سخنان رهبران و رییسان جمهوری از منظر محتوا، لحن و زبان بدن (body language ) در این گردهمایی بزرگ بین المللی در معرض قضاوت جهانیان قرار گرفته و پر بسامد ترین خبر و رویداد جهانی در رسانه های شنیداری ، دیداری و نوشتاری به شمار می آید.
اما در این میان، حضور رییسان جمهوری ایران و آمریکا، هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل را در کانون توجه جهانیان قرار داده و سخنرانی دکتر حسن روحانی و دونالد ترامپ از نظر تحلیل گران و رسانه های جهان از اهمیت ویژه برخودار بوده است.
تحریم ، تهدید جهان ، ناسیونالیسم ، میهن پرستی و یک جانبه گرایی مهم ترین محور سخنان دونالد ترامپ و صلح ، چند جانبه گرایی ، ساز و کار بین المللی ، پایبندی به مقررات بین المللی، امنیت در سایه تفاهم از جمله محور های اصلی سخنان دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران بوده است.
متن سخنرانی دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا به زبان اصلی ( انگلیسی ) حدود 3600 کلمه و سخنرانی دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران به زبان فارسی بیش از 2 هزار کلمه بوده است.
دونالد ترامپ بدون متن و نوشته ، سخنرانی خود را برگزار کرد و سخنانش از دو بخش داخلی و سیاست خارجی تشکیل شده و در بخش داخلی تلاش کرده است که دولت خود را موفق ترین دولت تاریخ امریکا معرفی کند.
'دولت من در کمتر از دو سال، دستاوردهای بیشتری از تقریباً هر دولت دیگری در تاریخ آمریکا داشته است.
این ادعا موجب خنده دیپلمات‌های حاضر در محل سخنرانی شد و زمانی که ترامپ بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد، صدای خنده تمامی سالن را در برگرفت.'
رئیس جمهوری آمریکا که مورد تمسخر سران و نمایندگان دیگر کشورها قرار گرفته بود، سخنرانی خود را قطع کرد و گفت: انتظار چنین واکنشی را نداشتم، ولی ایرادی هم ندارد.
ترامپ اعتقاد دارد که آمریکا را بار دیگر به یک قدرت بزرگ تبدیل خواهد کرد، در واقع شعار رونالد ریگان در سال 1980را بار دیگر تکرار می کند البته ریگان «درون‌گرا نبوده بلکه به روابط بین الملل تمایل دارد و برون‌گراست.» در مقایسه اما ترامپ، سوگند خورده است که آمریکا را در اولویت قرار دهد. او پیشتر هم گفته دیگر اجازه نخواهد داد جهانی شدن، کشور یا مردمش را احاطه کند. آمریکای ترامپ عصبانی است.
شاید اغراق نباشد که بگوییم ترامپ می خواهد آمریکا را تحت بندگی شووینیسم (ملی‌گرایی افراطی) در اورد.
او در بیان مواضع و دیدگاه خود در زمینه سیاست خارجی و روابط بین الملل ،آشکارا چند جانبه گرایی را رد می کند و دکترین میهن پرستی را می پذیرد و در مجمع عمومی گفت که ما ایدئولوژی جهانی سازی را رد می کنیم و دکترین ما وطن پرستی است.
بخشی از سخنان ترامپ اشاره و تاکید بر اکسپشنالیسم ( استثنا گرایی ) آمریکایی دارد او می خواهد آمریکا را از همه‌چیز و همه‌کس مستثنا کند و جایگاه ویژه‌ای را برای آن در نظر بگیرد. این تفکر ریشه در مفهومی قرن نوزدهم با عنوان 'سرنوشت آشکار' دارد. سرنوشت آشکار، اعتقاد آمریکایی بود که بر آن اساس سرنوشت محتوم ایالات متحده در گسترده‌شدن در سراسر قاره دیده می‌شد.
