حالا و در آستانه جشن 40سالگی انقلاب اسلامی، این مرکز از جمله موفق‌ترین نمونه‌های یک صنعت پویا و محرک داخلی و صدالبته گواه خوبی بر نتیجه اعتماد کردن به نیروهای متخصص و جوان است؛ نیروهایی پویا که با خلاقیت‌های خود توانسته‌اند مجموعه‌های پویانمایی شاخصی چون «خداوند لک‌لک‌ها را آفرید»، «شکرستان»، «پهلوانان»، «هالاباما»‌و «روبی و جوجه‌ها» را آفریده و علاوه بر پخش از شبکه‌های داخلی، حتی به جشنواره‌های مختلف خارجی هم روانه کنند. محمدرحیم لیوانی، مدیر این مرکز در گفت‌وگو با جام‌جم از عملکرد این مرکز، وضع آثار و تولیدات و مسیر پیش روی آن می‌گوید.

اولین دوره جشنواره پویانمایی تلویزیونی ایران امسال در شهر همدان برگزار شد. برگزاری جشنواره در این مرکز چه تاثیراتی داشت و چقدر باعث رونق تولیدات شما شد؟

اکثر آثاری که در این جشنواره شرکت کردند، تولیدات مرکز صبا بودند که به رقابت با هم پرداختند. جشنواره‌ای که فراگیری هم داشت و تولیدکنندگان سرتاسر کشور به رقابت با هم پرداختند. از اولین اهداف برگزاری این جشنواره این بود که فرصت برای همکاری افرادی که تاکنون با تلویزیون همکاری نکرده بودند، فراهم شده و استعدادهای جدید شناسایی شود. برگزاری جشنواره باعث شد ما بتوانیم حمایت ویژه‌ای را از انیمیشن‌سازان ادامه بدهیم و خود انیمیشن‌سازان هم انرژی گرفتند. به رغم این‌که با توجه به شرایط کشور ممکن است حال خیلی از بخش‌ها خوب نباشد، اما حال پویانمایی تلویزیونی خوب است و هدف جشنواره که راه‌اندازی نهضت پویانمایی بود، میسر شد.

از جمله شاخص‌ترین پویانمایی‌های مرکز صبا در طول سال‌های اخیر، پویانمایی شکرستان است که وارد حوزه کسب درآمد هم شده و عروسک‌ها و لوازم‌التحریری براساس شخصیت‌های آن تولید شده است. چرا این اتفاق برای دیگر پویانمایی‌های صبا رخ نمی‌دهد و این مرکز از دیگر پویانمایی‌های درآمدزایی نمی‌کند؟

زیرساخت‌های موجود در شکرستان اجازه می‌داد که وارد عرصه‌های تولیدات جانبی بشود. ما معتقدیم پویانمایی یک چرخه است و تولید تنها یکی از ارکان آن است. ارکان دیگر را تولیدات جانبی چون عروسک، پوشاک، مواد غذایی و بازی‌ها تشکیل می‌دهند. در دنیا سودی که تولیدکننده انیمیشن از تولید آن اثر می‌برد، تنها در حدود 25 تا 30 درصد است. بخش عمده درآمد و سود از فروش لوازم جنبی حاصل می‌شود. بسیاری از کمپانی‌ها امروزه حتی حاضرند اثرشان را برای پخش به صورت رایگان در اختیار قرار بدهند، چراکه سودشان در لوازم جانبی است. نقص پویانمایی امروز ما این است که تولیدکنندگانمان به بازارهای درآمدزایی وصل نشده‌اند و حق مالکیتی هم وجود ندارد. در نتیجه بخش خصوصی می‌رود از اینترنت تصاویر آثار خارجی را می‌گیرد و بدون این‌که به کسی پولی بدهد، آنها را روی آثارش می‌زند.

خب فکر می‌کنید جدای از شکرستان، دیگر آثار مرکز صبا اصلا این قابلیت و جذابیت را دارند که بتوان از آنها محصولات جنبی تولید کرد و به بازار فرستاد؟

سوال بسیار خوبی است. ما صد در صد چنین اعتقادی داریم. برای مثال مجموعه‌هایی چون یوز ایرانی، (تندر) که مجموعه‌ای صد قسمتی است. یوز پدیده‌ای است که همه ایرانی‌ها دلشان می‌خواهد حفظ بشود و ما هم وارد شده‌ایم. باید توجه داشته باشیم شکرستان در 150 قسمت تولید شد و بعد به موفقیت رسید. از جمله شاخصه‌های برند شدن یک اثر، تداوم پخش آن است. ما تلاش داریم آثارمان روی آنتن باشد، دیده شود و بعد به سراغ بخش‌های جنبی برویم. از دیگر شاخصه‌های شکرستان، ایرانی بودن کاملش بود. از موسیقی تا دیگر موارد آن کاملا ایرانی است و همین مخاطبان را جذب می‌کرد.

از جمله مشخصه‌های اصلی تولیدات صبا -همان‌طور که خودتان هم اشاره کردید- حائز بودن ویژگی‌های فرهنگ ایرانی است. اما به این قضیه نقدی هم می‌توان وارد کرد؛ این‌که آثارتان تماما تاریخی شده‌اند و از فضای امروز جامعه و زندگی کودکان دورند. چقدر دغدغه ساخت پویانمایی‌هایی در فضای معاصر را دارید؟

آثار ما ممکن است در محتوا تاریخی باشند، اما فرم اجرای همه‌شان یکی نیست و همه یک فضای ساختمان و لباس و ... را ندارند. هرچند همین تاریخی بودن هم مزیت ماست و تفاوتی است که میان آثار ما و ‌پویانمایی‌های خارجی وجود دارد. ‌پویانمایی‌های خارجی را اتفاقا خیلی ارزان می‌شود خرید؛ ولی این آثار حرف ما را نمی‌زنند و سبک زندگی جایی دیگر را تبلیغ می‌کنند. تولیدکننده ایرانی باید چیزی تولید کند که مبتنی بر سبک زندگی ما باشد و ارزش‌های خودمان را اشاعه دهد. البته اشاره می‌کنم که ما مجموعه‌ای چون مهارت‌های زندگی را داریم که مهارت‌های زندگی شهری را آموزش می‌دهد. «قهرمانان» مدرسه موضوع اقتصاد مقاومتی را دنبال می‌کند و فضایش هم کاملا مدرن است. «موزه»، «کوچولوهای کنجکاو» و «ماهی بادکنکی» از جمله دیگر آثار شاخص و غیرتاریخی ما هستند.

زهرا غفاری

رسانه