارجه اسبق و جان بولتون، مشاور امنیت ملی فعلی آمریکا بوده است.سفیر آمریکا در سازمان ملل که عضو شورای امنیت، بدنه مهم تصمیمگیری در زمینه سیاست خارجی نیز هست ماه گذشته در مقالهای در واشنگتن پست با اشاره به برخی اختلافات خود با رئیس جمهور نوشت: من با رئیس جمهور درباره هر چیزی موافق نیستم. زمانی که اختلاف باشد، مسیر درست و غلطی برای پرداختن به آن هست. من گوشی تلفن را برمیدارم و با او تماس میگیرم یا این که او را شخصا ملاقات میکنم. جایگزین های احتمالی هیلی جدای از اهمیت دلیل کنارهگیری نیکی هیلی، بحث مربوط به جایگزینان او هم مهم است. خود هیلی هنگام اعلام خبر استعفا به تمجید از ایوانکا ترامپ، دختر و جرد کوشنر، داماد رئیس جمهور پرداخت؛ اقدامی که شاید تلویحا به عنوان پیشنهاد انتخاب آن ها به عنوان سفیر جدید تلقی شود. اما ترامپ با بیان این که اسامی زیادی مطرح است، دخترش را گزینه خیلی خوبی برای این سمت دانست، اما گفت که اگر این کار را بکند، به پارتی بازی متهم خواهد شد. در این میان نام دینا پاول، معاون مشاور امنیت ملی سابق آمریکا و یکی از مدیران ارشد گلدمن ساکس بیشتر از بقیه در رسانهها به عنوان جایگزین هیلی مطرح میشود. پاول که متولد مصر است، در نیویورک زندگی میکند و برای قبول این سمت زمان خواسته است تا مسائل خانوادگی و کار (گلدمن ساکس) را بررسی کند. او پیشتر به خاطر رسیدگی به کودکان و خانواده خود دولت را ترک کرد و گفته میشود که از شغل فعلیاش راضی است. اما او همچنان مطرحترین گزینه برای سفارت در سازمان ملل است؛ هر چند منتقدان او را به حمایت از «جهانیشدن» (گلوبالیسم) متهم میکنند که در تعارض با رویکرد «نخست آمریکا»ی ترامپ است. نیکی هیلی آخر هفته گذشته، در توئیتر خود تصویری را منتشر کرد که او با دینا پاول و نامزدش روی یک قایق بودند. فرد دیگری که نامش به گوش میرسد ریچارد گرنل، سفیر همجنسگرای آمریکا در آلمان است که قبلا سخنگوی نمایندگی آمریکا در سازمان ملل هم بوده است. کلی کرافت، سفیر آمریکا در کانادا هم از جمله افراد حاضر در فهرست پیشنهادی است. برایان هوک، رئیس گروه اقدام ایران و نماینده ویژه در امور ایران هم از جمله افرادی است که برای تصدی این سمت بررسی میشود. هوک از جمله مدیران ارشد در وزارت خارجه آمریکاست که بعد از دوران تیلرسون و در زمان وزیر خارجه جدید همچنان از مدیران این وزارتخانه باقی مانده است و تقریبا از زیر و بم اتفاقات وزارت خارجه طی دوره کمتر از دو سال تصدی دولت فعلی آگاه است. انتخاب جایگزین هیلی، گویای این نکته خواهد بود که دولت چه نگرش و رویکردی را به سازمان ملل خواهد داشت. فراخبر یک استعفا ، سه فرضیه امیرعلی ابوالفتح گرچه کناره گیری و برکناری های جنجالی و غیر منتظره، بخشی از فعالیت های روزمره دولت دونالد ترامپ بوده است، اما نحوه انتشار خبراستعفای نیکی هیلی، فرضیات مختلفی را مطرح کرده است. فرضیه جدایی دوستانه : بر اساس این فرضیه، هیلی به شکل دوستانه و بر اساس دلایل شخصی از دولت ترامپ جدا شده است و ترامپ با برگزاری مراسم اعلام این خبر کناره گیری در اتاق بیضی کاخ سفید، رابطه دوستانه خود با هیلی را به نمایش گذاشت. هیلی هم ضمن تجلیل از ترامپ و خانواده اش، جدایی دوستانه را به تصویر کشید. فرضیه جدایی خصمانه: بر خلاف نمایش تلویزیونی در کاخ سفید و لبخندهای مکرر ترامپ و هیلی، رئیس جمهور آمریکا استعفای سفیر این کشور در سازمان ملل را به این دلیل پذیرفت که اختلافات میان دو طرف از مدت ها پیش علنی شده بود. انتقاد کم سابقه هیلی از ترامپ بر سر موضوع درگیری نژادی در شهر شارلوتزویل و همچنین اختلاف نظر بر سر موضوع کره شمالی، امکان ادامه همکاری هیلی با ترامپ را از بین برده بود ضمن این که برخی گمانه زنی ها از آن حکایت داشت که چه بسا نویسنده مقاله جنجالی نیویورک تایمز با عنوان " من بخشی از هسته مقاومت دولت ترامپ هستم " هیلی بوده است. فرضیه فرار از رسوایی: برخی شواهد حکایت از آن دارد که نهاد بررسی کننده سلامت اخلاقی مقامات دولتی به برخی تخلفات مالی نیکی هیلی، از جمله استفاده از هواپیماهای خصوصی به صورت مجانی پی برده است و چه بسا در نهایت، اتهامات رسمی متوجه سفیر آمریکا در سازمان ملل می شد. از این رو، ترامپ و هیلی تصمیم گرفتند با پایان دادن حضور هیلی در دولت، از بروز یک رسوایی بزرگ آن هم در آستانه برگزاری انتخابات میان دوره ای جلوگیری کنند.∎
نظر شما