این اصطلاح از سوی دموکرات‌ها در دهه 1840 و به منظور توجیه جنگ مکزیک استفاده شد و پس از آن مورد انتقاد ویگ‌ها(یک حزب در اوایل قرن نوزدهم) قرار گرفت و از اواسط قرن نوزدهم بود که دیگر استفاده نشد. نظریه‌پردازان سرنوشت آشکار بر این اعتقاد بودند که توسعه اراضی ایالات متحده نه‌تنها عاقلانه، بلکه امری آشکار و محتوم بود.
تهدید کشورها بویژه ایران به تحریم و جنگ از دیگر محورهای سخنان ترامپ بوده است. در همین راستا است که خروج از برجام و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران را سرلوحه سیاست خود قرار داده و در سخنان می گوید که برجام موهبت و ثروت بادآورده ای برای ایران بوده و بودجه نظامی ایران درسال های پس از این توافق 25درصد افزایش یافته است.
او می‌خواهد آمریکا پلیس جهان باشد و ارزش‌های آمریکایی را از طریق اعمال زور بر دیگران تحمیل کند و در همین راستا است که برای توافق‌های بین‌المللی اهمیت کمی قائل است.
او در سخنان خود براین نکته تاکید داشته است که کشورها باید دربرابر تهدیدی که مدیریت جهانی متوجه استقلال آنان می کند از خود دفاع کنند. سخنی که سخت مورد انتقاد امانوئل مکرون رییس جمهوری فرانسه قرار گرفت و گفت که تنها اقدام جمعی است که می‌تواند از استقلال مردمان حراست کند.
انتقاد از اوپک از دیگر محورهای سخنان ر ییس جمهوری امریکا بوده است، او مدعی شد، این سازمان به طور مصنوعی بهای نفت را در بازارهای جهانی افزایش داده است.برخی از اعضای اوپک از حمایت و پشتیبانی آمریکا برخوردارند، اما به‌رغم آن تلاشی برای کاهش بهای نفت انجام نمی‌دهند.
ترامپ در عین حال از پروژه انتقال گاز روسیه به اروپا و به‌ویژه آلمان نیز انتقاد کرد.و همچنین وضعیت اقتصادی ونزوئلا و پیامدهای منفی اقتصاد سوسیالیستی و همچنین نیاز از نو تعریف کردن پیمان‌های اقتصادی جهان در سایه جنگ تجاری حاکم از دیگر محورهای سخنرانی ترامپ بودند.
شخصیت متناقض دونالد ترامپ در سخنانش نیز آشکار است ، از یک سو بر طبل تحریم، تهدید ، توهین به دیگر دولت ها می کوبد از سوی دیگر از آمادگی برای مذاکره سخن می گوید.
در مقابل ، سخنرانی دکتر حسن روحانی از روی متن مکتوب با تبیین سیاست های خارجی ایران ، روابط بین الملل ، پایبندی به تعهدات و توافقات و مبارزه با تروریسم ... برگزار شد.
دکتر حسن روحانی رییس جمهوری ایران در مقابل سخنان تهدید آمیز و جنگ طلبانه و یک جانبه گرایی ترامپ، بر صلح جهانی ، چند جانبه گرایی ، همگرایی با نهادهای بین المللی، گفت وگو و دوری از خشونت تاکید داشته است
سخنان رییس جمهوری ایران از ثبات و رویه واحد و متعادل برخوردار بوده است که این اعتدال مبتنی بر احترام متقابل ، گفت وگو با جهانیان ، دوری از خشونت است و از اندیشه های او از آغاز کار بعنوان رییس دولت نشات می گیرد.
آقای روحانی سخن خود را با انتقاد از رنج جهانیان از خودسری ها و بی توجهی برخی دولت ها به ارزش ها و نهادهای بین المللی آغاز کرد و تاکید کرد که حضور در سامان ملل برای ایجاد منافع و امنیتِ جهان با کمترین هزینه بوده که در سایۀ هماهنگی و همکاری کشورها امکان‌پذیر است.
او گسترش و تقویت ناسیونالیزم افراطی، نژادپرستی و بیگانه ستیزی که یادآور تفکر نازی هاست ، را گوشزد کرده و گفته که ما شاهد حاکمانی هستیم که با زیر پا گذاشتن مقررات جهانی و تضعیف سازمان‌های بین‌المللی بهتر می‌توانند به منافع خود دست یابند و یا حداقل برای کوتاه مدت، می‌توانند بر احساسات عمومی و جذب آرای مردم، تأثیر بگذارند و برای این منظور، به نمایش‌های مضحکی حتی در قالب تشکیل جلسه غیرمعمول شورای امنیت، دست می‌زنند.
رییس جمهوری ایران تلویحی بدون ذکر نام آمریکا روشن می سازد که برخی حاکمان ( امریکا) به دنبال ایجاد نا امنی ساختگی در جهان برای باج خواهی از دیگران و سلب امنیت و صلح از دیگران برای دستیابی به صلح امنیت برای خود هستند و تاکید بر این که باید این خیال‌پردازی را کنار بگذاریم.
او به صراحت در مقابل سیاست یکجانبه گرایی ترامپ ایستاده و معتقد است که یک جانبه‌گرایی، نه نشانه قدرت بازو، که علامت ضعف اندیشه است و حکایت از عدم شناخت از جهانی درهم‌تنیده و پیچیده دارد.
گسترش روابط با همسایگان و ایجاد منطقه امن‌تر و توسعه‌یافته‌تر،تشکیل سازوکاری مشترک برای منطقه خلیج فارس با حضور و مشارکت همه کشورهای منطقه ، حفاظت از امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز، مقابله با هرگونه تلاش برای اِخلال در این آب‌راهِ حیاتی نقطه مقابل سخنان روحانی در برابر زورگویی ها و جنگ طلبی های ترامپ بوده است.
ایران نیازی به امپراطوری ندارد.ایران نه بر اساس سیاست که در فرهنگ و تمدن خود یک امپراطوری است، سخنی که در عین حالی که بیانگر عزتمندی و سربلندی است، انتقادی بر سیاست ها تهدید امیز و زورمدارانه و تلاش ترامپ برای ایفای نقش پلیس جهانی است.
پایبندی به تعهدات و پیمان های بین المللی ، اعتمادسازی، گفت وگو ، نه جنگ، نه تحریم؛ نه تهدید، نه زورگویی؛ وفای به عهد و عمل به قانون سیاست روشن جمهوری اسلامی است که در سخنان رییس جمهوری تجلی یافته است.
ساعاتی پس از سخنان اقای روحانی و ترامپ ، تحلیل گران و رسانه ها بر مسوولیت پذیری ایران و عدم پایبندی امریکا به تعهدات بین المللی تاکید کردند و شبکه تلویزیونی فرانس24 گفت که برخلاف دونالد ترامپ که تلاش کرد ایران را درحاشیه قرار دهد، حسن روحانی ایران را یک عضو مسئول جامعه جهانی نشان داد.
امریکا به گفته 'آرمن گورگن' سردبیر ارشد بخش بین الملل فرانس24 ، با خروج از توافق هسته ای 2015 در انزوا قرار گرفته و از مسیر اصلی خارج شده است.
سخنرانی روحانی به گفته وی کلاسیک بود،تند نبود، چرا که این نخستین سخنرانی وی (در مجمع عمومی سازمان ملل) نبود.
چنین است که روحانی به نمایندگی از ایران می گوید، در این شرایط، بی‌تفاوتی و بی‌اثری نهادهای بین‌المللی می‌تواند خطری برای صلح جهانی باشد. دولت‌های اقتدارگرا دشمنان صلح و پدران جنگ هستند.
واقعیات تاریخی درباره ایران را بپذیرید. از تحریم دست بردارید و به تکفیر پایان دهید. جهان، دوستی بهتر از ایران نخواهد داشت، اگر صلح، آرمان شماست.
کارشناس امور بین الملل